علی‌اصغر کاکوجویباری*؛ طی دهه‌ی شصت و هفتاد که افزایش پوشش تحصیلی دانش‌آموزان در کشور از اهداف مهم آموزش‌وپرورش در توسعه‌ی کمّی بوده است، جستجو برای یافتن راهی برای پوشش تحصیلی کودکان بازمانده از تحصیل در روستا‌های دورافتاده و مناطق عشایری، آغاز گردید.
ساده‌ترین راه‌حل، مسأله‌ی تشکیل مدارس شبانه‌روزی در شهر‌های مختلف کشور بوده است. نظام آموزش‌وپرورش کشور با عنایت به زمینه‌ی تاریخی و فرهنگی، اغلب صورت‌مسأله‌های اساسی را به تشکیل یک نوع مدرسه منتهی می‌کرده است و در این مورد راهی متفاوت انتخاب نکرده است. همان‌گونه که در مواجهه با مسایل مختلف آموزش‌وپرورش به تشکیل مدارس شاهد، غیرانتفاعی، نمونه‌مردمی و تیزهوشان، روی خوش نشان داد، به سهولت به انتخاب تشکیل مدارس شبانه‌روزی در مواجهه با مسأله‌ی بازماندگان از تحصیل در مناطق دورافتاده‌ی روستایی و عشایری، تن داده است.
بر این اساس، آئین‌نامه‌ی مدارس شبانه‌روزی در جلسه‌ی ۶۳۴ مورخ ۱۹/۱/۷۸ به تصویب شورای عالی آموزش‌وپرورش رسید. به‌نحوی که بنا برگزارش مدیرکل، دوره‌ی اول متوسطه در سال ۱۳۹۶، ۴۰۰ هزار دانش‌آموز در ۳۰۰۰ مدرسه‌ی شبانه‌روزی مشغول تحصیل می‌باشند. (خبرگزاری ایسنا، ۳/۳/۹۶، دسترسی ۲۷/۵/۹۸)
در این تصمیم، به اثرات اجتماعی، عاطفی و خانوادگی این سیاست، توجه چندانی نشد.
بر این اساس، بررسی علمی سئوالات و فرضیات، جای تعمق دارد.
۱- برای رفع محرومیت از تحصیل در مناطق روستایی دورافتاده، کم‌جمعیت و عشایری، ایجاد محرومیت از خانواده برازنده است؟
۲- تحلیل و بررسی نتایج تحقیقات درباره‌ی جداسازی کودکان و دانش‌آموزان از خانواده و روستا و تأثیر آن در بروز مشکلات رفتاری و اجتماعی چه چیزی را نشان می‌دهد؟
۳- آیا راه‌حل دیگر و کارآمدی برای افزایش پوشش تحصیلی و پیشگیری از بازماندگی از تحصیل در روستا‌های دورافتاده، کم‌جمعیت و عشایری، وجود ندارد؟
۴- راه‌حل تربیت معلم با عنوان «دبیر روستا» به‌صورت چندرشته‌ای و یا آموزگار، دبیر روستا، به‌صورت چندرشته‌ای، چند مقطعی تا چه میزان به عنوان طرح جایگزین قابل بررسی است.
۵- با توجه به افزایش سطح سواد در کشور که بالتبع به‌طور نسبی در روستا‌های دورافتاده، کم‌جمعیت و عشایری نیز سطح سواد نسبت به سه دهه‌ی قبل افزایش یافته است، ظرفیت درونی روستای دورافتاده و عشایر، در انتخاب راه‌حل چیست؟
با بررسی این سئوالات، می‌توان مشخص نمود که تشکیل مدارس شبانه‌روزی طی چند سال اخیر در کشور با افزایش سرانه‌ی هزینه‌ی دانش‌آموزی، چه میزان عاقلانه بوده است. نتیجه‌ی بررسی هر چه باشد، آموزش‌وپرورش باید نسبت به نکته‌ی حقوقی پاسخگو باشد، چه مرجعی می‌تواند این حق را به آموزش‌وپرورش بدهد، برای افزایش پوشش تحصیلی، دانش‌آموز را از حق زندگی شبانه‌روزی در کنار والدین و در متن روستا، محروم نماید.
*دانشیار روانشناسی دانشگاه پیام نور
چرا گوشت‌کوب برقی کار نمی‌کند؟ + راه‌های رفع آن 
چگونه ماشین لباسشویی را جرم گیری کنیم؟ 
۱۰عادت والدینی که کودکانی با رفتار خوب تربیت می‌کنند 
۱۰ فیلم برتر اما استون / بهترین فیلم‌های اما استون که باید ببینید 
طرز تهیه ۵نوع غذای ساده و سریع با شیر + خواص شیر 
می‌خواهید بدانید زنی حقیقتاً باوقار است یا نه؟ به این ۸خصلت او نگاه کنید 
