میرباقری؛ مصداق علم و عمل قرآنی

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ مراسم ظهر دلنشین سیدمحسن میرباقری در ساختمان خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) برگزار شد. در این نشست جمعی از اساتید دانشگاه‌ و شاگردان میرباقری سخنرانی کردند.

مراسم ظهر دلنشین سیدمحسن میرباقری با قرائت آیاتی از سوره فاطر توسط مرتضی اوحدی آغاز شد. پس از قرائت قرآن زهره‌ اخوان‌مقدم این جلسه را آغاز و اداره کرد.

اخوان‌مقدم در آغاز گفت: من از صحبت کردن در خصوص شخصیت دکتر میرباقری ناتوان هستم. ما در روایت می‌خوانیم که «الآباء ثلاثة: أبٌ ولدک، و أبٌ زوّجک، و أبٌ علّمک: انسان سه تا پدر دارد: پدری که باعث به وجود آمدن او شده، پدری که دخترش را به عقد او در می‌آورد و پدری که به او علم می‌آموزد». این مقام پدری استاد برای بنده افتخار بوده است. قبل از لیسانس در خدمت ایشان بوده‌ام. گاهی فکر می‌کنیم شکر کردن کار خوبی است،‌ من حدیثی از امام جواد(ع) خواندم که تکان دهنده بود، ایشان می‌فرمایند نعمتی که شکرگذاری نشود به نوعی معصیت است. من واقعا از استاد بزرگوارم، آقای دکتر میرباقری تشکر می‌کنم، به قدری جلسات تفسیرشان شیرین بود و بحر معارف عمیق که مباحث ایشان در کتب تفسیری پیدا نمی‌شد، گاهی من ۲۰ تفسیر می‌دیدم و باز نکات آیه برایم معلوم باقی می‌ماند اما ایشان طوری آیه را تشریح می‌کردند که مسائل حل می‌شد.

وی تصریح کرد: نکته‌ای در شرح سیدرضی دیدم که جالب است او از کسی صله قبول نمی‌کرد و خانه محقری داشته است. روزی استادشان خانه خیلی بزرگی تهیه و به او می‌بخشند و سید رضی قبول نکرده و می‌گوید من از کسی حتی پدرم صله قبول نمی‌کنم که استادشان می‌گویند من مهم‌ترم یا پدرت که سید رضی این هدیه را قبول می‌کنند. از این رو جایگاه اساتید از پدران ما مهم‌تر است.

وی در ادامه تشریح بیان کرد که در این جلسه آقایان یونس باقری، مسعود تهرانی، مسعود وکیل، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمدکاظم میرباقری، فرزند ایشان و منصور پهلوان، عضو هئیت علمی دانشگاه تهران و زهرا کاشانی‌ها، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید رجائی سخنرانی خواهند کرد.

میرباقری؛ مصداق علم و عمل قرآنی

در ادامه این نشست، کاشانی‌ها با قرائت آیه «...يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ...: خدا [رتبه] كسانى از شما را كه گرويده و كسانى را كه دانشمندند [بر حسب] درجات بلند گرداند» (المجادله، ۱۱) گفت: از این آیه شریفه معانی مختلفی ارائه شده است، اما به نظر من خداوند کسانی که ایمان آورده‌اند بالا می‌برد، اما مومنانی که صاحبان علم هستند، درجاتی دارند. از نظر من استاد میرباقری که افتخار همکاری‌شان را دارم، از اساتید بزرگی هستند که سخنانشان باعث جلب مخاطبان بسیاری شده است و این به خاطر آن است که ایشان علم و عمل به قرآن را در هم آمیخته‌اند و منش و مناعت طبع‌شان سبب شده که خداوند نورانیت قرآنی را به ایشان عطا کند.

میرباقری میراث‌دار بهبودی است

مسعود وکیل در ادامه این نشست، گفت: متاسفانه افتخار اینکه به صورت رسمی شاگرد جناب میرباقری باشم را نداشته‌ام اما می‌توانم این ادعا را بکنم که کمتر از شاگردان مستقیم از ایشان استفاده نکرده‌ام و از این بابت شاکرم. بر خودم واجب و لازم می‌دانم که صحبت از استاد استادانم مطرح یعنی از مرحوم استاد بهبودی یاد کنم که استادمیرباقری نیز نیز از شاگردان‌شان بوده‌اند.

وی افزود: تصورم این است که ایشان میراث‌دار معارف و روش مرحوم استاد بهبودی هستند. آقای میرباقری آنچه از ایشان آموخته‌اند را به خوبی پی گرفته و به دستاوردهای ارزشمندی رسیده‌اند. نکته دیگرم این است که همه ما اعتقاد داریم که هیچ منبعی در جهان بشریت به میزان قرآن کریم از وحیانیت و سلامت در گفتار الهی برخوردار نیست و خوشبختانه همه مسلمین در اینکه قرآن فصل الخطاب همه معارف الهی و بشری است، تردید ندارند و شاید تعریف اسلامیت همین باشد، یعنی هر دانشمند و هر نحله تا زمانی که چنین اعتباری به قرآن قائل است در جمع جامعه اسلامی جای دارد، اما نکته این است که مسلمین باید این را در عمل نشان‌ دهند که قرآن چگونه سرآمد همه دانش‌هاست. این واقعا جرئت ویژه‌ای می‌خواهد و امروز بیش از هر زمانی نیاز داریم که همه اعتقادات خودمان به عنوان باورها و مقبولات غیرقابل تردید را با یک جسارت و توکلی به قرآن عرضه کرده و در این اوضاع کنونی به قرآن به عنوان یگانه منبع رهایی‌بخش بازگردیم. دکتر میرباقری مصداق چنین کوششی هستند.

در ادامه این نشست مسعود تهرانی گفت: بنده نیز شاگرد رسمی استاد میرباقری نبوده‌ام، اما از ایشان بسیار آموخته‌ام. ایشان بهترین مصداق حدیث پیامبر(ص) هستند که فرمود قرآن بیاموزید و به دیگران بیاموزانید.

وی تصریح کرد: آموزش قرآن توسط ایشان تنها محدود به آموزش قرائت نبوده و ابعاد تربیتی و اخلاقی دارد. همچنین ایشان در خصوص مسائل جامعه نیز به روز هستند و تنها به مباحث عبادی و احکام اکتفا نمی‌کنند.

در ادامه این نشست، اخوان گفت: معمولا سخنرانان سعی می‌کند با تغییر صوت و لحن و نیز حرکت دست‌های خود مخاطب را جذب کنند، اما در جلسات استاد که کمابیش من بوده‌ام،‌ عجیب است ایشان با آرامش، طمانینه و تن صدای یکنواخت خود تاثیر عجیبی بر مخاطبان دارند و این به خاطر آن است که خودشان مهذب هستند.

اخوان تصریح کرد: اگر مهر و لطف، ‌نرمش نسبت به شاگرد، ‌احترام به شخصیت و افکار دانشجو، رعایت به مساوات در شاگردان،‌ معرفی اساتید شایسته،‌ رفق، مدارا و گشاده رویی از ویژگی‌های یک استاد باشد، همه اینها از خصوصیات برجسته استاد میرباقری است.

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمدکاظم میرباقری گفت: در کنار حق پدری که ایشان به صورت کامل ادا کرده‌اند، باید به روش علمی و سلوک زندگی استاد اشاره کرد. روش علمی ایشان تعبد به کلمات و اصل قرآن است. محور سلوک زندگی ایشان نیز رضای خدا است و ایشان هیچگاه حق شخصی خود و خانواده‌شان را در نظر نگرفته‌اند. آیت‌الله حق‌شناس در جایی در خصوص ایشان گفته‌اند که ایشان یکپارچه خود را وقف خدا کرده است.

در ادامه برنامه کلیپی در خصوص استاد میرباقری پخش شد.

میرباقری جامع علم و تقواست

پهلوان به عنوان سخنران بعدی این برنامه در آغاز سخنانش گفت: امام علی(ع) می‌فرمایند کسی که خود را برای مردم امام و پیشوا قرار می‌دهد، قبل از تعلیم دیگران باید در تعلیم خودش بکوشد و اگر مطالبی را صحیح می‌داند قبل از تدریس به دیگران باید به خود تعلیم دهد. خدا می‌داند که اگر ما به این دستور علم می‌کردیم و بکنیم، احتیاج به خیلی از هزینه‌های فراوان برای تعلیم و تبلیغ نداریم و همین مقدار که معلم تعلیم نفس خود را بکند، تاثیرگذار خواهد بود و اگر تعلیم‌مان تاثیر ندارد، به این خاطر است که در خودمان اعمال نکرده‌ایم.

وی ادامه داد: امام(ع) ادامه می‌دهند که این تعلیم باید به سیرت باشد و نه به لسان. دکتر میرباقری مصداق این کلام هستند، مطلبی که برای دیگران می‌گویند را عمل می‌کنند. آیه ۱۱ سوره مجادله از دو جهت علم و تقوا به آقای دکتر تطبیق دارد و ایشان جامع این دو صفت هستند.

پهلوان با بیان اینکه آشنایی ما به سال ۴۷ و دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران باز می‌گردد، گفت: ایشان فعالیت خوب و موثری در زمینه اسلامی در دانشگاه داشتند. ایشان تا سال ۵۲ در دانشکده اقتصاد بودند و پس از آن برای انجام سربازی به خدمت اعزام شدند و در مقابل تراشیدن ریش خود در خدمت سربازی مقاومت کردند که در آن زمان کار بسیار دشواری بود. از این رو ریش ایشان بی‌ریشه نیست و ریشه ممتد و دیرینه‌ای دارد. ایشان در سال ۶۵ توانستند از آزمون شورای عالی انقلاب فرهنگی برای جذب استاد، با مدرک لیسانس نمره قبولی بگیرند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: در سال ۷۳ ایشان موفق شدند مدرک کارشناسی ارشد خود را با دفاع در خصوص پایان‌نامه‌شان با عنوان «قضا و قدر و جبر و اختیار» دریافت کنند که این مسئله از مسائل مهم فلسفی و اعتقادی است. ایشان همچنین در سال ۷۹ از دکتری خودشان دفاع کردند و تزشان در خصوص «ظاهر و باطن قرآن کریم» بود.

وی ادامه داد: ایشان در مراکز علمی متفاوتی از جمله در دانشکده الهیات قلهک، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده اصول دین، ‌دانشگاه علوم قرآنی،‌ پردیس قم دانشگاه تهران،‌ ‌دانشگاه معارف و دانشگاه‌‎های مختلف دیگر تدریس داشته و استادی نمونه و ممتاز هستند. سابقه تدریس ایشان تا امروز ادامه دارد.

وی با بیان اینکه فعالیت‌های ایشان در ابعاد کتب، سخنرانی‌ها و فعالیت‌های رسانه‌ای قابل تقسیم است، گفت: از جمله کتب مهم ایشان می‌توان به «قضا و قدر»، «ظاهر و باطن قرآن»، «مبدا و معاد»، «امامت از منظر قرآن کریم»، «به رنگ آسمان» و «به رنگ محبوب» اشاره کرد. همچنین ایشان مقالات متعددی از جمله «هماهنگی آیات در سور قرآن کریم»، «بررسی عالم زر در قرآن کریم» و فطرت در نگاه امیر‌المومنین امام علی (ع)» را نگاشته‌اند.

پهلوان ادامه داد: بنده از ایشان دیانت و تقوای مداوم دیده‌ام، در دوره‌های مختلف که برخی از تحولات و شبهات و مسائل سیاسی روی داده، راه ایشان اعتدال و دیانت بوده است. همچنین ایشان در خصوص بسیاری از اختلافات شرعی عمل به احتیاط کرده‌اند.

در ادامه این نشست، یکی از شاگردان استاد از جای اشک‌هایش در جزوه‌های درسی ایشان یاد کرد که محصول وجدی بود که از درس‌های میرباقری بر جای مانده بود.

یونس باقری سخنران بعدی بود که با اشاره به سابقه ۲۰ ساله شاگردی‌اش، از شیوه قرائت قرآن توسط استاد یاد کرد که پس از قرائت هر صفحه به ترجمه و تفسیر آن می‌پردازد.

در پایان این نشست میرباقری گفت: بنده نکات مثبتی که در این نشست عرض شد را ندارم و تلاش خواهم کرد که به این خصوصیات دست پیدا کنم. همچنین از خبرگزاری ایکنا و تک تک دوستان به خاطر برگزاری این نشست تشکر می‌کنم.

میرباقری در ادامه گفت: به فضل الهی در کشور ما پس از انقلاب فعالیت‌های زیادی قرآنی شده و در دو یا سه دهه اخیر کار ترجمه و مفاهیم قرآنی در جهت تفسیر و تدبر در قرآن به خوبی پیش رفته است. همچنین مردم از قرآن مسائل اخلاقی را زیاد استخراج می‌کنند و آموزش هم داده می‌شود، اما به نظرم جای یک فعالیت قرآنی خالی است و آن اندیشه‌یابی از قرآن کریم است.

وی افزود: مرادم اندیشه در زمینه‌های مختلف است. ما با چالش‌های مهم فکریی روبرو هستیم، اما متاسفانه بر نوعی عمل‌گرایی تاکید و شده و گفته می‌شود که مهم این است که شما آدم خوبی باشید، اما این درست بر خلاف قرآن است، زیرا کتاب الله همواره ایمان را متقدم بر عمل می‌داند. عمل خوب و لازم است و اگر عمل صالح نباشد، نمی‌توانیم به فلاح برسیم، اما رتبه ایمان مقدم است.

میرباقری با بیان اینکه امروز دنیا، دنیای فکر الحادی است، گفت: امروز در تفکر اومانیستی غرب، خدا کنار رفته و انسان محور ارزش است. آزادی دنیای غرب که به ما هم سرایت کرده، آزادی از خداست به همین خاطر هم‌جنس‌گرایی به عنوان اخلاق نمادی از آزادی انسان معرفی می‌شود. وظیفه ما تامل در خصوص موضع‌گیری خداوند در خصوص مباحث فکری است و باید اندیشه‌های قرآنی در نسل جوان نهادینه شود.

در پایان هدایایی از سوی خبرگزاری ایکنا به استاد میرباقری اهدا شد.