چه‌ کسی شهردار تهران می‌شود؟

شورای شهر تهران با استعفای محمدعلی نجفی، نخستین شهردار تهران پس از محمدباقر قالیباف موافقت کرد. برخی از اصولگرایان معتقد بودند شهرداری باتلاقی برای اصلاح‌طلبان می‌شود و نجفی شش ماه هم دوام نمی‌آورد. درست و غلط، اکنون شهرداری تهران، سرپرست دارد.

به گزارش خبرآنلاین، از همان لحظه‌ای که محمدعلی نجفی استعفای خود را به شورای شهر تهران داد و قرار شد یک ماه بعد از صحن شورا بررسی شود، گزینه‌های جایگزینی‌اش پشت سر هم ردیف شد؛ محسن هاشمی رفسنجانی، محمدرضا عارف، حسین مرعشی، پیروز حناچی، محمود حجتی، عباس تقی‌زاده خامسی، حبیب‌الله بی‌طرف، محمدعلی افشانی و ...

البته تاکنون هیچ خبر رسمی درباره گزینه‌های شورای شهر برای شهردار آینده منتشر نشده است، هرچه هست گمانه‌زنی است. اما نکته اینجاست که دو حزب فراگیر اصلاح‌طلبان در شورای شهر فعلی، تلاش‌های مجزایی برای انتخاب شهردار دارند؛ حزب کارگزاران سازندگی ایران نگاه پررنگی به شهردار شدن محسن هاشمی دارد و حزب اتحاد ملت ایران هم تلاش‌ می‌کنند با ارائه گزینه‌ای همچون پیروز حناچی، محمود حجتی یا حبیب‌الله بی‌طرف، تسلط فعلی خود بر مدیریت شهری را حفظ کنند.

اما هرکدام از گزینه‌هایی که پیش روی شورای شهر قرار دارد، موانعی برای رسیدن به ساختمان بهشت دارند.

محسن هاشمی رفسنجانی، رییس فعلی شورای شهر تهران، گزینه مطلوب کارگزاران سازندگی است. او البته مانعی پیش پای خود دارد؛ میثاق‌نامه‌ای که همه اعضای لیست اصلاح‌طلبان برای شورای شهر می‌گویند امضا کرده‌اند تا برای هیچ شغلی از شورا خارج نشوند.

درباره امضا شدن این میثاق‌نامه توسط محسن هاشمی، اخبار ضد و نقیض زیادی هست، اما حزب اتحاد با استفاده از این میثاق‌نامه می‌گوید هیچ عضوی از شورای شهر گزینه شهرداری نمی‌تواند بشود. از سوی دیگر، یک چماق بزرگ برسر اعضای شورا وجود دارد؛ اگر عضوی از شورای شهر خارج شود، پارلمان شهری یک‌دست اصلاح‌طلبان،‌ میزبان یک میهمان نامحرم است؛ مهدی چمران. او نفر لیست اصولگرایان بود و نفر ۲۲ تهران شد. البته چمران پس از انتخابات گفته بود که در صورت شهردار شدن محسن هاشمی یا خروج هر عضو دیگر شورای پنجم، به شورای شهر بر نمی‌گردد. هرچند هنوز معلوم نیست او بر سر این تصمیم خود قراردارد یا نه،‌ اما آخرین اظهار نظرش درباره استعفای نجفی، بوی علاقه حضور در ساختمان خیابان بهشت می‌دهد.

آنجا که می‌گوید: «تهران بیش از شش ماه است که از فقدان ثبات مدیریتی و مدیریت مطلوب رنج می‌برد؛ بیش از شش ماه از بی‌تحرکی شهر گذشته. نمی‌توان شهر را با فضاسازیی‌های سیاسی اداره کرد؛ هر چند نمایندگان شورای شهر ادعا می‌کنند که تصمیم گیری‌هایشان به صورت علنی است اما عموماً نشان داده‌اند که به قول خودشان همفکری می‌کنند تا برگزاری جلسه علنی. یک سال کاری در شهر تهران از دست رفته است، خطوط مترو تعطیل شده همچنان راه‌اندازی نشده و بسیاری از پروژه‌ها بر زمین مانده آیا در چنین وضعیتی می‌توان همچنان دست بر دست گذاشت و شهر را متوقف نگاه داشت؟»

البته این برداشت را اعضای شورای شهر تهران دارند. از جمله حجت نظری، عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران که به شهردارآنلاین گفته است: «چمران آرزو دارد تا دوباره به شورای شهر برگردد. تلاش های این چنینی کاملا پیش بینی شده است و اگر ما فکر کنیم که با خروج نجفی حاشیه ها پایان می یابد، قدری خوش باوری محسوب می شود، شاید امروز جناح مقابل استعفای نجفی را یک موفقیت بداند، اما این مساله به آن شکلی که آن ها فکر می کردند اتفاق نیفتاد، در هر صورت همین که توانستند پس از مدت کوتاهی با فشار های مختلف شاهد خروج او باشند یک گام رو به جلو است.»

حزب اتحاد ملت و نماینده‌هایش در شورای شهر بارها تاکید کرده‌اند که اجازه نمی‌دهند فردی وارد شورا شود. اما کارگزاران سازندگی و راس آنها، غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب، و همچنین حسین مرعشی می‌گویند از حضور یک اقلیت در شورای شهر حمایت می‌کنند و البته حضور چند اصولگرا لطمه‌ای هم به شورای شهر اصلاح‌طلب نمی‌زند.

نکته اینجاست که شورای شهر اصلاح‌طلب حس شکست در جدی‌ترین گام را دارد و البته خطری احساس می‌کند؛ همانطور که محمدعلی مجفی مجبور به استعفا شد، برخی از اعضا هم با پرونده‌های قضایی وادار به استعفا شوند. زمزمه‌ای که در روز پذیرش استعفای نجفی، در راهروهای شورای شهر شنیده شد و البته هیچ خبر رسمی برای آن وجود ندارد. با این حال نامه دیروز شورای‌عالی استان‌ها به رییس قوه‌قضاییه درباره اظهارات دادستان درمورد استعفای نجفی و اظهارات دست به عصای چند عضو شورای شهر در روز پذیرش استعفای نجفی، حکایت از این نگرانی دارد.

با این حال حتی اگر چمران را هم پایبند به حرف ۹ ماه پیش خود درباره عدم حضور در شورا بدانیم، تمام گزینه‌های علی‌البدل از لیست اصولگرایان هستند؛ علیرضا دبیر، حبیب کاشانی، مرتضی طلایی، جلال ملکی، الهه راستگو و ...

اما گزینه‌های بعدی هم موانع دیگری سر راه حضور در شورای شهر دارند؛ عباس تقی‌زاده خامسی، شهردار فعلی مشهد که ظاهرا گزینه مطلوب کارگزاران هم هست، آنقدر توانسته در پایگاه سنتی اصولگرایان تندرو، بی‌حاشیه و بی‌سر و صدا کار کند که بعید به نظر می‌رسد آیت‌الله علم‌الهدی، نماینده ولی‌فقیه در خراسان رضوی و امام جمعه قدرتمند مشهد رضایت به جدا شدن خامسی از مدیریت شهری مشهد و آمدن به پایتخت بدهد.

گزینه بعدی، پیروز حناچی است، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران که از نجفی این حکم را دارد. او در دولت نخست روحانی، به نوعی دست راست عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی بود و با چند مصوبه در شورایعالی شهرسازی، توانست روند افسارگسیخته ساخت و سازها در شهرداری دوران قالیباف را متوقف کند.

گفته می‌شود حزب اتحاد ملت با شهردار شدن حناچی موافق است، هرچند او موافقانی در دیگر جناح‌های اصلاح‌طلبی هم دارد. اما هنوز توافق حداکثری برای او بوجود نیامده است.

گزینه بعدی، محمود حجتی است، وزیر جهادکشاورزی دو دولت روحانی که البته همین یک ماه پیش توانست از تیغ استیضاح مجلس بگریزد و در وزارت‌خانه حیاتی و البته در آستانه بحران کشاورزی ایران ابقا شود؛ گفته شده او همراه با حبیب‌الله بی‌طرف گزینه‌های مطلوب سیدمحمد خاتمی برای شهرداری تهران هستند.

اصلاح‌طلبان همانطور که در انتخابات مجلس دهم و شورای شهر پنجم با پشتیبانی رییس دولت اصلاحات توانستند کرسی‌های حداکثری با بدست بیاورند، برای انتخاب شهردار هم رضایت او را می‌خواهند. اما گفته می‌شود بی‌طرف بی‌تمایل به شهرداری تهران است، هرچند که بخشی از اتحاد ملت بسیار روی او حساب کرده است.

محمود حجتی هم با وجود در پیش داشتن سال‌های بحرانی کشاورزی به دلیل بی‌آبی مفرط در ایران، تمایلی به تغییر صندلی‌اش ندارد.

محمدرضا عارف هم در هفته گذشته، چندباری به عنوان گزینه بخشی از اصلاح‌طلبان برای شهرداری تهران معرفی شد. گروهی از حزب اتحاد ملت ایران او را برای شهرداری پیشنهاد داده‌اند. اما اطرافیان عارف این پیشنهاد را رد کرده‌اند.

محمدعلی افشانی دیگر فردی است که نامش برای شهرداری تهران سر زبان‌ها افتاده است. او اکنون معاون عمرانی وزیر کشور و رییس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور است. پیش از این هم استاندار فارس بوده است. افشانی البته در زمان شروع شورای شهر پنجم هم گزینه شهرداری تهران بود. افشانی پیشنهاد نماینده‌های وابسته به حزب اعتماد ملی است.

حسین مرعشی هم باوجود اینکه یکی از گزینه‌های اصلی شورای شهر برای شهرداری تهران بود، اما در شهریور ۹۶ به نفع نجفی کناره‌گیری کرد. او ۲۰ رای از ۲۱ رای اعضا را داشت. هرچند که نجفی همه ۲۱ رای را به خود اختصاص داد.

البته نباید فراموش کرد مصطفی سلیمی، سرپرست چندساعته شهرداری تهران پیش نجفی و سمیع‌الله حسینی‌مکارم، سرپرست فعلی شهرداری که هر دو از معاونان نجفی هستند هم از گزینه‌های شهرداری محسوب می‌شوند. نجفی هم گفته معاونانش می‌توانند شهردار شوند. هرچند گفته می‌شود سلیمی این پیشنهاد را نپذیرفته و حسینی مکارم هم گفته فعلا به چرخیدن چرخ شهرداری می‌اندیشد.

با تمام اینها، بسیاری معتقدند شورای شهر پنجم شکست بزرگی خورده است و شاید همین شکست است که محمد عطریانفر را وادار کرده به آنها هشدار دهد و آنها را به پرهیز از اختلافات و دوری از سهم‌خواهی‌های فراکسیونی و حزبی دعوت کند: «این نگاه جدایی‌طلبانه برای شورای شهر خطرناک است. اعضای شورای شهر باید به‌دنبال فردی بگردند که بتواند شهر تهران را مدیریت کند، چون اگر در فرصت باقی‌مانده از عمر شورای شهر، دستاورد خوبی به‌دست نیاید، فاتحه آینده اصلاحات برای دورانی طولانی خوانده می‌شود».