حکایت رفتار‌های عجیب در مراسم تدفین هنرمندان

فرقی نمی‌کند مراسم تشییع، خاکسپاری، ختم، سالگرد فوت یا حتی جشن و جشنواره باشد؛ در هر مراسمی که حضور داشته باشید و احیانا چند هنرمند نیز باشند، شاهد رفتار‌های عجیب و غیرقابل تصوری از برخی به اصطلاح هنردوستان خواهید بود.

به گزارش ایسنا، به تازگی مراسم ختم و خاکسپاری جمشید مشایخی بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلوزیون را پشت سر گذاشتیم، مراسمی که ۱۷ فروردین‌ماه درست بعد از تعطیلات نوروز در محوطه تالار وحدت برگزار شد و جمعیت بسیاری از مردم و هنر دوستان از ساعت‌ها قبل از شروع برنامه در این مکان حاضر شدند.

مراسم تشییع جمشید مشایخی با تمهیداتی که از پیش اندیشیده شده بود مانند انتقال پیکر این مرحوم از ساعتی پیش از شروع مراسم، بستن داربست‌هایی برای هدایت مردم و حضار و… باعث شد تاخیری در آغاز این مراسم ایجاد نشود و نسبت به دیگر رویداد‌ها و چنین مراسم‌هایی با نظم بهتری برگزار شود.

با این حال به دلیل ازدحام جمعیت در محوطه تالار وحدت شاهد برخی درگیری‌ها و مشاجرات لفظی و فیزیکی حین اجرای مراسم و یا حتی پیش از آغاز آن بودیم که گاهاً شدت می‌گرفت و با حضور ماموران یا پادرمیانی مردم شرایط آرام می‌شد. البته این اتفاقات به دلیل جمعیت بسیاری که به صورت فشرده در کنار هم قرار گرفته بودند و حتی امکان تردد نیز بین آن‌ها به سختی صورت می‌گرفت، چندان دور از انتظار نیست و شاید در هر جای دیگر یا مراسم دیگری بود همین اتفاق می‌افتاد و حتی گاهاً به گفته برخی از حاضران در این مراسم، چنین برخورد‌هایی باعث می‌شود حواس مردم پرت شده و درست در همان لحظه از وسایل مردم سرقت و دزدی صورت می‌گیرد.

مراسم تشییع عزت‌الله انتظامی

مراسم تشییع ناصر ملک مطیعی

مراسم تشییع خسرو شکیبایی

مراسم تشییع مرتضی پاشایی

اما برای برخی رفتار‌ها هیچ توجیهی نمی‌توان پیدا کرد، از سلفی گرفتن سرخوشانه حاضرین با هنرمندانی که در این مراسم‌ها شرکت می‌کنند، تهیه فیلم و عکس به هر قیمتی و در هر شرایطی از روی درخت و دیوار گرفته تا لحظه خاکسپاری و درون قبر و هر آنچه در حال وقوع است تا حتی رزرو کردن جا برای نشستن و ایستادن در جایگاهی بهتر … و این‌ها تنها گوشه‌ای از اتفاقاتی است که در این گونه مراسم‌ها رخ می‌دهد.

همانطور که در تصاویر مشخص است، ازدحام جمعیت، بسته شدن خیابان‌های اطراف محل برگزاری این مراسم‌ها، هجوم جمعیت برای تهیه عکس و فیلم اتفاقی نیست که محدود به زمان یا دوره خاصی باشد و این ازدحام جمعیت گاهی باعث شده است به طور مثال در مراسم تشییع خسرو شکیبایی که در سال ۸۷ برگزار شد، پروین سلیمانی، اصغر بیچاره و عزت‌الله انتظامی وضعیت حالی نامناسبی پیدا کردند و از مراسم خارج شدند و حتی جایگاه ویژه‌ای برای هنرمندان درنظر گرفته شده بود که با هجوم جمعیت، هنرمندان از آن جایگاه خارج شدند.

نادر مشایخی فرزند جمشید مشایخی به تازگی در گفت‌وگویی با ایسنا به بحث سلفی گرفتن با هنرمندان اشاره کرد و گفته است: مردم آنقدر مهربان هستند که حتی از شهرستان‌ها با اتوبوس آمده بودند. اما در روز تشییع پیکر پدرم در خیابان حافظ سه، چهار جوان آمدند و از من خواستند تا با آن‌ها عکس سلفی بگیرم و دوستانی که همراه من بودند گفتند ایشان سوگوار است و آن جوان‌ها در پاسخ گفتند تنها آقا نادر سوگوار نیست بلکه همه ما هم در غم از دست دادن استاد بزرگ‌مان هستیم.

دیوار قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) و حضور مردم برای خاکسپاری جمشید مشایخی‌

می‌گویند ایرانیان مردمانی احساسی هستند و برای همدردی کردن با دیگر اعضای جامعه که دچار مشکل و پیش‌آمدی می‌شوند، همیشه پیشگام هستند، اما همین ویژگی گاه باعث دردسر هم شده است به طور مثال در مراسم خاکسپاری جمشید مشایخی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا، هجوم مردمی که در این مراسم حضور پیدا کرده بودند و ازدحام‌شان در اطراف مزار این هنرمند باعث ایجاد مشکلاتی شد تا حدی که فشار جمعیت ممکن بود منجر به فرو ریختن دیواره مزار شود یا به افرادی که در ردیف‌های اول ایستاده بوده صدمه وارد شود.

در زمان تشییع پیکر خسرو شکیبایی، پرویز پرستویی که مدیریت و اجرای این مراسم را برعهده داشت؛ قبل از شروع برنامه بار‌ها از حاضران خواست به دلیل تراکم جمعیت اجازه بدهند آمبولانس حامل پیکر خسرو شکیبایی وارد محوطه تالار وحدت شود.

این ازدحام جمعیت و اصرار برخی افراد برای عکاسی و تهیه فیلم با گوشی‌های موبایلشان یا دوربینهایشان در این گونه مراسم‌ها تا جایی پیش می‌رود که انتقال پیکر این هنرمندان تا مزارشان به سختی صورت گیرد و یا در زمان خاکسپاری جمشید مشایخی خانواده این هنرمند خواهش کردند کسی این لحظه را ثبت نکند و آن‌ها راضی نیستند که فیلم یا تصویری از این شرایط در جایی منتشر شود.

تجمع در اطراف مزار جمشید مشایخی

بالا رفتن از درخت‌ها و هر سطح مرتفعی برای داشتن دید بهتر و تسلط بر هرآنچه که در حال وقوع بود هم از دیگر رفتار‌های عجیب برخی از حاضران بود. در بین اهالی رسانه و مخصوصاً عکاسان رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها این امر عادی است که بخواهند برای داشتن کادر بهتر و یا ثبت تصویر بهتری در مکان‌های خاصی قرار بگیرند، اما با این حال رعایت اخلاق حرفه‌ای از اصول اولیه کار خبر است.

با این حال دیدن افرادی که به هر ترفندی متوسل می‌شوند تا به خواسته‌شان که می‌تواند تنها شهرت پیدا کردن و دیده شدن در فضای مجازی باشد، اتفاق خوشایندی نیست.

یکی دیگر از اتفاقات رخ داده در این چنین مراسم‌هایی تخریب مزار برخی از هنرمندان است. در واقع به دلیل تجمع و تراکم جمعیت و بی‌توجهی‌شان به محیط اطراف، برخی قبور و مزار هنرمندان و حتی فضای سبزی که در این قطعه از بهشت زهرا وجود دارد، دچار آسیب و شکستگی شود. البته بر اساس پیگیری‌های ایسنا سازمان بهشت زهرا درصدد ترمیم آن‌ها برآمده است و به زودی به حالت اول خود برمی‌گردند.

با این حال اظهار همدردی، استقبال و حضور پرشور مردم در چنین مراسم‌هایی باید نظم بهتری پیدا کند و از طرف دیگر تنها با فرهنگ‌سازی، آموزش و در نظر گرفتن تمهیداتی پیش از برگزاری این مراسم‌ها است که می‌توان جلوی این اتفاقات را گرفت.

با این وجود مواجه شدن با چنین رفتار‌هایی تنها از طرف مردم عادی که به هر دلیل در چنین مراسم‌هایی شرکت می‌کنند، نیست و گاهاً شاهد هستیم که خود اهالی هنر یا رسانه‌ها نیز رفتار‌های عجیب و خلاف عرفی از خود نشان می‌دهند.

واکنش‌ها یا حتی پوشش‌هایی که اصلاً متناسب با فضایی که در آن قرار دارند نیست. از لبخند‌ها و خنده‌های بی‌جا و سرخوشانه و سرگرم شدن به امضا دادن و سلفی گرفتن با طرفدارانشان تا پوشش‌های عجیب و خارج از عرف از نمونه‌های این رفتار‌ها است.

در نهایت باید گفت که چنین رفتار‌هایی محدود به یک مراسم خاصی بوده و بار‌ها در شرایط مختلف شاهد این اتفاقات بوده‌ایم و برای جلوگیری از همه‌گیر شدن و ادامه پیدا کردن این نوع رفتار‌های عجیب و خارج از عرف نیاز به فرهنگ‌سازی و همچنین بررسی‌های کارشناسانه و جامعه‌شناسانه داریم تا شاید بتوان جلوی آن‌ها را گرفت.