معاون اول "تشریفاتی"؟!

فرارو- یک روز پس از آنکه عباس آخوندی وزیر پیشین مسکن از اختلافات عمیق خود با حسن روحانی، رییس جمهور پرده برداری و استعفای خود را رسانه‌ای کرد، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور و دیگر عضو اصلاح طلب کابینه نیز گلایه‌های جدی را از وضعیت دولت مطرح کرد. گلایه‌هایی که باعث شده که حتی عده‌ای از استعفای قریب الوقوع او سخن بگویند.

به گزارش فرارو، اسحاق جهانگیری روز گذشته در اظهارات جنجالی خود گفت: «برخی فکر می‌کنند ما خودکار به دست باید به دنبال عزل مدیرانی باشیم که ریسک پذیر نیستند، در حالی که تا این لحظه اجازه برکناری منشی خود را هم پیدا نکردم. مدیری که مسئولیت می‌پذیرد باید شجاع و ریسک پذیر باشد در غیر اینصورت به مردم ظلم کرده است.»

این سخنان معاون اول رییس جمهور در مراسم روز صادرات مطرح شد. در این مراسم محمد شریعتمداری وزیر پیشین صنعت و معدن و گزینه پیشنهادی روحانی برای وزارت کار و رفاه نیز حضور داشت.

جهانگیری در ابتدای سخنان خود گفت: «نمی‌خواستم امروز به این مراسم بیایم و تصمیمم برنیامدن بود. با وجود این‌که دیشب آقای شریعتمداری با من صحبت کرد و از من برای این مراسم مجددا دعوت کرد من به او گفتم شرایطم جوری است که شاید در این مراسم شرکت نکنم، اما وقتی در بخش خبری ساعت هشت صبح اعلام شد جلسه امروز با حضور من برگزار می‌شود فکر کردم که تعبیر و تفسیر دیگری از نیامدن من بشود، بنابراین آمدم که خدمت صادرکنندگان عرض ادب کنم.»

این سخنان بازتاب گسترده‌ای در افکار عمومی داشته است. بسیاری از ناظران و فعالان سیاسی و رسانه‌ای این سخنان جهانگیری را غیرقابل قبول دانسته اند.

غلامحسین کرباسچی هم حزبی جهانگیری و دبیرکل حزب کارگزاران درباره سخنان او گفت: «من صحبت آقای جهانگیری را شنیدم، اما نمی‌دانم چرا این حرف را زد؟ اگر من به جای او بودم که حتی نمی‌توانستم منشی خودم را تغییر دهم، یک روز هم در کابینه دولت نمی‌ماندم.».

اما او در عین حال تاکید کرد که "نوع کنش من و آقای جهانگیری و جایگاه‌هایی که هر کدام قرار داریم، متفاوت است. "

کرباسچی گفت: «من فکر می‌کنم آقای جهانگیری این سخنان را در واکنش به مراجعاتی که به ایشان می‌شود، بیان کرده است. مراجعات به ایشان نسبت به مسائل مختلف زیاد است و آقای جهانگیری خواسته که بگوید با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو است.»

عباس عبدی فعال سیاسی اصلاح طلب نیز امروز در یادداشتی جهانگیری را یک معاون اول معمولی دانست.

عبدی در ادامه با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ و از خودگذشتگی جهانگیری و ورود به عرصه انتخابات برای حفاظت از روحانی نوشت: «تصور آن بود که گروه اقتصادی دولت در زیرمجموعه معاون اول عمل کند. من نمی‌دانم که آیا این را با آقای روحانی شرط کردند یا خیر. اگر شرط کردند و معاون اولی را پذیرفتند در این صورت در اولین لحظه‌ای که خلاف آن را دیدند باید کناره‌گیری می‌کردند و اگر شرط نکردند که هیچ ادعایی نمی‌توانند داشته باشند.»

او درباره استعفای احتمالی جهانگیری تاکید کرد "تنها فرصت را برای کناره‌گیری از دولت از دست داد و هنگامی که حوادث دی‌ماه ۱۳۹۶ رخ داد، این فرصت بیشتر از پیش از دست رفت و پس از اعلام دلار ۴۲۰۰ تومانی دیگر نه‌تن‌ها نمی‌تواند چنین کند، بلکه معلوم نیست که نتایج مثبتی از کناره‌گیری احتمالی‌اش به دست آورد."

پیشتر نیز اصلاح طلبان دیگری از لزوم کناره گیری جهانگیری از معاونت اولی رییس جمهور سخن گفته بودند.

سال گذشته همزمان با معرفی کابینه توسط رییس جمهور شایعات گسترده‌ای از اختلافات میان روحانی و اسحاق جهانگیری در رسانه‌ها منتشر شد. شواهد نشان می‌دهد روابطه رییس جمهور و معاون اولش سرد شده است. بحث استعفای جهانگیری در همان مطرح بود و پس از آن نیز این مسئله دامنه بیشتری گرفت.

 

در آن زمان گفته می شد که اختیارات روحانی به محمود واعظی رییس دفتر رییس جمهور واگذار شده است.

در جریان حوادث دی ماه و بالا رفتن نرخ ارز نیز اختلافات کاهش نیافت. اما با آغاز سال جدید و تداوم تلاطم ارز ناگهان اسحاق جهانگیری در قامت یک سوپر من ظاهر شد و پس از یک جلسه مهم برای کنترل بازار ارز اعلام کرد که نرخ دلار در ۴۲۰۰ تومان تک رقمی شده و خرید و فروش ارز از این پس قاچاق به حساب می‌آید.

با وجود تلاش‌های دولت برای کنترل نرخ ارز قیمت دلار به پرواز خود ادامه داد و تصمیم دولت که توسط جهانگیری اعلام شده بود به سختی شکست خورد. پس از آن نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی به طنز و کنایه به "دلار جهانگیری" مشهور گردید. هیچ وقت مشخص نشد در آن جلسه چه کسانی دلار تک نرخی شدن ارز را پیشنهاد و به آن را رای دادند. پس از آنکه آن سیاست شکست خورد همه مقامات اقتصادی دولت پشت اسحاق جهانگیری پنهان شدند و به نوعی او به سیبل انتقادات بدل گردید.

 

بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که با اتفاق تمام برنامه‌های اصلاح طلبان برای سرمایه گذاری بر روی جهانگیری برای انتخابات سال ۱۴۰۰ نقش برآب شده است.

به این ترتیب حالا جهانگیری باز هم در دوراهی ماندن و رفتن قرار دارد. دو راهی که بیش از یک سال است با چالش آن دست و پنجه نرم می‌کند.

نگاه روزنامه‌ها به سخنان جهانگیری
امروز روزنامه‌های اصلاح طلب و اصولگرا به صورت گسترده‌ای سخنان جهانگیری پوشش دادند. آفتاب یزد از حرف‌های جهانگیری با عنوان "اعترافات تلخ" یاد کرد و روزنامه آرمان تیتر "شکست دیرهنگام سکوت" را برای سخنان جهانگیری برگزید.

روزنامه همشهری انتقادات دیروز جهانگیری از اختیاراتش را در کنار متن انتقادی استعفای آخوندی از وزارت راه و نیز انتقادات شریعتمداری در همایش صادرات قرار داد. این روزنامه نتیجه گرفت که در دولت اختلافات گسترده‌ای وجود دارد.

روزنامه اعتماد نیز گلایه‌های جهانگیری را "نابه‌هنگام" خوانده است.

روزنامه سازندگی وابسته حزب کارگزاران و هم حزبی اسحاق جهانگیری، اما با رویکردی متفاوتی اختلاف جهانگیری با برخی تصمیمات دولتی را برجسته کرده، اما اختلاف او با رییس جمهور و هیات حاکم بر دولت را نادیده گرفته است.

سازندگی تیتر "مخالفت جهانگیری با افزایش قیمت بنزین" را انتخاب کرده و حتی سخنان دبیرکل حزب کارگزاران درباره گلایه جهانگیری را پوشش نداده است. به نوعی این روزنامه سعی کرده فضا را ملتهب نکند.

روزنامه‌های ایران و اطلاعات که نزدیک به دولت هستند هم سخنان جهانگیری را پوشش نداده اند.

اما روزنامه‌های اصولگرا بازتاب وسیعی به این اظهارات دادند. کیهان تیتر "آقای جهانگیری! وعده‌هایی که دادید یادتان هست؟!» را انتخاب کرده و به حضور پوششی او در فرآیند انتخابات ریاست جمهوری پرداخته است.

کیهان نوشته است که سخنان جهانگیری برای رفع مسئولیت از وضعیت کنونی کشور است. کیهان همچنین با اشاره به تیتر و عکس روزنامه سازندگی پس از اعلام نرخ ۴۲۰۰ برای دلار که جهانگیری را در قامت یک سوپرمن به تصویر کشیده بود، نوشت: «این سوپرمن امروز اظهار عجز و ناتوانی می‌کند و می‌گوید چه انتظاری از من دارید، من که نمی‌توانم حتی منشی خودم را تغییر داده و او را برکنار کنم!»

کیهان همچنین اختلافات در دولت را مربوط به اختلافات دو حزب کارگزاران و اعتدال و توسعه می‌داند.

موضعی که در دیگر روزنامه اصولگرا یعنی "صبح نو" وابسته به محمد باقر قالیباف هم وجود دارد. این روزنامه اختلافات در دولت و میان دو حزب سیاسی که در دولت نقش دارند را با یک عکس و تیتر به تصویر کشیده است. صبح نو تیتر "بفرماید منزل" را انتخاب کرده ودر روتیتر نوشته است "اختلافات دو حزب اعتدال و توسعه و کارگزاران موجب انتقادات افشاگرایانه جهانگیری از عملکرد دولت شده است". در تصویر انتخاب شده با این تیتر به گونه‌ای القا شده که محمود واعظی از سران حزب اعتدال توسعه به جهانگیری که از اعضای کارگزاران است می‌گوید به خانه برود.

دیگر روزنامه‌های اصولگرا همچون خراسان نیز به اختلافات در دولت اشاره کرده اند. اما روزنامه جوان وابسته به سپاه پاسدارن از وجود فضای "ابهام" و "کنایه" در دولت سخن گفته است. روزنامه دنیای اقتصاد نیز به "کنایه‌های پینگ پنگی در جشن صادارات" اشاره کرده است.

واکنش‌ها در فضای مجازی
در فضای مجازی نیز واکنش‌های فراوانی به سخنان روحانی صورت گرفت. در این بین فعالان اصلاح طلب از نقش آفرینی افرادی همچون محمود واعظی و نوبخت در دولت انتقاد کردند. آن‌ها اختلافات را به زمین حزب اعتدال و توسعه انداختند. کاربری به نام شبنم نوشته است: «از وقتی واعظی به عنوان رئیس آقای رئیس جمهور انتخاب شد روحانی منزوی شد و دولت رو به زوال. کاش تا دیرتر نشده روحانی به خودش بیاید.»

یا جواد امام از فعالان سیاسی اصلاح طلب در توئیتی خطاب به روحانی تاکید کرد: «صاحب نظران طرف مشورت شما ظاهرا محدود به اعضای حزب اعتدال و توسعه شده اند؟! عدم مشورت شما با حامیان و مشوقین اصلی آرای ٢٤ میلیونی و صاحب نظران و دلسوزان واقعی درافکار عمومی قابل دفاع نمیباشد؟! تجدید نظر نموده و از این دایره محدود خود را رها کنید.»

کاربری دیگری نیز نوشته است: «در ابتدای دولت دلسوزان به جهانگیری گفتند وقتی اختیاری نداری نمان ایشان در پاسخ گفتند بنده نماینده یک جریان سیاسی هستم نمیتوانم شخصا تصمیم بگیرم نتیجه چنین ماندنی تحقیر ایشان و جریان اصلاح طلبی شد آقای جهانگیری هر چند دیر، اما همین امروز از دولت خارج شود بهتر است.»

در کنار این توئیت‌ها که حاوی انتقاد دولت و حسن روحانی و در حمایت از جهانگیری است، تعدادی از کاربران نیز معتقدند اظهارات جهانگیری قابل قبول نیست. آن‌ها سخنان و وعده‌های جهانگیری در مناظره‌های انتخاباتی را یادآوری کردند.

کاربران اصولگرا نیز از نقش جهانگیری در وضعیت اقتصادی کنونی کشور سخن گفتند.

مهدی محمدی روزنامه‌نگار اصولگرا در این باره توئیت کرده است: «اگر جهانگیری منشی اش را هم نمی‌توانسته عوض کند، پس این همه تصمیم فاجعه بار اقتصادی را چه کسی در دولت گرفته است؟»

با این حال اکثر کاربران سخنان جهانگیری را نشانه‌ای برای استعفای او تفسیر کرده اند و البته روی خوشی به این استتعفای احتمالی نشان نداده اند.