پیش‌بینی خباز از تورم 50درصدی در سال آینده

آغاز هر سال به معنای افزایش تورم در سال جدید است که به صورت طبیعی و معمولی در هر سال شاهد آن خواهیم بود. 

اما ارائه بودجه انبساطی برای نمایندگانی که ید طولایی در بودجه سال های گذشته دارند پیام آور افزایش بودجه در سال پیش رو است. 

محمدرضا خباز از نمایندگان اقتصاددان مجلس است که تجربه چند دوره نمایندگی در ساختمان پارلمان به وی آموخته از تجربه هایش به نحو احسن استفاده کند. 

خباز می گوید علم غیب ندارد، اما با یک حساب سرانگشتی می تواند پیش بینی کند تورم در سال آینده به 50 درصد خواهد رسید. 

وی همچنین از بودجه و ویژگی های بودجه انبساطی می گوید و به تجربه سال های 74 و 85 اشاره می کند. 

مشروح این گفت وگو به شرح زیر است:
این روزها مجلس در حال تصویب جزئیات لایحه بودجه سال 89 در صحن پارلمان است. بارها از سوی نمایندگان تاکید شده این بودجه، یک بودجه انبساطی است. بودجه انبساطی چه ویژگی هایی دارد و دلیل واکنش نمایندگان به انبساطی بودن بودجه به چه دلیل است؟
زمانی که بودجه سال آینده نسبت به سال فعلی (سالی که در آن هستیم، 88) افزایش پیدا کند به آن بودجه انبساطی می گویند، اما زمانی که همین بودجه نسبت به سال قبلش کاهش پیدا کند آن وقت به آن بودجه انقباضی می گویند. 

با توجه به این تعریف، بودجه سال 1389، سال آینده به نسبت بودجه سال 1388، افزایش 31 درصدی داشته است. طبیعی است وقتی 31 درصد (یعنی چیزی معادل 3/1) به بودجه اضافه می شود، معنای این حرف آن است که بودجه امسال انبساطی است. 

بودجه انبساطی چه آثاری در جامعه و روی نرخ تورم می تواند داشته باشد؟ 

ببینید، آثار بودجه انبساطی مربوط به امروز و دیروز نمی شود. سالیان سال است که ما در مورد بودجه انبساطی و اثرات آن تجربه و سابقه داریم. یکی از این تجارب به سال 74 برمی گردد. 

نمایندگان در خاطرشان هست که در سال 74 تورم مهار شده بود اما این مهار تورم با ورود بودجه انبساطی به پایان خط رسید. بی توجهی مجلس به هشدارهای نمایندگان هم کارساز نشد و بدین ترتیب از مردادماه همان سال تورم تا 50 درصد هم رسید و این افزایش تورم کمر مردم را شکست. 

این اولین تجربه از آثار بودجه انبساطی است که البته ممکن است طیفی از نمایندگان، سال 74 را به خاطر نداشته باشند. 

دومین تجربه مجلس به سال 85 برمی گردد یعنی چیزی حدود سه سال پیش که با تمام تلاش ها تورم مهار شده بود؛ اما دولت یک دفعه چشمش به درآمدهای نفتی فراوان افتاد و تصمیم گرفت بودجه انبساطی را ارائه دهد در همان زمان دلسوزان فریاد زدند این بودجه تورم زاست آن را تصویب نکنید، اما مجلس بدون توجه به این هشدارها با تصویب این بودجه به یکباره تورم 30/10 و یا 11 درصد را در همان سال به 25 درصد رساند. 

تجربه نشان داده بودجه انبساطی یک بودجه تورم زاست، هیچ یک از نمایندگان در این زمینه علم غیب ندارند بلکه این یک حساب سرانگشتی است و پیش بینی های ما از افزایش نرخ تورم بر مبنای محاسبات علمی و عدد و رقم است. 

امسال نیز با افزایش بودجه 31 درصدی در حقیقت خودمان به دست خودمان داریم تورم را بر جامعه تحمیل می کنیم. 

بنابر تجربه های گذشته یقیناً تورم سال 89 نسبت به سال آینده افزایش قابل ملاحظه ای خواهد داشت. 

مجلس تجربه افزایش تورم با ورود بودجه انبساطی را داشته امسال هم این اتفاق برای سومین بار تکرار شده است با توجه به تجربه ای که دارید پیش بینی شما از افزایش نرخ تورم در سال آینده چیست؟ 

اول باید به این نکته اشاره کنم که ما در سال آینده با دو نوع تورم روبه رو خواهیم بود؛ اول تورمی که از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه ها حاصل می شود و دیگری تورمی که از بودجه ارائه شده (بودجه انبساطی) به وجود می آید.

قانون هدفمندکردن یارانه ها در حالی از سوی دولت ارائه شده و به تصویب رسیده که خود دولت هم بر تورم زا بودن این قانون علم دارد و پذیرفته اجرای آن باعث تورم می شود.در حقیقت علم به تورم زا بودن اجرای قانون هدفمندکردن یارانه ها نقطه مشترک دولت و مجلس به شمار می رود. اما تفاوت و نقطه افتراق دولت با مجلس در این است که دولت تاکید دارد اجرای این لایحه تورم 13 درصدی را به همراه دارد اما ما به عنوان نمایندگان مجلس تورم 30 درصدی را با توجه به تجربه های گذشته از اجرای این قانون پیش بینی می کنیم و اینکه در سال آینده به چه میزان تورم خواهیم داشت، باید بگویم به گفته دولت امسال ما 12 درصد تورم داریم که 13 درصد به تورم سال آینده اضافه خواهد شد بنابراین چیزی حدود 25 درصد تورم از سوی دولت پیش بینی می شود. 

اما به عقیده نمایندگان تورم 12 درصدی مدنظر دولت زیاد واقعی به نظر نمی رسد بلکه ما معتقدیم تورم خیلی بیشتر از آن چیزی است که دولت می گوید؛ یعنی تورم امسال بالای 20 درصد پیش بینی می شود. این در حالی است که 30 درصد هم از اجرای هدفمند کردن یارانه ها به تورم اضافه خواهد شد و تورم تقریباً در سال آینده به 50 درصد می رسد. 

مجلس در این چند روز کاری به خواسته دولت مبنی بر درآمد 40 هزار میلیارد تومانی از اجرای هدفمند کردن یارانه ها رای منفی داده است. این رای منفی در حالی است که دولت باز هم مصر است درآمد 30 یا 35 هزار میلیارد تومانی را به مجلس پیشنهاد کند و از آن رای بگیرد. دلیل این اصرارها از سوی دولت چیست و آیا دولت می تواند در حال حاضر این رقم را به مجلس پیشنهاد دهد؟ 

سقف درآمدها در مجلس بسته شده و مجلس به درآمدها (20 هزار میلیارد تومان) رای داده است. به نظر من مصلحت نیست دولت بر حرف و عقیده خود پافشاری کند و این بار 30 یا 35 هزار میلیارد تومان را پیشنهاد دهد. در هر صورت دست دولت اگرچه در این مورد بسته نیست اما اکنون زمان ارائه این پیشنهاد نیست. دولت می تواند بعد از عید (اردیبهشت و خرداد) یعنی زمانی که اطمینان کامل پیدا کرد که این رقم فشار زیادی بر مردم وارد نمی کند مجدداً لایحه ای را به مجلس ارائه دهد و در آنجا از خواسته خود، یعنی درآمد بالاتر از 20 هزار میلیارد تومان بگوید. در هر صورت در حال حاضر زمان آن نیست که چنین پیشنهادی را بدهد و چون مجلس روی موضع گیری عالمانه خود تاکید دارد. 

اما تصویب 20 هزار میلیارد تومان زیاد با استقبال و رضایت دولتی ها روبه رو نشده به طوری که آقای رحیمی به عنوان یکی از نمایندگان دولت در سمت معاون اولی رئیس جمهوری چندی پیش در اظهاراتی مصوبه مجلس را در راستای عدم همکاری مجلس با دولت عنوان و تاکید کرده «برخی ها در داخل کشور نمی خواهند بگذارند تا طرح هدفمندسازی یارانه ها اجرایی شود» همچنین وی گفته «برخی به ظاهر برای مردم دلسوزی می کنند ولی در باطن به دنبال منافع خودشان هستند» تحلیل شما از این صحبت ها به عنوان یک نماینده مجلس چیست؟ 

ببینید، روزی که آقای احمدی نژاد برای اقناع مجلسی ها و تصویب 40 هزار میلیارد تومان به مجلس آمد سه نماینده در مخالفت با استدلال های دولت صحبت کردند. سه نماینده ای که همگی از طرفداران آقای احمدی نژاد محسوب می شوند و حتی تلاش زیادی برای روی کار آمدن وی انجام دادند. آقایان مصباحی مقدم، توکلی و نادران سه نماینده ای هستند که در آن روز در مخالفت با نظر دولت نطق کردند. مخالفت با نظر آقای احمدی نژاد مربوط به گروه خاصی نمی شود؛ بلکه همه دلسوزان نظام و مردم با این نظر دولت مخالف بودند از این جهت که نمی خواهند به نظام و مردم لطمه ای وارد شود. از این جهت بود که در حضور آقای رئیس جمهور اصولگرایان که در انتخابات حامی وی بودند در مخالفت با او صحبت کردند. نطق مخالفان اصولگرا و میدانداری آنها برای ارائه مخالفتشان آنقدر زیاد بود که اصلاً نوبت به فراکسیون اقلیت برای ابراز مخالفت نرسید. 

خارج از انصاف است که نطق های دلسوزانه را بر مبنای منفعت طلبی افراد گذاشت. 

مخالفان این لایحه همه نگران آینده هستند چون تجربه آن را داشته اند و اینکه عده ای فکر می کنند این مخالفت ها به دلیل منفعت طلبی است اصلاً حرف صحیحی نیست.در هر صورت مجلس درصدد است فشار تورمی با شیب ملایم باشد تا آثار آن بر مردم و جامعه کمتر باشد.