مدرسه تعلیم حکمرانی‌اسلامی

«مدرسه حکمرانی شهید بهشتی» عنوانی است که در موتور‌های جست‌وجو به نتایج زیادی نمی‌رسید، مگر به برخی از اسامی که نشانی از سال‌های نه‌چندان دور دارند؛ سردار وحیدی، وزیر دفاع دولت احمدی‌نژاد، مهدی غضنفری، وزیر بازرگانی و مصطفی نجار، وزیر کشور او و حتی محمدمهدی نژادنوری، معاون پژوهشی وزارت علوم احمدی‌نژاد.

به گزارش شرق، این نهاد به نظر می‌رسد زیرمجموعه دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی است؛ اما اساسا دانشگاه عالی دفاع ملی چیست؟ این دانشگاه در تیر سال ۱۳۸۱ از ادغام دو مرکز آموزشی ارتش و سپاه و در تابعیت ستاد کل نیرو‌های مسلح تشکیل شد؛ اما با تغییر در ساختار کلی ستاد کل نیرو‌های مسلح در مرداد سال ۱۳۹۵ و تجمیع مراکز پژوهشی وابسته به ستاد کل نیرو‌های مسلح در دانشگاه عالی دفاع ملی، نام دانشگاه به «دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی» تغییر یافت. بر‌این‌اساس، این مجموعه زیر نظر ستاد کل نیرو‌های مسلح و به صورت هیئت‌امنایی اداره می‌شود. سردار احمد وحیدی، وزیر دفاع دولت احمدی‌نژاد، رئیس این دانشگاه به شمار می‌رود.

سردار وحیدی از موافقت مقام معظم رهبری درباره راه‌اندازی مدرسه حکمرانی شهید بهشتی خبر داده و در یکی از دوره‌های آموزشی این دانشگاه گفته است: «در این ملاقات، ایجاد و راه‌اندازی مدرسه حکمرانی در دانشگاه به استحضار ایشان رسید و معظم‌له ضمن موافقت با تشکیل مدرسه حکمرانی، در رهنمود خود فرمودند: این کار بحث خوبی است، به‌طور کامل پیگیری شود».

مدرسه حکمرانی و حکومت اسلامی
این مدرسه با هدف تعلیم حکمرانی خوب ایجاد شده است و رئیس آن نیز اکنون مهدی غضنفری، وزیر بازرگانی دولت احمدی‌نژاد است. این مدرسه در شهریور سال جاری افتتاح شد. در آیین افتتاح آن نیز سردار نجار و سردار وحیدی حضور داشتند.

وحیدی در آیین افتتاح این مدرسه گفت: «حکمرانی ربطی به سلایق سیاسی ندارد و فراتر از آنهاست و مسئولان باید بتوانند با هم کار کنند. یکی از ضعف‌های ما، تلقیات مختلف حکمرانان در نحوه اداره کشور و کمبود دانش کافی و نبود چارچوب‌های ذهنی لازم است. اهمیت این موضوع زمانی روشن می‌شود که بدانیم حکمرانی در اسلام امری مقدس است. حکومت در اسلام مانند سایر نقاط دنیا نیست که عده‌ای جمع شوند و حکومت کنند، بلکه در اعماق فطرت انسانی و در فرامین الهی ریشه دارد. وقتی حکومت از یک چنین جایگاهی برخوردار است، با حکومت در سایر نقاط دنیا متفاوت است. اینکه بعضی حکومت اسلا می‌را برنمی‌تابند، شاید به این خاطر باشد که یا متوجه نمی‌شوند یا ایمان‌شان ضعیف است که این نشان از بی‌توجهی و غفلت آن‌ها از این ریشه عمیق است».

حکمران اسلامی
وحیدی گفته بود:، اما نکته‌ای که وجود دارد، این است که حکمران اسلامی و انقلابی باید در کارش خیلی مسلط باشد. اگر کسی کاری می‌گیرد که بر آن مسلط نیست، آن کار غصبی است و هیچ‌کس نباید به خود اجازه دهد وقتی دانش کافی و درک درستی از کاری ندارد، آن کار را انجام دهد. ترکیب این دو عنصر، یعنی وابستگی به آموزه‌های عمیق توحیدی و تسلط کافی بر موضوعی که قرار است در آن حکمی داده شود، حکمران اسلامی را می‌سازد. حکمران اسلامی باید بیش از هر چیز خود را خدمت‌گزار بداند. بی‌تردید مدیری که احساس کند ارزش و جایگاه بالاتری از مردم دارد، اسلامی نیست و این خصایل مذموم در حکمرانان دنیا وجود دارد و بعضی فکر می‌کنند که این ذات مدیریت است.

چرا دانشگاه دفاع ملی
وحیدی گفته بود: ممکن است سؤال شود چرا باید این دوره (حکمرانی) در دانشگاه دفاع ملی برگزار شود و در جای دیگری مانند دانشگاه شریف یا تهران نه. چون این کار صرفا یک کار تخصصی نیست، بلکه یک امر حکومتی است و حاصل تجربیات گران‌بار اندوخته‌شده از یک سو و تعهدات عمیق به منافع ملی از سوی دیگر است که باید در فرد پرورده شود. قبل از دانشگاه عالی دفاع ملی، بعضی از دانشگاه‌ها اقدام به تأسیس رشته مدیریت دولتی کردند، اما موفق نشدند و ما به چیزی نیاز داریم که هم اسمی از آن بماند و هم رسمی از آن.

توضیحات مهدی غضنفری
مهدی غضنفری، رئیس مدرسه نیز گفته بود: اکنون که ۴۰ سال از عمر انقلاب اسلامی ایران می‌گذرد، شاید انتظار نداشتیم با مشکلات کنونی روبه‌رو شویم؛ مشکلاتی که اگر پاسخی برای آن‌ها نداشته باشیم، قطعا در اداره جامعه با مشکل مواجه می‌شویم. امروز کسانی که در بخش‌های مختلف کشور مسئولیت‌هایی دارند، کسانی هستند که دانش حکمرانی را در هیچ دانشگاهی فرا نگرفته‌اند؛ به همین دلیل دانش لازم را برای حکمرانی ندارند؛ برای مثال در همین بحران ارزی که این روز‌ها با آن مواجه هستیم، اگر تجربه بحران ارزی در سال‌های گذشته را مرکز توجه قرار می‌دادیم، شاید نتایج بهتری در مواجهه با این بحران به دست می‌آوردیم. مدرسه حکمرانی می‌خواهد این دانش را ارائه دهد که یک حکمران اسلامی چگونه در مواجهه با مسائل و مشکلات در موضوعات مختلف باید تصمیم بگیرد و عمل کند و اینکه کشور چه ظرفیت‌هایی دارد؟».

مدرسه حکمرانی چیست؟
در پورتال دانشگاه عالی دفاعی فصلی به نام مدرسه حمکرانی وجود دارد که در توضیح آن چنین آمده است: «امروزه بیش از ۱۵۰ مدرسه حکمرانی در سراسر دنیا مشغول فعالیت هستند. با عنایت به چالش‌های پیش‌روی همه حکومت‌ها در هزاره سوم، تشکیل مدرسه حکمرانی در جمهوری اسلامی ایران نیز اجتناب‌ناپذیر است. مدرسه حکمرانی شهید بهشتی به‌عنوان اولین مدرسه حکمرانی در ایران برابر اوامر ابلاغی، در تاریخ ۰۸/۰۶/۱۳۹۷ مصادف با عید غدیر خم در دانشگاه عالی دفاع ملی رسما افتتاح شده است».

سپس درباره دلایل وجودی مدرسه حکمرانی هم این توضیحات به صورت تیتروار آمده است: «وجود مبانی حکمرانی در منابع اسلامی و نیاز به احصاء و تدوین آن و همچنین انتقال به حکمرانان حال و آینده؛ وجود بحران‌های جمعیتی، زیست‌محیطی، اقتصادی، امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و در سایر حوزه‌های پیش‌روی حکومت‌ها در سطح ایران و جهان، پیچیدگی فرایند حکمرانی در سطح کشور و نیاز مسئولین و حکمرانان به فراگیری این آموزش‌ها و بهره‌مندی از تجارب گذشتگان، ضرورت ارائه راه‌حل‌های عینی برای مسائل پیش‌روی حکمرانان، سرعت سرسام‌آور تغییرات محیطی و لزوم ایجاد آمادگی در حکمرانان برای مواجهه با این پدیده‌ها و پیچیدگی و انباشتگی دانش حکمرانی در سطح جهان».

نشست‌های تخصصی
این مدرسه طبق توضیحی که خود ارائه کرده، روز‌های دوشنبه هر دو هفته یک‌بار، یک نشست تخصصی با حضور استادان، در محل سالن اجتماعات ساختمان پیامبر اعظم (ص) دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی تشکیل می‌دهد. نشست اول آن با موضوع مدارس حکمرانی دنیا از سوی مهدی عبدالحمید ارائه شده است. با جست‌وجو می‌توان دریافت که او صاحب تألیفاتی در این زمینه بوده که البته برخی از این تألیفات از دیدگاه اسلامی صورت گرفته است. نشست دوم با موضوع چیستی حکمرانی و از سوی غلامرضا سلیمی ارائه شده است.

سلیمی، معاون پژوهش مدرسه حکمرانی شهید بهشتی است. او استادیار دانشگاه دفاع ملی نیز محسوب می‌شود و مقاله‌ای در باب تحلیل سیستمی یادمان‌های دفاع مقدس دارد. نشست سوم با موضوع حکمرانی در نهج‌البلاغه از سوی سعید حجازی‌فر، پژوهشگر دانشگاه جامع امام حسین (ع) ارائه شده است.

حجازی‌فر صاحب تألیفاتی در زمینه مدیریت و حاکمیت اسلامی است. نشست چهارم با موضوع حکمرانی اقتصادی و با سخنرانی مهدی غضنفری برگزار شده که هم‌اکنون ریاست مدرسه را برعهده دارد. نشست پنجم با موضوع حکمرانی آموزش، از سوی صادق تراب‌زاده، پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق (ع) ارائه شده است و اطلاع زیادی از او در دست نیست. نشست ششم با موضوع حکمرانی دانش توسط مهران کشتکار، عضو گروه علمی مدیریت راهبردی دانش ارائه شده است.

از او هم اطلاعی در دست نیست؛ و نشست هفتم هم که بهمن‌ماه سال ۹۷ برگزار شد، با موضوع حکمرانی پژوهش بود که از سوی محمدمهدی نژادنوری، معاون پژوهشی اسبق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دولت احمدی‌نژاد برگزار شد. او در سال جاری به‌عنوان معاون علمی آستان قدس رضوی منصوب شد. این مدرسه همچنین نشستی را هم اخیرا با ۱۸ استاندار کشور و البته با هماهنگی معاونت‌های سیاسی و امنیتی دولت روحانی برگزار کرده است.

با نگاهی به اسامی تشکیل‌دهنده و استادان این مدرسه تقریبا به نظر می‌رسد بخشی از افرادی که در حلقه اول چهره‌های اطراف احمدی‌نژاد نبودند، آن را تشکیل داده‌اند و باید دید که هدف آن‌ها همان‌طور که سردار وحیدی گفته، به ماندن اسم‌ورسمی اکتفا خواهد شد یا آنکه در پی اجرائی‌شدن ایده‌شان نیز هستند؟