پوتین، چالش بزرگ بایدن

رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده حتی اگر در زمان تصدی سمت ریاست‌جمهوری در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ با هیچ چالش و دردسری هم روبه‌رو نباشد، همه‌گیری ویروس کرونا و پیامد‌های اقتصادی آن می‌تواند ماه‌هایی دشوار و طاقت‌فرسا برای جو بایدن رقم بزند.

شرق در ادامه نوشت: اما بایدن علاوه بر این چالش بزرگ، باید با مشکلات متعددی در حوزه سیاست خارجی دست‌و‌پنجه نرم کند. در این حوزه، چین در صدر دغدغه‌های ایالات متحده قرار دارد و در سال‌های اخیر تنش‌های تجاری و سپس شیوع ویروس کرونا از چین، باعث شده رابطه واشنگتن و پکن سردتر از قبل شود.

از سوی دیگر، در چهار سال دولت ترامپ، رابطه ایالات متحده با کره‌جنوبی و ژاپن، متحدانش در شرق آسیا، مانند دوره‌های قبل نبوده و خروج ترامپ از پیمان تجاری شرق آسیا باعث نگرانی بیشتر متحدان آمریکا در شرق آسیا شده است؛ اما موضوع مهم دیگر، روسیه ولادیمیر پوتین است.

شاید بایدن باید چالش پوتین را حتی بالاتر از چین قرار دهد. روسیه تحت سلطه پوتین، تهدیدی بالقوه برای ایالات متحده و دیگر کشور‌های غربی، همسایگان روسیه و حتی مردم خودش به شمار می‌آید. به نظر می‌رسد بایدن این را موضوع را درک کرده؛ چرا‌که اخیرا او هدف کمپین ضد اطلاعات روسیه برای تأثیرگذاری بر انتخابات ۲۰۲۰ قرار گرفته بود.

این کمپین تلاش داشت با افشاگری و جنجال درباره هانتر، پسر بایدن، مانع از پیروزی او در انتخابات شده و مانند سال ۲۰۱۶ زمینه‌ساز پیروزی ترامپ شود. بایدن اوایل سال ۲۰۲۰ در مقاله‌ای نوشت: «برای مقابله با تهاجم روسیه، باید توانایی‌ها و قابلیت‌های نظامی در ناتو را به‌روز و آماده نگه داریم و در‌عین‌حال ظرفیت آن را برای تهدید‌های غیرسنتی، مانند فساد سازمان‌یافته، انتشار اطلاعات نادرست و سرقت اینترنتی نیز گسترش دهیم. ما باید به دلیل نقض هنجار‌های بین‌المللی از سوی حکومت روسیه، تحریم‌هایی جدی‌تر علیه مسکو اعمال کنیم و در کنار جامعه مدنی این کشور قرار بگیریم. آن‌ها بار‌ها و بار‌ها باشجاعت در برابر نظام استبدادی ولادیمیر پوتین ایستادگی کرده‌اند».

بایدن قبل از انتخابات نیز در گفتگو با سی‌بی‌اس‌نیوز گفت: «روسیه بزرگ‌ترین تهدید علیه امنیت ملی آمریکاست. مسکو سال‌هاست برای زیر‌سؤال‌بردن امنیت و دموکراسی در ایالات متحده تلاش می‌کند».

با چنین تفکری باید انتظار داشت که بایدن افرادی را در حوزه‌های مختلف دولت خود از جمله سیاست خارجی منصوب کند که دقیقا همین نگاه را به تهدید روسیه علیه ایالت متحده داشته باشند. دولت‌های قبلی ایالات متحده هر‌کدام روش و راهکار خاصی را برای مقابله با تهدید روسیه تحت حاکمیت ولادیمیر پوتین اجرا کرده‌اند، اما نه‌تن‌ها موفقیتی در این مسیر به دست نیاوردند، بلکه اقدامات تهدید‌آمیز مسکو شدت گرفت. بایدن باید از اشتباهات دولت‌های قبلی آمریکا درباره روسیه عبرت بگیرد.

تغییر رفتار حکومت پوتین، مستلزم فشار جدی‌تر غرب به مسکو است و ایالات متحده باید در تلاش نزدیک با متحدانش در اروپا و دیگر نقاط جهان، این فشار بر مسکو را رهبری کند. اساسا دولت بایدن باید سیاست مهار را درباره حکومت روسیه تدوین کند.

راه مقابله با پوتین

گام اول در سیاست مهار، ایجاب می‌کند که ایالات متحده با هم‌پیمانان خود به‌عنوان متحد رفتار کند، نه به‌عنوان اهدافی برای تضعیف؛ اگرچه ممکن است اختلاف‌هایی بین متحدان وجود داشته باشد. اتحادیه اروپا و آلمان تهدیدی برای ایالات متحده نیستند، اما ترامپ رویکردی را در قبال آلمان در پیش گرفت که دقیقا مانند یک رقیب و دشمن بود. این‌گونه درگیری‌ها میان ایالات متحده و متحدان اروپایی‌اش باعث می‌شود پوتین روزنه‌هایی برای گسترش اختلاف‌ها ایجاد کند.

واشنگتن می‌تواند درباره خط لوله «نورد استریم ۲» به‌شدت با برلین اختلاف‌نظر داشته باشد، اما دولت ایالات متحده نباید آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و یکی از رهبران اصلی اروپا را به‌عنوان دشمن واشنگتن و در کنار پوتین قرار دهد. اگر ایالات متحده و اروپا با هم همکاری کنند، فشار‌ها علیه روسیه و پوتین بسیار مؤثرتر خواهد بود.

بایدن همچنین نباید اشتباه ترامپ و اوباما را در شخصی‌کردن رابطه با رهبران با پوتین یا قبل از آن، مدودف، تکرار کند. واقعیت این است که این روسیه است که بیشتر به غرب نیاز دارد، نه بالعکس. از طرف دیگر، دولت بایدن باید به این نکته واقف باشد که رژیم روسیه و پوتین را با مردم روسیه در کنار هم قرار ندهد. پوتین سیاست‌ها و اقداماتی را دنبال می‌کند که به نفع خودش و حلقه فاسد اطرافش باشد، نه مردم روسیه.

با اینکه پوتین ایالات متحده را دشمن شماره یک روسیه می‌داند، اما براساس نظرسنجی مرکز لوادا که ابتدای سال ۲۰۲۰ انجام شد، فقط سه درصد از روس‌ها با این نظر رئیس‌جمهورشان هم‌عقیده بودند (اگرچه در یک نظرسنجی نه‌چندان معتبر دیگر، این میزان به‌شکلی توصیف‌ناشدنی به ۷۰ درصد رسیده بود).

بایدن در بخشی از مقاله خود به سیاستی که می‌خواهد در قبال روسیه در پیش بگیرد، اشاره کرده بود. رئیس‌جمهور منتخب آمریکا نوشته بود: «باید به دلیل نقض هنجار‌های بین‌المللی و همچنین ایستادن در کنار مردم روسیه، هزینه‌های واقعی به حکومت روسیه تحمیل کنیم. آمادگی برای پیگیری چنین سیاستی هر اندازه که دیرهنگام است، اما واقعا وجود دارد». با توجه به سابقه وحشتناک روسیه در زمینه نقض حقوق بشر، دولت بایدن باید با استفاده از قانون ماگنیتسکی، مقام‌های روسی دخیل در نقض گسترده حقوق بشر را مورد تحریم گسترده قرار دهد.

فهرست قربانیان رفتار‌های وحشیانه رژیم پوتین با منتقدان و مخالفانش بسیار طولانی است. این رفتار‌ها شامل ترور یا مسمومیت در روسیه یا در غرب می‌شود. الکساندر لیتویننکو و سرگئی اسکریپال، دو جاسوس سابق روسیه، آنا پولیتوکوسکایا، روزنامه‌نگار، بوریس نمتسوف، ولادیمیر کارا مورزا و الکسی ناوالنی از چهره‌های شناخته‌شده منتقد پوتین از‌جمله افرادی هستند که در سال‌های گذشته قربانی اقدامات حکومت پوتین شده‌اند.

در سال‌های اخیر انتقاد‌هایی از تحریم‌هایی که اتحادیه اروپا به دلیل مشارکت روسیه در جنگ اوکراین و انضمام شبه‌جزیره کریمه به خاک روسیه بر مسکو اعمال کرده صورت گرفته و این احتمال وجود دارد که دولت بعدی واشنگتن، بخشی از فشار‌ها و تحریم‌های خود در این زمینه را کاهش دهد یا در این ارتباط توصیه‌هایی به متحدان اروپایی خود بکند، اما بایدن باید این توصیه‌های مربوط به کاهش یا لغو تحریم‌های روسیه را نادیده بگیرد.

تا زمانی که پوتین نیرو‌های روسیه یا شبه‌نظامیان وفادار به مسکو را از اوکراین و کریمه خارج نکند، تحریم‌ها باید پابرجا بمانند. علاوه بر این، بایدن باید تحریم‌ها و اقداماتی متقابل در واکنش به تهدید‌های سایبری روسیه اعمال کند و این فشار‌ها تا زمانی ادامه داشته باشد که پوتین تصمیم به تغییر رفتار بگیرد.