سیارک‌های «بیگانه»؛ تهدیدی بزرگ برای منظومه شمسی

فرارو- گروهی از ستاره شناسان به دنبال بررسی‌های چند ساله خود متوجه شدند که اجرام بیگانه‌ای در منظومه شمسی ما حضور دارند که تاکنون از دید انسان به دور بودند. این اجرام سیارک‌هایی هستند که گویا از سیستم‌های ستاره‌ای دیگر در منظومه شمسی ما گرفتار شده اند، اما دانشمندان هشدار می‌دهند که چنین اتفاقی می‌تواند تهدیدی بزرگ برای منظومه شمسی ما باشد. خبرگزاری سی ان ان آمریکا، طی گزارشی به این یافته جدید دانشمندان پرداخته است.

دانشمندان چند سالی است که بر روی «اولین بازدیدکنندگانی» هستند که تاکنون وارد منظومه شمسی ما شده اند، در حال مطالعه هستند. این مطالعه شامل بررسی یک دنباله دار به نام I/Borisov۲ است که در سال ۲۰۱۹ برای اولین بار مشاهده شد و هنوز هم در حال گذر است و همچنین سیارکی به نام 'Oumuamua است که در سال ۲۰۱۷ به سرعت از بین رفت.

اکنون، اخترشناسان حضور دائمی اجرام «بیگانه ها» در منظومه شمسی ما را اثبات کرده اند. در واقع این‌ها گروهی از سیارک‌های بین ستاره‌ای هستند که مدت‌ها قبل وارد منظومه ما شده و هرگز آن را ترک نکرده اند. طبق تحقیقات جدیدی که این هفته در مقاله‌های ماهانه انجمن نجوم سلطنتی منتشر شد، این اجرام بیگانه میلیارد‌ها سال از دید ما پنهان شده بودند.

براساس این مطالعه این سیارک‌ها احتمالاً هنگام شکل گیری منظومه شمسی ما در ۴.۵ میلیارد سال پیش شکل گرفتند. این سیارک‌ها که از یک سیستم ستاره‌ای متفاوت سرچشمه گرفته اند، نشان می‌دهند هنگامی که منظومه شمسی ما در حال شکل گیری بود، احتمالاً به سایر سیستم‌های ستاره‌ای در حال تولد، نزدیک بوده است. «فتحی نامونی»، محقق Observatoire de la Côte d'Azur و نویسنده مطالعه، در این خصوص اظهار داشت: «نزدیکی ستاره‌ها به این معنی است که آن‌ها احتمالاً در روز‌های ابتدایی شکل گیری، جاذبه‌های یک دیگر را بسیار شدیدتر از آنچه امروز وجود دارد، حس می‌کردند. این امر باعث می‌شود برخی سیارک‌ها از سیستم ستاره‌ای خود به سیستمی دیگر کشیده شوند».

نامونی و همکار او «ماریا هلنا موریرا موریس» از Universidade Estado Paul Paulista برزیل، از مدل سازی عددی برای شبیه سازی مراحل ابتدایی شکل گیری منظومه شمسی ما استفاده کرده و محل قرارگیری سیارک‌ها را در میلیارد‌ها سال پیش نشان دادند. این شبیه سازی، سیارک‌های بیگانه را در حال چرخش در مداری عمود بر مدار سیارات منظومه شمسی و سیارک‌های خورشید، قرار می‌دهد. سیارک‌های بیگانه همچنین از مسیر اصلی سیاراتی که در اطراف خورشید شکل گرفته بودند، بسیار فاصله داشتند. این امر به وضوح نشان می‌دهد که این سیارک‌های بیگانه به هنگام تشکیل سیارات در منظومه شمسی ما، واقعاً از یک سیستم ستاره‌ای دیگری وارد منظومه شمسی شده و در آن گرفتار شده اند.

از آن زمان تاکنون ۱۹ سیارک بیگانه که از دید ما پنهان بودند، به همراه سیارک‌هایی به نام Centaurs که احتمالاً بین مشتری و نپتون قرار دارند، در حال چرخش به دور خورشید هستند. سنتور‌ها غیرمعمول هستند، زیرا هم شبیه سیارک‌ها و هم ستاره‌های دنباله دار هستند. به همین دلیل طبیعت دوگانه است که آن‌ها را سنتور- موجودات اساطیری نیمه اسب و نیمه انسان- می‌نامند. طبق برآورد‌های ناسا، دو سوم سنتور‌ها از محیط یخ زده اطراف منظومه شمسی ناشی شده اند. این سنتور‌ها همچنین مدار‌هایی دارند که درک یا پیش بینی آن‌ها بسیار دشوار است.

دکتر موریس در این خصوص گفت: «کشف تمام سیارک‌های با منشاء سیستم‌های ستاره‌ای بیگانه، گامی مهم در درک شباهت‌های فیزیکی و شیمیایی و تفاوت‌های موجود بین سیارک‌های پدید آمده در منظومه شمسی و ستاره‌های دیگر است.» این امر همچنین سرنخ‌هایی را درمورد چگونگی تولد اولیه خورشید، چگونگی به دام افتادن سیارک‌های بین ستاره‌ای و نقش آن در غنی سازی شیمیایی منظومه شمسی و شکل دادن به تکامل آن، در اخیار ما قرار می‌دهد.

تهدید این ساکنان بیگانه

دکتر موریس همچنین یک «مهاجر» میان ستاره‌ای بیگانه را که در منظومه شمسی ما زندگی می‌کرد در سال ۲۰۱۸ شناسایی کرد. او گفت: این سیارک میلیارد‌ها سال، در منظومه شمسی ما زندگی می‌کرد بدون اینکه حتی ما بدانیم وجود دارد. اما این شیء نمی‌تواند برای همیشه در اطراف مشتری پنهان بماند. محققان این سیاره اگزوئیدی را ۲۰۱۵ BZ۵۰۹ نامیده اند. در واقع این به عنوان یک سیارک اگزوئیدی شناخته می‌شود، زیرا در خارج از منظومه شمسی ما سرچشمه گرفته است.

 

 

در نگاه اول، ۲۰۱۵ BZ۵۰۹ تنها یکی از اشیاء پرشماری است که در پیکربندی پایدار جوی، در حال گردش به دور غول گازی مشتری است. اگرچه تمام سیارات و اکثر اشیاء موجود در منظومه شمسی ما، در یک جهت یکسان به دور خورشید می‌گردند، اما سیارک اگزوئید راه خود را دنبال می‌کند. در واقع ۲۰۱۵ BZ۵۰۹ با مدار رتروگراد خود در جهت مخالف تمام سیارات، در حال حرکت است.

موریس در سال ۲۰۱۸ نوشت: «این سیارک و سیاره مشتری به یک اندازه زمان لازم را دارند تا بتوانند یک مدار خود را در اطراف خورشید به اتمام برسانند، اما یکی در جهت عقربه‌های ساعت و دیگری در خلاف جهت عقربه‌های ساعت حرکت می‌کند بنابراین آن‌ها در هر گردش کامل، دو بار از کنار یک دیگر عبور می‌کنند. این فرآیند، یک مدل ساده‌ای است که فقط برای خورشید، مشتری و سیارک‌ها صورت می‌گیرد و برای همیشه ادامه خواهد یافت».

این مدار همان مسیری است که سیارک همیشه دنبال کرده است و این بدان معناست که نمی‌توانست در منظومه شمسی ما شکل بگیرد. اگر این فرآیند متعلق به سیستم منظومه شمسی ما بود، این مسیر را باید از گاز‌ها و غبار‌هایی که تمام سیارات و اشیاء دیگر این منظومه را تشکیل داده، به ارث می‌برد. موریس معتقد است، مانند دیگر سیارک‌های بیگانه تازه کشف شده، سیارک ۲۰۱۵ BZ۵۰۹ نیز احتمالاً در مراحل اولیه شکل گیری منظومه شمسی ما، گرفتار شده است. اما همین مثال سیارک اگزوئیدی می‌تواند هشداری باشد برای اشیایی که ممکن است وارد منظومه شمسی ما شود. دکتر موریس می‌گوید: «در صورت ورود چنین سیارک‌های بیگانه‌ای به سیستم منظومه خورشیدی ما، ممکن است این اجرام، همچون سیارک اگزوئیدی مداری متفاوت را در پیش بگیرند که این می‌تواند سیستم منظومه شمسی و مدار‌های ثابت و پایدار آن را تهدید کند».