ممانعت هیئت ورزشهای زورخانهای و پهلوانی استان تهران از ورود و فعالیت بانوان در زورخانهها، یکی از حواشی چند روز اخیر ورزش بود که واکنش خیلیها را برانگیخت. داستان از جایی شروع شد که صبح روز جمعه، ۲۳ خرداد، دو نفر از بانوان علاقهمند و محجبه این رشته، به همراه یک دختربچه هشتساله، برای انجام تمرینات، به زورخانه ولیعصر در شهر قدس تهران رفتند.
پس از ورود این زنان به زورخانه که با اجازه مسئول زورخانه انجام میشود، مرشد نیز برای احترام به ورود بانوان، مشغول به نواختن ضرب زورخانه میشود تا یکی از آنها در میان گود برای لحظاتی کوتاه کبادهکشی کند. زنان حاضر در زورخانه نیز از حرکات تمرینی و نمایشی خود فیلم و عکس تهیه کردند و در همان روز آن را در فضای مجازی منتشر کردند؛ فضایی جنجالبرانگیز که باعث شد تنش بر سر فعالیت بانوان در ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی بدتر از قبل شود. بهطوریکه حکم به ممنوعیت کامل بانوان در زورخانه بدهند!
ساعتی پس از انتشار فیلم کبادهکشی یکی از این بانوان که با مانتو و مقنعه است، مسئولان هیئت ورزشهای زورخانهای استان تهران و هیئت شهر قدس بلافاصله با «ولی کارگر»، کلیددار زورخانه ولیعصر، تماس میگیرند و ضمن احضارش به هیئت زورخانههای شهرستان شهر قدس، او و مرشد زورخانهاش را از کار برکنار میکنند. همین اتفاق کافی بود که هیئت ورزشهای پهلوانی و زورخانهای تهران در اقدامی نسنجیده و عجولانه، با دستور کتبی از رؤسای هیئتهای شهرستانهای استان تهران بخواهد که با ورود زنان به زورخانهها به صورت جدی برخورد کنند و حتی این اجازه را ندهند که آنها بهعنوان تماشاگر هم وارد این محیط شوند؛ اما ممانعت از ورود بانوان تهرانی و توابع آن به زورخانهها در حالی ازسوی هیئت استان رسما ابلاغ شده که عملا این هیئت اجازه آن را ندارد که دست به چنین حرکتی بزند؛ چراکه این فدراسیون ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی، بهعنوان متولی این رشته، تصمیمگیرنده اصلی در امور آن است.
نکته درخور توجه دیگر اینجاست که چطور یک هیئت استانی با وجود فتوای مراجع تقلید سرشناسی مانند آیات مکارمشیرازی، نوریهمدانی و شبیریزنجانی که فعالیت بانوان را در ورزشهای زورخانهای و پهلوانی با حفظ شئونات اسلامی بدون اشکال شرعی عنوان کردهاند، چنین حکمی را صادر کرده است. مجتبی جوهری، رئیس فدراسیون ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی دراینباره به «شرق» میگوید: «دوستان ما در هیئت تهران سلسلهمراتب را رعایت نکردند و به همه زورخانههای استان بخشنامهای را زدند که از ورود زنان به زورخانه جلوگیری کنند. رئیس هیئت هم این نامه را ننوشته و این کار از سوی نایبرئیس هیئت انجام شده است. انجام چنین کارهایی روال قانونی دارد و اینطور نمیشود که بدون مشورت و ملاحظه تصمیم گرفت. تصمیمگیرنده اصلی درباره ورود و فعالیت بانوان ایرانی در ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی، وزارت ورزش و جوانان است. متأسفانه دوستان در این موضوع عجله کردند و ما این رفتارها را اصلا نمیپسندیم. اگر هم اتفاقی افتاده باشد که موجب نارضایتی شود، باید تذکر داده شود، نه اینکه یکباره حکم به ممنوعیت حضور بدهیم. تمام تلاش ما این است که با حفظ چارچوبها زمینه را برای فعالیت زنان علاقهمند در این رشته مهیا کنیم. نباید با شلوغکاری فضا را متشنج کنیم. ما این اتفاقات را به مدیرکل ورزش و جوانان استان ابلاغ کردهایم و دنبال آن هستیم تا حلش کنیم».
تا پیش از این قضایا، بانوان این اجازه را داشتند که بهعنوان تماشاچی وارد زورخانه شوند؛ اما حالا با بهوجودآمدن این جنجالها آنها دیگر این اجازه را ندارند که حکم یک تماشاچی را هم داشته باشند. فدراسیون ورزشهای زورخانهای کشتی پهلوانی در شرایطی مدتها به دنبال این بوده تا فضا را برای ورود قانونمند بانوان به این ورزش ملی- مذهبی باز کند که هیچ مساعدتی از فدراسیون بینالمللی این رشته ندیده است؛ فدراسیونی که مسئول و متولیانش خود ایرانی هستند و مقر آن در تهران است.
جوهری در واکنش به بیتفاوتی فدراسیون جهانی ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی به موضوع زنان میگوید: «توقع ما این است که همه کمک کنند تا خانمها هم بتواند در این رشته رسما شروع به کار کنند. ما نظر علما و مراجع دینیمان را دراینباره جویا شدهایم. آنها هیچ مخالفتی با این حضور زنان در گود یا زورخانه ندارند؛ اما باز هم میگویم در وهله اول این وزارتخانه است که باید موانع را از میان بردارد. انشاءالله بهزودی جلسهای با مسئولان وزارتی خواهیم داشت تا ببینیم چه باید بکنیم».
تبعیض جنسیتی بر سر فعالیت بانوان در ورزش باستانی بهقدری تند بوده که مخالفان این قضیه معتقدند حضور بانوان در ورزش پهلوانی و زورخانهای، تقدس گود زورخانه را از بین میبرد! نتیجه این طرز تفکرها باعث شده تا اندک تلاشهایی هم که برای آغاز به کار زنان و دختران علاقهمند به این رشته انجام شده بود، کاملا از بین برود و فدراسیون ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی با فضایی ملتهب مواجه شود.
چند روز پیش از حضور بانوان در زورخانه ولیعصر، تعدادی از پیشکسوتان ورزشهای زورخانهای، طلاب و نیروهای مسلح هم در واکنش به حمایتهای مسئولان این فدراسیون از بانوان در مقابل زورخانه «شهید عراقی» تهران تجمع کردند. تجمعکنندگان در بیانیهای درباره هرگونه برنامهریزی برای حضور زنان در این رشته کهن که ریشه در فرهنگ و آیین این مرزوبوم دارد، هشدار دادند. آنها همچنین حمایت از حضور زنان در این رشته را امری مذموم و ناپسند و آن را لکه ننگی بر کارنامه مسئولان فدراسیون توصیف کردند.
شرایط بهگونهای پیش رفته که یکی از زنان علاقهمند به ورزشهای زورخانهای به «شرق» میگوید مردان این رشته تهدید کردهاند که اگر بهعنوان تماشاگر هم به زورخانه بیایید، لباسهایمان را از تن درمیآوریم تا دیگر زنان حتی برای تماشا هم نتوانند وارد زورخانه شوند!
اگرچه درحالحاضر تعداد زنانی که علاقهمند به ورزشهای زورخانهای هستند، در سطح کشور خیلی اندک است؛ اما در همین شرایط سخت هم مسئولانی در استانها وجود دارند که با نگاه مثبت اجازه ورود بانوان را به زورخانهها بدهند.
بههرحال باید دید معاونت بانوان وزارت ورزش و جوانان که در چند سال اخیر زمینه را برای آغاز به کار بانوان در رشتههایی مانند کشتی و وزنهبرداری که عموما مردانه نامیده میشوند، فراهم کرده، درباره ورزشهای زورخانهای و کشتی پهلوانی چطور عمل میکند.