۵ دلیل برای جعلی بودن مناجات‎نامۀ منسوب به امیر کبیر

محمدعلی بهمنی قاجار، پژوهشگر تاریخ، در پی انتشار گستردۀ متن و دستخطی با عنوان «مناجات نامۀ امیر‌کبیر در ماه رمضان» در فضای مجازی و به مناسبت شب‌های قدر، در صفحه اینستاگرام خود ۵ دلیل آورده تا نشان دهد این متن اصالت و واقعیت ندارد و جعلی است.

دستخط واقعی امیر‌کبیر که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگاه‌داری می‌شود (سمت راست) / دستخط جعلی: سمت چپ

دلایل ۵ گانه‌ای که به استناد آن‌ها متن تصویر بالا جعلی خوانده شده از این قرار است:

۱. مرحوم میرزا تقی خان امیر نظام اگرچه در عمل صدر اعظم و شخص اول کشور بعد از ناصرالدین شاه بود، ولی هیچ گاه لقب صدراعظمی و مهم‌تر از آن امیر کبیر نداشت و بعد از درگذشت [قتل]به این لقب مشهور شد. در هیچ سند تاریخی نه خودش از عنوان امیر کبیر برای خود استفاده کرده و نه دیگری او را امیر کبیر خطاب داده است.

۲. ذکر کلمه هجری بعد از عدد سال متداول نبوده و امروزه با رواج تاریخ‌های میلادی و قمری و شمسی در متون ذکر آن در متون تاریخی رایج گشته، ضمن اینکه اشاره به زمان هم با کلمات یوم و لیله و سنه متداول بوده است. عبارت "بار پروردگارا" مربوط به دوران پس از فرهنگستان بوده و با ادبیات رایج در عصر امیر کبیر و ادبیات مورد استفاده خود وی هیچ گونه سنخیتی ندارد.

۳. میرزا تقی خان امیر نظام اصولا اهل مناجات و دعا و شعر و .. نبود... قاآنی شاعر معروف را چوب زد و گفت: به جای شعر بیا یک ترجمه انجام بده.

۴. نکته‌ای دیگر راجع به این نامه این است که این نوع خط تحریر یعنی خط تحریر به شیوه نستعلیق در دوره قاجار اصلا مرسوم نبوده و خط تحریر همگان خط شکسته تحریر بوده و سرآمدان این شیوه امیرنظام گروسی و امین الدوله بودند.

خط تحریر به شیوه نستعلیق از اواسط پهلوی دوم در کشور رایج می‌شود و اگر اسناد بدست آمده از قبل از آن دوره را ببینیم تماما خط تحریر به شیوه شکسته تحریری است. همچنین مقایسۀ دستخط‌های اصیل و تایید شدۀ امیرکبیر با این دستخط خود گویای عدم صحت این انتساب است. (نظریل امیرعباس نصیری یزدی، کارشناس خط)

۵. مهم‌تر از همه این که این سند جدید‌الولاده در هیچ منبعی و هیچ آرشیوی وجود خارجی ندارد و صرفا محصول ذهن خلاق جاعل محترم و خوش‌نویس آن است!