وود: قرن بیستم بهترین قرن در تاریخ فلسفه نیست

استاد دانشگاه استنفورد معتقد است که قرن بیستم بهترین قرن در تاریخ فلسفه نیست و در مقایسه با قرون چهارم پیش از میلاد، قرن 13، 17، 18 و 19 قرن فلسفه به شمار نمی‌رود. 

پروفسور آلن وود استاد فلسفه در دانشگاه استنفورد است. او در دانشگاه‌هایی چون کرنل، آکسفورد، میشگان و ییل تدریس کرده است. از وود کتابها و مقالات زیادی در حوزه فلسفه و اخلاق به چاپ رسیده است. "دین اخلاقی کانت"، "الهیات عقلانی کانت"، "کارل مارکس"، "اندیشه اخلاق هگل" و "اندیشه اخلاقی کانت" از جمله آثار او به شمار می‌روند. او از کانت شناسان برجسته معاصر به شمار می‌رود.

آلن وود در مورد این دو سوال که آیا قرن بیستم در تاریخ فلسفه، قرن فلسفه است و چرا؟ به خبرنگار مهر گفت: این دو سوال شما نسبتا عجیب هستند. سوال دوم شما به نظر می‌رسد جواب قاطعی به سوال اول شما محسوب می‌شود. البته برای اینکه این پیش فرض پیش نیاید می‌توان در سوال دوم چنین پرسید که چرا قرن بیستم بهترین قرن در تاریخ فلسفه نیست؟

وی افزود: در مورد این پرسشها باید در نظر داشت که ما وقتی می‌پرسیم که آیا فلان گروه از مردم تروریست هستند؟ و وقتی در ادامه بپرسیم "چرا؟" در واقع نوعی پاسخ ضمنی به این سوال داده‌ایم که این موضوع علاوه بر اینکه باعث ناراحتی و عصبانیت آن گروه از مردم می‌شود باعث ناراحتی هر عقل سلیمی نیز خواهد شد. با چنین پرسشی در واقع در سوال دوم به نوعی دیدگاه خود را تحمیل کرده‌ایم و این امکان جوابگویی به سوال دوم را ناممکن می‌سازد. اما در پاسخ به این سوال که چرا قرن خوبی است نمی‌توان جوابی داد که بتواند اطلاع رسانی کند.

وود در ادامه خاطر نشان کرد: مثلاً این مثال را در نظر بگیرید "چرا تیموتی مک‌وی تروریست بود؟" می‌تواند پاسخ روشنی داشته باشد: چون او آدم متعصبی بود و دارای عقاید فاشیستی و متعصبانه‌ای بود و عضوی از یک گروه‌ تروریستی بود. اما اگر تروریست بودن را به گروهی خاص نسبت بدهیم نمی‌توانیم پاسخی را که در مورد "تیموتی مک‌وی" آوردیم بیان کنیم. چرا که اینگونه پاسخ گویی برای یک شخص می‌تواند مناسب باشد و نه دلیلی باشد برای همه افراد. به عبارت دیگر اگر یک شخص تروریست بود نمی‌توان دلیلی باشد برای تروریست بودن هم‌کیشان او. چرا که همکیشان او ممکن است که دلایلی که آن فرد، حتی از کیش خود، برای توجیه رفتارش می‌آورد نداشته باشند و به آن اعتقادی نداشته باشند. بر این اساس پاسخ به این سوال که چرا آن گروه تروریست نیست نمی‌تواند جوابی مثمر ثمر و مفید را در پی داشته باشد.

وی تصریح کرد: مثال دیگری را در نظر بگیرید. اگر شما از من بپرسید که چرا امروز چای در وعده صبحانه شما بود، می‌توانم در پاسخ بگویم که یکی از دانشجویان من که اهل سنگاپور است اخیراً برایم مقداری چای مرغوب از کشور خود آورده است. اما اگر بپرسید که چرا قهوه در وعده صبحانه نداشتید در پاسخ می‌توانم بگویم چون چای در وعده صبحانه‌ام بود که مسلما پاسخی که به شما اطلاع رسانی کرده باشد، نیست.

وی افزود: برای کسی که معتقد نیست قرن بیستم قرن خوبی برای فلسفه است سوال دوم دیدگاه تحمیلی شما به او خواهد بود. اگر قرن بیستم قرن خوبی برای فلسفه نباشد دیگر نمی‌توان پرسید که چرا قرن خوبی است. در واقع در سوال دوم باید پرسید چرا قرن بیستم قرن خوبی نیست.

استاد دانشگاه استنفورد در ادامه تاکید کرد: سوال اول شما نوعی جواب را در خود نهفته دارد و این در حالی است که من اعتقاد ندارم که قرن بیستم بهترین قرن در تاریخ فلسفه است. این قرن در مقایسه با قرون چهارم پیش از میلاد، قرن 13، 17، 18 و 19 قرن فلسفه به شمار نمی‌رود.

این کانت شناس برجسته معاصر در ادامه گفت: اگر بخواهم پاسخی کوتاه به سوال شما بدهم قرون چهارم پیش از میلاد، 13، 17، 18 و 19 به لحاظ تاثیرگذاری بر فلسفه و وجود جریانات فلسفی و فیلسوفان تاثیرگذارتر در مقایسه با قرن بیستم، تعیین کننده‌تر است.

وی یادآور شد: این پاسخ کوتاه در واقع به خاطر سنخ سوال شماست. در پاسخ به این سوال که چرا شما در وعده صبحانه قهوه نداشتید آیا می‌توان غیر از این پاسخ داد: چون چای داشتم! مسئله دیگری که باید در نظر داشت این است برای پاسخ به این سوال که چرا قرن بیستم قرن فلسفه است و با توجه به سنخ سوال نمی‌توان یک علت مشخص را بر شمرد. در واقع پاسخگویی به اینکه چرا این قرن، قرن فلسفه است می‌تواند دلایل متعدد و زیادی داشته باشد که البته جنبه اطلاع‌رسانی نخواهد داشت.