‌تأثیرات کرونا بر انتخابات ۱۴۰۰

آیا بیماری کرونا که نقش مهمی در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا داشت، در انتخابات ۱۴۰۰ ایران نیز شگفتی‌ساز خواهد شد؟ درحالی‌که انتخابات ایران کاملا سنتی و در یک روز انجام می‌شود، ممکن است در ساختار دچار تغییرات مهمی شود و شاید همین تغییر در ساختار و نحوه برگزاری بر سرنوشت پیروز انتخابات هم تأثیر بگذارد.

اینکه مردم از یک سو دلسرد از نتیجه انتخابات و تحقق وعده‌های مسئولان حضور کم‌رنگی در انتخابات خواهند داشت، یک نگرانی قابل‌پیش‌بینی بود، اما کرونا و ترس از ابتلا به این بیماری عاملی تکمیلی در کاهش مشارکت خواهد بود. کاهش مشارکت هم منجر به انتخابی اصلح برای مدیریت کشور نخواهد بود؛ بنابراین تلاش برای برپایی انتخاباتی ایمن و سلامت امری اجتناب‌ناپذیر است و ممکن است حتی انتخابات به تعویق بیفتد. کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان، چندی پیش درباره احتمال به‌تعویق‌افتادن انتخابات ۱۴۰۰ گفته است:

تاکنون بحث تعویق انتخابات مطرح نشده، مگر اینکه شرایط کرونایی به‌گونه‎ای باشد که از سوی دستگاه‌های دیگر تغییر را لازم بدانند. منع قانونی برای تعویق وجود ندارد، اما هم در انتخابات مجلس و هم ریاست‌جمهوری فاصله مرحله دوم انتخابات را هم باید در نظر بگیریم. آن فاصله باید به‌گونه‎ای باشد که به دوره پایانی دولت فعلی برسیم. این‌طور نباشد که وقتی تا اواسط مردادماه دولت باید تغییر کند، انتخابات را شهریور برگزار کنیم. مگر اینکه امری خارج از اراده همه باشد که آن‌وقت متفاوت است.

کمتر از هفت ماه به انتخابات ۱۴۰۰ مانده است و با بحرانی‌شدن اوضاع سلامت در ایران و افزایش تعداد کشته‌شدگان کرونایی، وزیر کشور از هماهنگی‌های انجام‌شده با وزارت بهداشت برای برگزاری انتخابات ۱۴۰۰ در شرایط کرونا خبر داد و گفت: نظر شورای نگهبان را هم خواهیم گرفت، سپس گزارش نهایی را به مجلس می‌فرستیم.

برای برگزاری انتخابات سالم ۱۴۰۰، رئیس ستاد انتخابات کشور از احتمال دوروزه‌شدن انتخابات ریاست‌جمهوری خبر داد و گفت: ما این پیشنهاد را می‌دهیم و اجراشدن آن منوط به موافقت شورای نگهبان و تصویب ستاد ملی مبارزه با کروناست.

جمال عرف، معاون سیاسی وزیر کشور، با متفاوت توصیف‌کردن انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ نسبت به دوره‌های پیشین اظهار کرد: با توجه به وضعیت کرونا و با فرض وجود این بیماری در آن مقطع در کشور، پیشنهاد‌ها و سناریو‌های مختلفی در حال بررسی است؛ از جمله دو گزینه‌ای که محتمل‌تر از سایر گزینه‌هاست. عرف در تشریح پیشنهاد وزارت کشور برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: پیشنهاد ما درباره زمان و مکان انتخابات است؛ مبنی بر اینکه زمان اخذ رأی را از یک روز به دو روز افزایش دهیم؛ البته قانون اجازه برگزاری انتخابات در دو روز را نداده، اما ستاد ملی مبارزه با کرونا می‌تواند با تصویب این موضوع دست ما را در این زمینه باز بگذارد.

پیشنهاد دیگر ما افزایش شعب اخذ رأی است. عرف اجراشدن این پیشنهاد را منوط به موافقت شورای نگهبان و تصویب ستاد ملی مبارزه با کرونا عنوان کرد و افزود: ممنوع‌شدن تبلیغات میدانی هم در کاهش هزینه‌های تبلیغاتی نامزد‌ها مؤثر است و از آلودگی گسترده در سطح شهر‌ها جلوگیری خواهد شد و شاید کرونا حداقل در این یک مورد مفید باشد.

انتخابات در دو روز البته ممکن است نگرانی‌ها از تقلب را افزایش دهد که نیاز به نظارت بیشتر و دقیق‌تر خواهد داشت و شاید افزایش صندوق‌های رأی‌گیری در شعبات اخذ رأی هم گزینه مناسبی برای حفظ فاصله اجتماعی رأی‌دهندگان باشد. به‌هرحال انتخابات ۱۴۰۰ از چنان اهمیتی برخوردار است که امکان به‌تعویق‌انداختن آن بسیار کم خواهد بود و اصولگرایان که خود را پیروز این رقابت‌ها می‌دانند بعید است تن به تعویق انتخابات بدهند، هرچند با توجه به انتخاب جو بایدن و احتمال رفع تحریم‌ها تا اوایل سال آینده شانس اصولگرایان در حال افول است و ممکن است نتایج انتخابات ۱۴۰۰ در ایران هم شگفتی‌ساز شود.