گفتگو با حسین زمان درباره ممنوعیتی ۱۷ ساله

حسین زمان از جمله خوانندگان پاپ ایرانی است که از دهه ۷۰ فعالیت هنری خود را آغاز کرد. این هنرمند پس از سال‌ها دوری از صحنه، در روز‌های آتی کنسرتی را برگزار می‌کند که ترکیبی از کار‌های جدید و قدیمی‌اش است. زمان در نشستی که اخیرا با خبرنگاران برگزار کرد بر ۱۷ سال ممنوع‌الفعالیتی در عرصه موسیقی اشاره کرده است؛ البته این در حالی است که در این مدت آلبوم‌هایی از او به نام «قصه نگفتی» (سال ۸۵) و «قرار عاشقی» (سال ۸۸) منتشر شده است.

بر این اساس، ایسنا در گفت‌وگویی با این خواننده پاپ روند ممنوعیت کاری وی را جویا شده است و در ابتدا این پرسش را مطرح کرده است که دقیقا از چه زمانی به او اعلام شد که دیگر نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد؟ حسین زمان پاسخ می‌دهد: هیچ‌گاه رسما چیزی درباره ممنوع‌الفعالیتی‌ام به من اعلام نشد. من سال ۸۰ آخرین کنسرتم را برگزار کردم و از سال ۸۱ هر جا که برای برگزاری کنسرت اقدام کردم برایم مانع‌تراشی شد؛ یعنی در عمل به من اجازه برگزاری کنسرت ندادند. یا جو کنسرتم را به هم زدند یا جلوی بلیت فروشی را گرفتند یا اینکه اصلا اجازه ندادند وارد سالن شویم. درواقع چند سالی به این شکل بدون اینکه یک مرجع قانونی بخواهد دخالت کند، جلوی فعالیت‌های من گرفته شد.

او در ادامه به کنسرت خود در ساری که به مردم اجازه ورود به سالن برای اجرا را نداده بودند، اشاره می‌کند و می‌گوید: به یاد دارم زمانی که قصد اجرا در ساری را داشتیم، نیروی انتظامی در محل‌های بلیت فروشی مداخله کرده بود تا جلوی فروش بلیط را بگیرد و به فروشندگان بلیت گفته بود که حق ندارند به مردم بلیت بفروشند. به یاد دارم در آن زمان سردار مرتضی طلایی نیز فرمانده انتظامی استان مازندران بودند. زمانی که وارد سالن شدم، مردم یا نتوانسته بودند بلیت بخرند یا جلوی در سالن از ورود آن‌ها جلوگیری شده بود. آن موقع هیچ کسی نبود که جواب دهد چرا و به چه دلیل این رفتار‌ها صورت می‌گیرد؟

این خواننده با بیان اینکه در آن زمان به شدت با اجرای صحنه‌ای او مقابله می‌شده است، اظهار می‌کند: زمانی که قصد داشتم با هواپیما برای کنسرتم در آبادان بروم، با من تماس گرفته شد که شواری تأمین اعلام کرده که به آبادان نروم، چون اصلا امکان برگزاری کنسرت برای من وجود ندارد. سوال کردم که چرا؟! به من گفتند: «دستور داده شده».

زمان اضافه می‌کند: این چند سال همین‌گونه ادامه پیدا کرد تا اینکه در اواخر دوره ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد مجددا به وزارت ارشاد رفتم تا ببینم آیا می‌توانند برایم کاری انجام دهند و اینکه اصلا کسی جوابم را می‌دهد یا نه؛ ولی تنها چیزی که در زمان مراجعه به من گفتند این بود که از بالا به آن‌ها دستور داده شده بود، به من مجوز ندهند. گفتم این بالا کدام مرجع قانونی است؟ گفتند: «از بالا دیگر» و توضیحی به من ندادند. بعد از اینکه آقای احمدی‌نژاد رفت و آقای روحانی روی کار آمد، من در دور اولیه ریاست جمهوری او نیز به وزارت ارشاد مراجعه کردم و همان جواب قبلی به من داده شد.

او می‌گوید که «صبر کردم تا اینکه ببینم آیا فرجی حاصل می‌شود؟ ولی نشد. تا اینکه یک سال و نیم پیش گفتم که اگر جوابم را ندهید می‌آیم جلوی وزارت ارشاد بست می‌نشینم. بالاخره یک نفر پیدا شود و به من بگوید چرا به من مجوز نمی‌دهند؟ مگر چه گناهی مرتکب شده‌ام؟»

این خواننده همچنین از زمانی که با مدیر کل سابق دفتر موسیقی ارشاد درباره گرفتن مجوز اجرا صحبت کرده، توضیح می‌دهد: پس از اینکه این حرف را زدم آقای ترابی از من خواستند که به دیدار او بروم، من هم رفتم و خیلی هم با حسن نیت با من برخورد کردند و به من گفتند که از نظر او مشکلی نیست و خیلی هم مشتاق هستند که بتوانم اجرا داشته باشم. پیشنهاد دادند که چندتا کار منفرد به صورت تک آهنگ تولید کنم و برای مجوز اقدام کنم که همین کار را هم کردم و در نهایت مجوز را گرفتم.

او اضافه می‌کند: به من گفتند بعد از اینکه مجوز را گرفتی برای گرفتن مجوز کنسرت اقدام کن و من هم برای کنسرت اقدام کردم که این امر با استعفای آقای ترابی و آمدن آقای الهیاری همزمان شد. با این وجود دوباره دنبال این امر را گرفتم و دو مرتبه به من گفتند که باز هم در پرونده‌ام مشکل وجود دارد و دستور داده شده که به من مجوز ندهند. درواقع باز هم همان قصه قبلی تکرار شد که من دیگر تقریبا به تمامی مدیران ارشاد مراجعه کردم و سماجت کردم تا اینکه نهایتا به هر دلیل مساعدت کردند و مجوز من را دادند. در کل قصه ممنوعیت کاری من اینگونه بود؛ به همین دلیل است که وقتی از من سوال می‌شود چرا ممنوع‌الکار شدی؟ می‌گویم که نمی‌دانم. چون هیچ‌گاه هیچ کس به من نگفت که چرا ممنوع‌الکار شدم.

همان‌گونه که پیشتر اشاره شد، حسین زمان در سال‌های ۸۵ و ۸۸ دو آلبوم و از سال ۹۲ تا ۹۴ نیز سه تک آهنگ منتشر کرده است. از او سوال می‌کنیم جریان انتشار این کار‌ها با وجود ممنوعیت کاری چه بوده است؟ که پاسخ می‌دهد: آن دو آلبومی که از من منتشر شده است، قراردادهایشان قبل از ممنوعیت کاری من بسته شده بود و متعلق به شرکت سروش بودند که همان شرکت نیز آن‌ها را منتشر کرد. من در این سال‌ها به هیچ عنوان مجوز برگزاری کنسرت نداشتم و بعد از آن قرارداد‌های قدیمی که با شرکت سروش بسته شده بود که یکی دو آلبوم بعد از سال ۸۱ به انتشار رسید، من حتی مجوز برای تولید آلبوم نیز نداشتم. آن مجوز‌ها را قبلا خود شرکت سروش گرفته بود و دست من نبود و برای تولید آن آثار اقدام نکرده بودم و تنها به عنوان خواننده دستمزد گرفتم و از درآمد آلبوم‌ها ذی‌نفع نبودم.

انتشار آلبوم صرفا ضرر است/خواننده‌ها اجرای زنده را ترجیح می‌دهند

در بخش دیگری از این مصاحبه بحث افزایش انتشار تک آهنگ و کاهش آلبوم را پیش می‌کشیم و از زمان می‌خواهیم تا درباره علت این امر توضیحاتی را به ما ارائه دهد. او می‌گوید: در حال حاضر انتشار آلبوم چه در ایران و چه در خارج از ایران توجیه اقتصادی ندارد؛ یعنی اگر اکنون در داخل ایران حتی پرفروش‌ترین خوانندگان نیز آلبوم منتشر کنند، درآمدی که از فروش آلبوم کسب می‌کنند هزینه‌هایی را که برای تولید آلبوم صرف کرده‌اند را برآورده نمی‌کند و حتی مبلغی را هم ضرر خواهند کرد.

او اضافه می‌کند: اگر این روز‌ها می‌بینید آلبومی منتشر می‌شود، آن آلبوم برای هنرمند جنبه تبلیغاتی دارد و منبع کسب درآمد نیست. به همین دلیل هنرمندان معمولا دیگر به دنبال انتشار آلبوم موسیقی نمی‌روند و بیشتر ترجیح می‌دهند هر چند وقت یک بار تک‌آهنگی را عرضه کنند و خودشان را برای اجرا‌های زنده آماده کنند. درواقع مردم تعدادی کار را به صورت تک آهنگ از هنرمند می‌شنوند، با او آشنا می‌شوند و در نهایت برای حضور در کنسرت او آماده می‌شوند.

این خواننده با تأکید بر اینکه هزینه تولید یک آلبوم خیلی بالاست، اظهار می‌کند: در کشور ما به دلیل رعایت نشدن قانون کپی رایت، تیراژ فروش آلبوم‌ها خیلی پایین است و فروش آن‌چنانی ندارد، چون در حال حاضر گمان نمی‌کنم تیراژ بهترین کار‌هایی که وارد بازار می‌شود بیشتر از ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار باشد.

از نظر این هنرمند افزایش انتشار تک آهنگ و کاهش آلبوم مشکل چندان جدی در عرصه موسیقی نیست و مشکلات جدی‌تری در عرصه موسیقی داریم که باید به آن‌ها برسیم.

او در راستای جملات بالا، با طرح این پرسش‌ها که چرا هنرمند باید با توجه به هزینه‌های بالا آلبوم منتشر کند؟ و هدف از تولید آلبوم چیست؟ می‌گوید: هدف این است که هنرمند اثر هنری خود را در قالب یک آلبوم موسیقی به مخاطبانش هدیه کند که بتوانند آثار او را بشنوند. خب حالا اگر هنرمند بتواند همین کار را با تک آهنگ که هزینه کمتری برمی‌دارند، انجام دهد چه اشکالی دارد؟ هنرمند می‌تواند به جای اینکه هر چند سال یک بار، آلبومی را منتشر کند در طول سال هر سه چهار ماه یک بار تک‌آهنگی را برای شنوندگان خود منتشر کند.

زمان معتقد است که انتشار پیاپی تک آهنگ در سال باعث در صدر ماندن هنرمند می‌شود و از طرفی این آثار هیچ‌گاه از بین نمی‌روند و در تاریخ ثبت می‌شوند.

این خواننده در پایان گفت: فضای مجازی در حال حاضر به صورت یک رسانه فراگیر توانسته در اختیار مردم باشد. در حال حاضر آنقدر نرم‌افزار و شبکه‌های اجتماعی مختلف داریم که مردم به راحتی می‌توانند به آهنگی که می‌خواهند گوش دهند و اصلا نباید اصراری بر تولید آلبوم باشد. همچنین در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی در اختیار هنرمندان است و آن‌ها می‌توانند آثار خود را به راحتی توسط شبکه‌های اجتماعی به گوش مخاطبانشان برسانند و به نتیجه‌ای که می‌خواهند برسند.