بيستوسومين نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران همچون دورههاي گذشته شاهد جمعآوري برخي كتابها و همچنين تذكر دربارهي عرضهي برخي آثار است.
پيشتر، مدير کميتهي ارزشيابي و نظارت بر نمايشگاه کتاب تهران از ممنوعيت عرضهي کتابهايي که به تبليغ فرقههاي ضاله و عرفان التقاطي بپردازند و در آنها نسبت به آموزههاي ديني و مذهب شيعهي جعفري بيتوجهي شده باشد، خبر داده بود.
محمد اللهياري فومني همچنين گفته بود: تمامي کتابهايي که با استفاده از واژههاي مجعول، تماميت ارضي جمهوري اسلامي ايران را هدف قرار دهند، نيز مشمول اين ممنوعيت ميشوند. همچنين از عرضهي کتابهايي که جنبهي ترويجي و تبليغاتي براي اديان ديگر دارند، جلوگيري به عمل خواهد آمد.
به گفتهي او، عرضهي کتابهايي که وحدت ملي کشور را تهديد کنند و همچنين آثاري که قصد توهين و يا احياناً وهن نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران را داشته باشند، هم در نمايشگاه کتاب تهران ممنوع خواهد بود.
اما از نمايشگاه كتاب خبر ميرسد كه بنا بر گفتههاي مسؤولان برخي غرفهها، کتابهاي عباس معروفي (نشر ققنوس) و كتاب فروغ فرخزاد (نشر سخن) از جمله آثاري هستند كه از نمايشگاه جمعآوري شدهاند.
از سوي ديگر، بنا بر اطلاعات دريافتي، ناشران آثار صادق هدايت از جمله نشر آواي مهر، ارمغان، مجيد، سپهر ادب و نيكفرجام از ارائهي كتابهاي اين نويسنده در نمايشگاه كتاب منع شدهاند.
انتشارات نيلوفر هم از عرضهي رمانهاي هوشنگ گلشيري در نمايشگاه كتاب منع شده است.
البته در اين ميان، برخي از آثاري هم كه طبق ضوابط نمايشگاه، اجازهي حضور در نمايشگاه امسال را نداشتند، در خبرها با عنوان ممنوعيت عرضهي آثار نويسندگان و پديدآورندگانشان در چند روز گذشته اطلاعرساني شدند.
از سويي، گفته شده بود، آثار آيتالله يوسف صانعي از نمايشگاه جمعآوري شده است.
اما مسؤول غرفهي نشر ميثم تمار ميگويد، کتابهاي آيتالله صانعي را روز چهارشنبهي گذشته جمعآوري کردند و بعد از اينکه موضوع بازتاب يافت، آنها را برگرداندند.
مسؤول غرفهي نشر پرتو خورشيد - ديگر ناشر آثار آيتالله صانعي - نيز ميگويد، روز نخست فعاليت نمايشگاه ما نبوديم که آمدند و آثار استاد را جمعآوري کردند؛ اما بعد از اينکه پيگيري کرديم، اين مسأله رفع و رجوع شد. مسؤول غرفهي نشر ميزان مستقر در سالن ناشران دانشگاهي هم اين مسأله را تأييد ميكند.
نشر سخنگستر نيز از نمايشگاه كتاب اخراج شده است كه در پيگيري خبرنگار ايسنا، محمد اللهياري فومني - مدير کميتهي ارزشيابي و نظارت بر نمايشگاه کتاب تهران - توضيح موضوع را به محمود سالاري - مدير كميتهي ناشران داخلي - ارجاع داد كه صحبت با او ميسر نشد.
اما محسن پرويز - معاون امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و رييس بيستوسومين نمايشگاه كتاب تهران - در گفتوگويي كوتاه با خبرنگار ايسنا در پاسخ به اينكه در ضوابط نمايشگاه آمده كه كتابهاي قبل از سال 84 اجازهي حضور در نمايشگاه را ندارند، گفت: بله اين موضوع درست است.
او دربارهي اينكه آيا واقعا همينطور است يا طبق اظهار برخي ناشران، كتابهايي كه مورد تأييد يا وثوق هستند، اجازهي عرضه دارند؛ اما آثار برخي نويسندگان نه، گفت: اين درست نيست. اصلا موضوع به «برخي نويسندگان» ربطي ندارد. اين ضابطه كه آثار از يك سالي به قبل مجاز به حضور نيستند، حدود 10 سالي هست كه در نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران جزو مصوبات است.
او در ادامه افزود: اگر كسي تخلف كند، جزو تخلفاتش است و در تخلفات ثبت ميشود. اگر مأموران نمايشگاه متوجه شوند، با او برخورد ميكنند. اين هم جزو پوئنهاي منفي است كه براي فرد درنظر گرفته ميشود و در سالهاي آتي، طبق آييننامه، براي اعطاي غرفه اعمال خواهد شد. اين به كتاب «اين» يا «آن» ربطي ندارد.
رييس نمايشگاه كتاب تهران سپس دربارهي اينكه گفته ميشود تذكرهايي كه ناشران و غرفهداران در اين دوره دريافت كردهاند، به نظر زياد بوده است، گفت: به نظر من كم بوده است.
او درباهي اينكه اين موضوع در پي صحبت با غرفهداران مطرح ميشود، گفت: من هم دارم همين را عرض ميكنم. ببينيد دليلش اين است كه گروهي از ناشران در سالهاي گذشته ضوابطي را كه براي حضور در نمايشگاه امضا كرده بودند، اجرا نميكردند و آنها را زير پا ميگذاشتند كه بعدش ما متهم ميشديم كه چرا اين كار صورت نميگيرد؛ مثل همين موردي كه اشاره شد؛ يعني از يك طرف، ميگوييد كتابهاي قبل از سال 84 دارد عرضه ميشود. همچنين برخي از غرفههاي ناشران ممكن است كتابهاي ناشر ديگري را عرضه كنند كه تخلف است.
پرويز عنوان كرد: سؤال داشتن و شبهه ايجاد كردن يك جمله است؛ رفع شبهه كردن به پاسخ تفصيلي نياز دارد و بعد از اينكه مثلا متوجه شديم ناشري دارد خلاف ميكند، اگر به او متذكر شويم داري خلاف ميكني و اگر خلاف كردي، برخورد ميكنيم، سؤال ميكنند چرا به ناشر اعلام ميكنيد؟ ببينيد اينها ضابطه دارد. اگر پي عدالت هستيد، قاعدتا اول ببينيد اين موضوعي كه به ناشر ابلاغ شده، خلاف ضوابط بوده است؟ آيا ناشر تخلف كرده و به او گفتهاند داري اين تخلف را مرتكب ميشوي و زياد به او گفتهاند يا اينكه نه تخلف نكرده و الكي به او گفتهاند چرا داري اين كار را ميكني؟
او همچنين متذكر شد: معدود افرادي داريم كه به شدت ضوابط را زير پا ميگذارند. براي پيجويي حقيقت، بايد از من سؤال شود چرا با كسي كه ضوابط را زير پا ميگذارد، برخورد نميكنيد؛ نه اينكه از من سؤال شود چرا با كساني كه ضوابط را زير پا ميگذارند، برخورد ميكنيد؟!
پرويز سپس دربارهي اينكه گفته ميشود آثار آيتالله صانعي چهارشنبه از نمايشگاه جمع شده و بعد دوباره برگردانده شدهاند، گفت: اين موضوع دروغ است. اگر كسي مدعي اين شده كه آثار آقاي صانعي جمعآوري شده، دروغ گفته است. گاهي خبر دروغي منتشر ميشود، بعد كه معلوم ميشود، دروغ بوده، موضوع را يك ذره ميپيچانند و يك جور ديگر آن را جلوه ميدهند. ما هم كه بيكار نيستيم اينجا دائم تكذيبيه بفرستيم. آن مواردي هم كه تكذيبيه ميفرستيم، دوستان كار نميكنند. اينها روشهاي اخلاقي نيست؛ غيراخلاقي است. ممكن است بخواهند مسائلي بگويند كه هيجان ايجاد كند و جامعه را شلوغ كند؛ تا حدي ميشود هيجان ايجاد كرد؛ اما بدون اينكه دروغپردازي شود.
او همچنين دربارهي مشكل ناشر آثار آيتالله شهيد بهشتي (بنياد نشر آثار و انديشههاي شهيد آيتالله دكتر بهشتي) براي حضور در نمايشگاه كتاب، گفت: انتشاراتي به عنوان ناشر آثار شهيد بهشتي نميشناسم و شهيد بهشتي انتشارات ندارد. اگر ناشري در نمايشگاه حضور پيدا نكرده باشد، دلايل چندي دارد كه به طور كلان عرض ميكنم؛ اما اگر موردي بخواهند، ناشر درخواست ميدهد و به او اعلام ميكنيم.
پرويز افزود: اين تخلفات، يكي تخلفاتي است كه ناشر در سالهاي گذشته انجام داده است، دوم منع حضور ناشر به لحاظ قانوني با اعلام مراكز قانوني مربوطه است و مهمتر از همه اينكه شرايط حضور در نمايشگاه را نداشته باشد. متقاضيان حضور در نمايشگاه زياد هستند. خيلي وقتها عموم كساني كه ميشناسم، از آن دست افرادي هستند كه ضوابط حضور در نمايشگاه كتاب را ندارند.