bato-adv
اقتصاددانان بررسی کردند

چه کسی وزیر اقتصاد می‌شود؟

موضوع این است که معمولا اقتصاددانان جلوی یک سری کار‌ها را می‌گیرند و به همین دلیل دولتمرادن به آن‌ها به چشم نوعی ترمز نگاه می‌کنند. دلیلش هم این است که به طور کلی یک اقتصاددان نمی‌تواند برخلاف اصولی که به آن‌ها باور دارد و بخش عمده عمر خود را صرف آن‌ها کرده است، عمل کند. به عبارت ساده‌تر دولت‌ها به دنبال این هستند که مسائل اجرایی را به سرعت پیش ببرند و این موجب تضاد میان اقتصاددانان و دولت‌ها می‌شود
تاریخ انتشار: ۱۴:۵۱ - ۱۰ مهر ۱۳۹۷
نیاز اساسی وزارت اقتصاد
فرارو- بدون شک از چالش‌های مهم این روز‌های حسن روحانی با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، انتخاب یک وزیر کارآمد اقتصادی است و به نظر می‌رسد اختلاف نظر در باره اینکه وزیر اقتصاد باید یک اقتصاددان باشد یا یک مدیر اجرایی خوب، بالا گرفته است.

همچنان وزارت اقتصاد با سرپرست مدیریت می‌شود و همانطور که حسن روحانی پیش از سفر به نیویورک وعده داده بود، حالا بعد از بازگشت، قرار است لیست تغییرات در کابینه را اعلام کند؛ بنابراین گمانه زنی‌ها در خصوص گزینه‌های مورد نظر رئیس جمهور این روز‌ها بیش از گذشته شده است.

در این میان برخی اخبار غیررسمی حاکی از آن است که روحانی مجددا قصد دارد، سکان وزارت اقتصاد را در اختیار یک مدیر اجرایی قرار دهد و تمایلی به انتخاب یک اقتصاددان ندارد. البته برخی بر این باورند که شرایط اقتصادی کشور به گونه‌ای است که اکثر اقتصاددانان حاضر نیستند، مسئولیت وزارت اقتصاد را برعهده بگیرند و این یکی از دلایلی است که روحانی به اجبار قصد انتخاب یک مدیر اجرایی را دارد.

اما واقعیت امر این است که حسن روحانی در پنج سال اخیر تجربه انتخاب اقتصاددان و مدیر اجرایی را داشته است و عملکرد علی طیب نیا طی چهار سال وزارتش نشان داده است که وزارت اقتصاد نیازمند حضور یک اقتصاددان در راس امور است و تجربه انتخاب یک مدیر اجرایی مانند کرباسیان که سابقه تقریبا خوبی در حوزه مدیریتی داشته است هم نتوانسته، پاسخگوی نیاز‌های اقتصادی کشور باشد.

مدیر اجرایی باید یک تیم مشاوره از اقتصاددانان داشته باشد
در همین خصوص مسعود دانشمند تحلیلگر مسائل اقتصادی طی گفتگو با فرارو اظهار کرد: «در شرایطی که معضل ما در کشور اقتصادی است، باید یک اقتصاددان به عنوان وزیر انتخاب شود که اقتصاد کلان را به خوبی بشناسد. اگر یک مدیر اجرای خوب می‌توانست شرایط را بهبود ببخشد، قطعا آقای کرباسیان گزینه مناسبی بود و موفقیت‌هایی به دست میاورد. اما دیدیم که چه اتفاقی افتاد و به همین دلیل این بار آقای روحانی باید یک اقتصاددان را به عنوان وزیر انتخاب کنند.»

او ادامه داد: «اگر نگاهی به زیرمجموعه‌های وزارت اقتصاد بیاندازید می‌بینید اکثر حوزه‌ها مانند بانک مرکزی و نظام بانکی کشور، سازمان بورس و بازار سرمایه کشور، جذب سرمایه گذاری خارجی، بیمه و... همه این‌ها نیازمند یک اقتصاددان است. نباید صرفا به مسئله نظام مالیاتی توجه داشت و به همین دلیل یک مدیر اجرایی را برای وزارت اقتصاد انتخاب کرد. باید توجه داشت که تصمیماتی که در وزارت اقتصاد گرفته می‌شود، در تمامی حوزه‌هایی که نام بردم تاثیر خواهد داشت. دولت در صورتی می‌تواند مشکلات اقتصادی کشور را حل کند که ابعاد مختلف تصمیمات را بتواند ارزیابی کند و این صرفا از عهده یک اقتصاددان بر می‌آید نه یک مدیر اجرایی.»

وی در پاسخ به این سوال که چرا به طور کلی طی ۴۰ سال گذشته نوعی مقاومت در برابر انتخاب یک اقتصاددان به عنوان وزیر در دولت‌ها وجود داشته است، عنوان کرد: «موضوع این است که معمولا اقتصاددانان جلوی یک سری کار‌ها را می‌گیرند و به همین دلیل دولتمرادن به آن‌ها به چشم نوعی ترمز نگاه می‌کنند. دلیلش هم این است که به طور کلی یک اقتصاددان نمی‌تواند برخلاف اصولی که به آن‌ها باور دارد و بخش عمده عمر خود را صرف آن‌ها کرده است، عمل کند. به عبارت ساده‌تر دولت‌ها به دنبال این هستند که مسائل اجرایی را به سرعت پیش ببرند و این موجب تضاد میان اقتصاددانان و دولت‌ها می‌شود.»

این اقتصاددان افزود: «این مسئله موجب می‌شود که هرگاه یک اقتصاددان وارد دولت می‌شود دچار نوعی تضاد با بخش اجرایی می‌شود. به همین دلیل هم دیدیم که مثلا آقای طیب نیا با مشکلاتی مواجه شدند یا آقای دانش جعفری در دولت آقای احمدی نژاد نتوانستند کار کنند؛ لذا اگر نگاهی به ترکیب دولت‌های مختلف مثل دولت آقای هاشمی رفسنجانی یا آقای خاتمی و باقی دولت‌ها بیاندازید، می‌بینید که بیشتر تغییرات در وزارت اقتصاد اتفاق افتاده است. البته دولت هم تا حدودی حق دارد. زیرا به هرحال کار‌های روزمره‌ای وجود دارد که باید سریعا حل و فصل شود و نمی‌تواند صبر کند تا اقتصاددانان در یک پروسه زمانی آن‌ها را رفع کنند و نیاز دارد سریعا انجام شوند.»

او تصریح کرد: «نمی‌خواهم بگویم که اگر یک اقتصاددان وارد وزارتخانه شود قطعا همه مشکلات کشور رفع می‌ر‌ود، اما بدون شک بخش عمده مشکلات اقتصادی حل خواهد شد. حالا اگر فرض بگیریم که هیچ اقتصاددانی حاضر نشود چنین مسئولیتی برعهده بگیرد، به نظر من بهترین کار این است که یک مدیر اجرایی خوب به عنوان وزیر انتخاب شود، اما یک تیم مشاور از اقتصاددانان او را همراهی کنند.»

دانشمند در پایان تاکید کرد: «ما در کشور با کمبود اقتصاددان قابل مواجه نیستیم و مشکل این است که معممولا افراد دانشگاهی خیلی سخت حاضر می‌شوند که ورد عرصه اجرا آن هم در حد و اندازه وزیر اقتصاد شوند. زیرا حواشی و مشکلات بسیاری وجود دارد و دانشگاهیان ترجیح می‌دهند وارد این عرصه نشوند. به همین دلیل هم بود که مثلا آقای طیب نیا در اواخر وزارت خود معتقد بودند که ترجیح می‌دهند به دانشگاه و حوزه تدریس برگردند. زیرا هر اتفاقی که رخ بدهد، همه وزیر را مقصر می‌دانند؛ لذا ممکن است در انتخاب اقتصاددان مشکلاتی وجود داشته باشد، اما با اینحال تشکیل تیم مشاوران بهترین راه حل برای این مشکل است.»

وزارت اقتصاد نیازمند یک اقتصاددان مدیر است
همچنین مهدی تقوی استاد اقتصاد دانشگاه علامه در گفتگو با فرارو اظهار کرد: «اگر نگاهی به کشور‌های توسعه یافته بیاندازید می‌بینید که اکثریت وزرای اقتصادی در این کشور‌ها از میان اقتصاددانان انتخاب می‌شوند. حالا اگر ما در ایران با مشکل انتخاب اقتصاددان مواجه هستیم بهتر است که سعی کنیم یک مدیر اجرایی انتخاب کنیم و در کنار او یک تیم مشاوره اقتصاددانان تشکیل دهیم. این همان کاری است که باید برای آقای کرباسیان هم انجام می‌شد و این در بسیاری از کشور‌ها روال معمول است، اما با اینحال بهترین کار این است که وزیر اقتصاد یک اقتصاددان باشد.»

او تاکید کرد: «لزوما همه اقتصاددانان مثل من صرفا یک معلم نیستند و عمر خود را صرف تدریس و تالیف و نوشتن نکرده اند و بعضی‌ها در کنار تحصیلات دانشگاهی، کار‌های اجرایی بسیاری انجام داده اند و نه تنها یک مدیر مناسب هستند بلکه اقتصاددان هم هستند. نمونه این افراد، آقای طیب نیا بود که علاوه بر دکترای اقتصادی، در حوزه اجرا هم تجربیات بسیاری داشتند. حالا آقای روحانی باید فردی با این مشخصات انتخاب کنند.»

وی ادامه داد: «اینکه الان در دانشگاه‌ها دنبال وزیر باشیم اصلا انتظار درستی نیست. واقعیت این است که مثلا اگر الان به من پیشنهاد داده شود، من قبول نمی‌کنم. زیرا من فقط بلدم تدریس کنم و خیلی از اساتید هم همین توانایی را دارند. ما مدیر نیستیم و اگر قرار باشد یک مجموعه زیر دست ما کار کند، نمی‌توانیم از پس کار بربیایم و این اصلا ربطی به توانایی و شناخت اقتصادی ما ندارد. پیشنهاد من این است که آقای روحانی دنبال یک اقتصاددان مدیر باشد که تجربه اجرایی هم داشته است.»

تقوی در پایان گفت: «به عقیده من آقای روحانی دو راه بیشتر پیش رو ندارند و اگر می‌خواهند وضعیت اقتصادی کشور را سر و سامان دهند باید یکی از این دو راه را انتخاب کنند. نخستین راه این است که مانند دیگر کشور‌ها یک وزیر اقتصاددان انتخاب کنند که خود ایشان هم تجربه موفقی در این باره با انتخاب آقای طیب نیا داشتند. راه دوم این است که مدیر اجرایی بسیار خوب انتخاب کنند، اما یک تیم اقتصاددان در کنار او قرار دهند و همه مسائل را معطوف به تائید و ارزیابی این گروه کنند.»
مجله خواندنی ها
مجله فرارو
پرطرفدارترین عناوین