سقوط آزاد«خانه‌ویلا»ها

دلالان و مالکان در بازار اجاره «خانه‌ویلا» در شهرهای «شمال» کشور، بدترین روزها طی یک دهه اخیر را تجربه می‌کنند.

تحقیقات میدانی «دنیای‌اقتصاد» از بازار ویلا و سوئیت در «شمال» نشان می‌دهد، اجاره هر شب اقامت مسافر در این اقامتگاه‌ها حتی در همین «تعطیلات فعلی»، ۶۰ درصد نسبت به سطح «اجاره‌بهای متعارف» کاهش پیدا کرده است. سطح «اجاره‌بهای متعارف» در بازار ویلاهای شمال، مبالغی است که معمولا مالکان خانه‌ویلا و سوئیت، سالانه متناسب با حداقل معادل نرخ تورم عمومی و حداکثر معادل رشد قیمت فروش ویلا، به‌عنوان «کرایه ویلا به مسافر» تعیین می‌کنند.

براساس فرمول همیشگی تعیین اجاره‌بهای شبانه اقامتگاه‌ در شمال، درحال‌حاضر تعرفه عادی برای هتل آپارتمان در یک شهر پرسفر در استان مازندران می‌توانست یک میلیون و ۲۴۰ هزار تومان به ازای هر شب برای یک خانوار ۴ تا ۶ نفره در واحد مسکونی ۲خواب باشد. اما «رکود سنگین مسافرت»، باعث سقوط تعرفه‌ها شده است به‌طوری‌که اجاره‌بهای هر شب برای همین اقامتگاه، هم‌اکنون ۵۰۰ هزار تومان است که البته دلال این بازار، حاضر به «تخفیف» هم هست.

بررسی‌ها درباره سقوط سنگین نرخ‌ها در بازار اجاره «خانه‌ویلا» حاکی است: ایست ستاد ملی مقابله با کرونا به گردشگرانی که بدون ترس از ابتلا، خواهان مسافرت به شمال هستند از یکسو و «پرهیز از سفر» از جانب سایر گردشگران باعث شد «تقاضای اقامت در بازار ویلاهای شمال» بیش از ۸۰ درصد نسبت به دوره قبل از پاندمی، ریزش کند.

نبود مسافر و حتی «کنسلی»‌های مکرر از سوی معدود مسافرانی که قصد سفر به شمال دارند باعث سقوط اجاره‌بها در این حوزه از بازار املاک شمال شده است. ابعاد سقوط اجاره‌بها در ویلاهای لوکس نیز سنگین گزارش شده است. ویلاهای استخردار با ظرفیت پذیرش بالای ۵ خانوار با بهترین شرایط درونی- تجهیزات و امکانات داخل ویلا- و محیط بیرونی (نزدیک به دریا)، طی آخر هفته گذشته در برخی شهرهای شمالی با اجاره‌بهای هر شب یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان تا حداکثر کمتر از ۲ میلیون تومان به بازار مراکز اقامتی عرضه شد. انتشار قیمت‌ها در استارت‌آپ‌های گردشگری- صفحات اینستاگرام مخصوص اجاره ویلا و سوئیت و کانال‌های تلگرامی فعال در این حوزه ملکی- مشخص می‌کند در تعطیلات مناسبتی پاییز و زمستان پارسال یعنی قبل از شیوع کرونا در کشور، ویلاهای لوکس در شهرهای پرسفر «شمال» با تعرفه هر شب بالای ۳ میلیون تومان به مسافران اجاره داده می‌شد آن هم بدون تخفیف و «دریافت مبالغ بیشتر در ازای افزایش تعداد مسافر.» اما در ماه‌های اخیر و شرایط فعلی، نه تنها اجاره‌بهای شبانه در بازارهای ویلاهای شمال نسبت به سال گذشته افزایش پیدا نکرده که با ریزش سنگین روبه‌رو شده است.

ارقامی که در بازار ویلاهای «شمال» برای اجاره‌ به مسافران اعلام می‌شود شبیه تعرفه‌های سال ۹۶ است. اجاره‌داری ویلاهای مختص گردشگران با نرخ‌های سه سال پیش یک «پیام پرمحتوا» برای آینده بازار املاک شمال دارد. سال ۹۶ در بازار ملک،‌ مقطع زمانی «قبل از جهش» محسوب می‌شود. اینکه، الان «عرضه ویلاهای شمال در بازار گردشگری» با تعرفه‌های سال ۹۶ صورت می‌گیرد نشانه «تغییر معادله قیمت‌ها در املاک شمال» تحت تاثیر «عصر کرونا» است. در «عصر کرونا»، عرضه اقامتگاه‌های گردشگری به مراتب بیشتر از تقاضای موثر است. این عدم تعادل شدید که تا پیش از «کرونا»، به شکل معکوس بود، در فاز اول باعث «ریزش» اجاره‌بهای شبانه شده است اما این وضعیت می‌تواند به تعدیل قیمت‌های فروش ویلا نیز منجر شود.

با توجه به رابطه‌ای که به شکل سنتی بین «اجاره‌بها» و «قیمت مسکن» وجود دارد و همچنین با توجه به «عایدی سالانه اجاره‌بها در تهران» که حدود ۳ درصد است، کاهش اجاره‌بهای ویلاهای شمال شرایط برای قرار گرفتن قیمت ویلاهای فروشی در سراشیبی را فراهم کرده است. هر چند دلالان ویلا مدعی هستند «تقاضای خرید ویلا» در شهرهای شمالی بیشتر از «مسافران متقاضی اجاره شبانه» است. در تعطیلات اخیر، به‌دلیل «قرمز بودن» شهرهای شمالی، فعالان بازار اجاره ویلا نتوانستند در این بازار فعالیت کنند. گروهی از مسافران که با رزرو از هفته قبل قصد سفر داشتند به‌خاطر «تغییر رنگ» شهرهای شمالی از زرد به نارنجی در روزهای پنج شنبه و جمعه، مجبور به لغو اجاره ویلا شدند. چشم‌انداز سفر در عید ۱۴۰۰ نیز تاریک است. این وضعیت احتمالا باعث فروشنده شدن صاحبان ویلاهای اجاره‌ای می‌شود.