سنت استعفا پیش از استیضاح

دعوای مجلس و دولت به استعفای محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی ختم شد. درحالی‌که مجلس خود را برای استیضاح محمود حجتی آماده می‌کرد، رئیس‌جمهور که در سوگ خواهر نشسته بود، استعفای وزیر کابینه‌اش را پذیرفت تا غائله این استیضاح هم این‌گونه به پایان برسد.

 

به گزارش شرق، حسن روحانی در حکمی وزیر مستعفی کشاورزی را به سمت مشاور خود در امور کشاورزی و امنیت غذایی منصوب کرد و عباس کشاورز را که بیش از چهار دهه سابقه فعالیت در بخش کشاورزی دارد، به‌عنوان سرپرست وزارت جهاد کشاورزی برگزید. سرپرست جدید وزارتخانه متولی تولید به خبرنگار «شرق» وعده داد به‌زودی برنامه‌های خود برای مدیریت این وزارتخانه را که ۹۸ درصد آن در اختیار بخش خصوصی یا همان خرده‌مالکان است، اعلام خواهد کرد.

 

محمود حجتی که پس از دستگیری خلیل آقایی، رئیس سازمان جنگل‌‎ها، مراتع و آبخیزداری کشور زمزمه‌های استعفایش دهان‌به‌دهان می‌شد، وقتی زیر تیغ استیضاح مجلسیان قرار گرفت، اعلام کرد که برای دفاع از خود در خانه ملت حضور نخواهد یافت. قبل از طرح استیضاح وزیر جهاد کشاورزی بار‌ها شایعاتی درباره پذیرش استعفای حجتی منتشر شده بود، اما هربار این شایعات قویا از سوی روابط عمومی این وزارتخانه رد می‌شد. محمود حجتی هم با حضور قدرتمندانه در جلسات مشترک با بخش خصوصی یا جلسات دولت، این گمانه‌زنی را که او مایل به ادامه همکاری با دولت نیست، ضعیف می‌کرد، اما تحرکات مجلس برای استیضاح حجتی، تمام مناسبات را به هم ریخت.

 

با اعلام وصول طرح استیضاح حجتی در مجلس، بازهم بازار اخبار درگوشی داغ شد. گروهی گمان می‌کردند که حجتی به مجلس می‌رود و از کارنامه‌اش دفاع می‌کند و گروهی دیگر می‌گفتند او دیگر حاضر نیست در صحن علنی مجلس روبه‌روی نمایندگان ملت پاسخ‌گو باشد و بر استعفایش پافشاری خواهد کرد. در راهرو‌های مجلس هم این خبر منتشر شده بود که دفتر حجتی به دولت اعلام کرده است که به‌هیچ‌وجه حاضر به شرکت در جلسه استیضاح نیست؛ بنابراین در چنین شرایطی، رئیس‌جمهور فقط دو راه در پیش‌رو داشت؛ یا باید استعفای حجتی را می‌پذیرفت، یا اجازه می‌داد که مجلس به دلیل حضورنیافتن او در صحن، به حجتی رأی عدم اعتماد بدهد.

 

وزیری که مشاور شد
ازآنجا‌که دولت در دقیقه ۹۰ بسیاری از تصمیماتش را اعلام می‌کند، حتی تا ظهر یک روز مانده به جلسه استیضاح (سه‌شنبه) هیچ نامه رسمی درباره پذیرش استعفای حجتی به مجلس ارسال نشده بود. باوجودآنکه اسدالله عباسی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس از پذیرش استعفای محمود حجتی از سوی رئیس‌جمهور به صداوسیما خبر داده بود و گفته بود که معاون پارلمانی رئیس‌جمهور این مسئله را به هیئت‌رئیسه اعلام کرده است، اما هیچ‌یک از نمایندگان مطرح‌کننده استیضاح، این خبر را باور نداشتند.

 

جلال محمودزاده به‌عنوان یکی از طراحان استیضاح پیش از اعلام رسمی استعفا تأکید می‌کند: هنوز نامه رسمی از سوی دولت برای ما ارسال نشده و تا نرسیدن این نامه و معرفی سرپرست جدید، بحث استیضاح به قوت خود باقی است. بالاخره در بعد‌از‌ظهر دوشنبه و در شرایطی که رئیس‌جمهور به سوگ خواهر خود نشسته بود، خبر پذیرش استعفای حجتی از سوی دولت رسما اعلام شد. روحانی در دو حکم جداگانه محمود حجتی را به‌عنوان مشاور خود در امور کشاورزی و امنیت غذایی منصوب کرد و عباس کشاورز را که قبلا معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی بود، سرپرست این وزارتخانه کرد.

 

برنامه‌هایم را اعلام می‌کنم
عباس کشاورز، سرپرست جدید وزارت جهاد کشاورزی بیش از چهار دهه سابقه فعالیت در بخش کشاورزی دارد. او که قبل از روی‌کار‌آمدن دولت روحانی در مرکز بررسی‌های استراتژیک به نحوی با رئیس‌جمهور فعلی همکاری می‌کرد، در‌حالی‌که از وزارت جهاد کشاورزی که خانه‌اش محسوب می‌شد، رانده شده بود، پژوهش‌هایی در زمینه مصرف آب در بخش کشاورزی و تأثیر اعمال سیاست‌های اقتصادی دولت احمدی‌نژاد بر امنیت غذایی دهک‌های مختلف جامعه انجام داده بود.

 

بر اساس پژوهش‌های عباس کشاورز، توزیع یارانه‌ها سبب شده بود که سه دهک پایین جامعه شهری و سه دهک پایین جامعه روستایی نتوانند مواد پروتئینی به میزان کافی مصرف کنند و این پژوهش هشدار می‌داد مصرف نامناسب مواد پروتئینی برای برخی از رده‌های سنی کشور در آ‌ینده مشکل‌آفرین خواهد شد. در مقطعی هم کشاورز رئیس کمیته آبیاری و زهکشی ایران بود. آن روز‌ها تمام شد و با انتقال حسن روحانی به پاستور، محمود حجتی وزیر شد و بازهم عباس کشاورز به وزارتخانه متولی تولید بازگشت. البته آن روز‌هایی که کشاورز مسئولیت قبول کرد، چیزی به‌عنوان معاونت زراعت در وزارت جهاد کشاورزی وجود نداشت.

 

معاونت زراعت و باغبانی بر اساس اصلاحات دوران احمدی‌نژاد باهم ادغام شده بودند و معاونت امور تولیدات گیاهی در این وزارتخانه تشکیل شده بود. کشاورز که معتقد بود این دو معاونت باید از یکدیگر جدا باشد، اگرچه در ابتدا معاون تولیدات گیاهی شد، اما با تلاش‌های زیادی که انجام داد، بار دیگر در ابتدای دولت یازدهم معاونت زراعت احیا شد. او که در دوره معاونت خود برخی اصلاحات را در وزارت جهاد کشاورزی انجام داد، حالا به‌عنوان سرپرست جدید وزارت جهاد کشاورزی منصوب شده است.

عباس کشاورز شخصیتی رسانه‌ای نیست و کلا از فضای رسانه‌ای فراری است، اما در کمال تعجب به تماس خبرنگار «شرق» پاسخ می‌دهد. او به پرسشی درباره دلایل عدم حضور حجتی در مجلس پاسخی ارائه نمی‌دهد و تأکید می‌کند که باید از خودش این سؤال را پرسید.
کشاورز به «شرق» می‌گوید: برنامه‌های خود را رسما اعلام می‌کنم. او درباره زمان اعلام برنامه‌های خود عنوان می‌‎کند: بگذارید یک ساعت از انتصاب من بگذرد، بعد اعلام برنامه‌ها را انجام خواهم داد.

سرپرست جدید آدم توانمندی است
امیر یوسفی، نایب‌رئیس اول کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران، درباره انتصاب کشاورز به‌عنوان سرپرست وزارت جهاد کشاورزی بیان می‌کند: سرپرست جدید تجربیات زیادی در این وزارتخانه دارد و گزینه بهتر از او در این حوزه وجود ندارد.

 

او با اشاره به سابقه همکاری‌های گذشته عنوان می‌کند: کشاورز در زمینه آب تجربیات زیادی دارد و با توجه به مشکل آب در کشور، تجربیاتش می‌تواند خیلی مؤثر باشد؛ همچنین به دلیل سوابقش با فعالیت‌های بخش کشاورزی بسیار آشناست.

 

به گفته یوسفی، سرپرست وزارت جهاد کشاورزی اقدامات مؤثری در زمینه تأمین نهاده‌های مورد نیاز بخش کشاورزی از‌جمله بذر انجام داده است.

 

او تأکید می‌کند: کشاورزی ما زمانی رشد می‌یابد که نگاه‌ها از حالت سنتی به سمت صنعتی‌شدن برود. آن زمان می‌توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم. با توجه به شرایطی که در اتحادیه اوراسیا برای فروش محصولات کشاورزی ایران پیش آمده است، اگر نتوانیم درخواست‌های آن‌ها را تأمین کنیم، این فرصت را از دست خواهیم داد. تلاش وزارت جهاد کشاورزی می‌تواند ما را به سمت تولید محصولات صادراتی ببرد.

گزینه احتمالی وزارت
عباس کشاورز اگرچه به‌عنوان سرپرست جدید وزارت جهاد کشاورزی انتخاب شده است؛ اما گروه زیادی به دلیل سابقه بالای او در بخش کشاورزی و شرایط سنی‌اش، بر این باورند که او گزینه اصلی دولت برای پست وزارت نخواهد بود. کسی نمی‌داند که گزینه اصلی وزارت جهاد کشاورزی چه کسی خواهد بود و آیا سرپرست جدید به‌عنوان وزیر به مجلس معرفی می‌شود یا نه. زمزمه‌هایی هم به گوش می‌رسد که حمید عدل، معاون فنی، امور زیر‌بنایی و تولیدی سازمان برنامه و بودجه، به‌عنوان وزیر به مجلس معرفی خواهد شد. نام عدل در ابتدای دولت دوازدهم و همان روز‌هایی که شایعاتی در زمینه تمایل حجتی به شهردار‌شدن بر سر زبان‌ها می‌چرخید، برای تصدی پست وزارت مطرح شده بود. در صورت واقعی‌بودن این شایعه، باز هم فردی از نزدیکان محمد‌باقر نوبخت، معاون رئیس‌جمهور، به دولت راه می‌یابد و کفه این طیف در دولت سنگین‌تر خواهد شد.

به جز نام عدل، فعلا هیچ گمانه دیگری برای پست وزارت جهاد کشاورزی مطرح نشده است و بسیاری بر این باورند که گزینه‌های مناسب زیادی در اختیار رئیس‌جمهور برای انتخاب و گماردن در این سمت وجود ندارد.

 

با‌وجود‌این علی‌محمد شاعری، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، تأکید می‌کند: گزینه‌های زیادی برای پست وزارت وجود دارد؛ اما دولت دیگر نباید اشتباه قبلی را تکرار کند. او ادامه می‌دهد: دولت باید فردی را بیاورد که متخصص و با‌تجربه باشد. کشاورزی را بشناسد و قادر به حل چالش‌های کشاورزی ایران هم باشد، همچنین توانمندی لازم را داشته باشد. به گفته شاعری نیرو‌های کارآمد فراوانی در کشور داریم؛ به شرط آنکه دولت فراتر از نگاه حزبی و جریانی به موضوع نگاه کند. افراد را صرفا به خاطر وابستگی‌های سیاسی و حزبی برای وزارت جهاد کشاورزی انتخاب نکند و بر‌اساس کارایی و شایستگی که فرد می‌تواند داشته باشد، باید گزینه مناسب معرفی شود. این فرد باید قادر باشد بخش کشاورزی را که پایه اصلی اقتصاد داخلی ماست، اداره کند.