چرا ایران مذاکره موشکی نمی‌کند؟

فرارو- تجربیات گذشته و همچنین بدگمانی به غرب مانع از این می‌شود که ایران برنامه موشکی‌اش را محدود کند. 

به گزارش فرارو، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا مکررا از برجام انتقاد می‌کند و اخیرا برای باقی‌ماندن در این توافق برای اروپا و کنگره جهت "اصلاح" آن اولتیماتومی تعیین کرد که در ۱۲ ماه می‌ به پایان خواهد رسید. از جمله اصلاحات مدنظر ترامپ، اعمال محدودیت بر برنامه موشکی ایران است. در همین رابطه، خبرگزاری رویترز در تحلیلی به بررسی مطالبه موشکی ترامپ پرداخت و نوشت: "متحدان اروپایی واشینگتن، در تلاشی نهایی برای نجات توافق هسته‌ای ایران قبل از ضرب الاجل ۱۲ می‌ رئیس‌جمهور ترامپ، به بررسی اعتراضات عمده دولت آمریکا درباره توافق تاریخی (هسته‌ای) شتافتند. یکی از محل منازعه‌ترین این (اعتراضات)، 'ناکامی' توافق از محدود کردن برنامه موشک بالستیکی ایران است. منتقدان توافق می‌گویند، اجازه دادن به ایران برای استمرار توسعه موشک‌های غیرهسته‌ای، زمانی که محدودیت‌های هسته‌ای منقضی شود، ممکن است ایران را قادر خواهد ساخت تا کلاهک هسته‌ای بسازد."

در پنجم ماه مارس گذشته، ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه به ایران سفر کرد و به مقامات ایران برای انجام مذاکرات موشکی فشار آورد. لودریان به این مقامات هشدار داد که اروپا مجبور خواهد بود با مطالبات واشینگتن همراه شود. دو هفته بعد، فرانسه، اتحادیه اروپا را ترغیب کرد تا در قبال ایران به خاطر برنامه موشک بالستیکی و نقش آن در سوریه، موضع سرسختانه‌تری اتخاذ کند. بر همین اساس، کشور‌های اروپایی امضاکننده برجام، تحریم‌های جدیدی علیه "اشخاص و نهادهای" ایرانی درگیر در برنامه موشکی و جنگ سوریه پیشنهاد دادند.

رویترز با اشاره به اقدامات اروپا نوشت: "این تلاش تقریبا به شکل قطعی در بلند مدت شکست خواهند خورد. بویژه آنکه تصمیم اخیر ترامپ برای انتصاب جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی‌اش، این احتمال را محتمل‌تر می‌کند که رئیس‌جمهور آمریکا از توافق خارج خواهد شد."

این خبرگزاری ادامه داد: "مهم نیست که اروپایی‌ها چه اقدامات تنبیهی اتخاذ کنند. ایران بعید است که با محدودیت‌هایی فراتر از یک محدودیت 'صوری' بر بُرد موشک‌هایش موافقت کند. از دیدگاه تهران، برنامه موشکی یک مسئله بقا است. بویژه بخاطر این دلیل که دهه‌ها تحریم‌های غربی، مانع از آن شد که ایران بتواند یک نیروی هوایی قدرتمند ایجاد کند. ایرانیان هنوز فراموش نکرده‌اند که چگونه در دوره جنگ طولانی با عراق، نیروی هوایی صدام حسین، سلسله‌ای از حملات هوایی و موشکی سیستماتیک به شهر‌های بزرگ ایران مانند تهران، تبریز، اصفهان و شیراز انجام داده است. این عملیات راهبردی علیه مناطق شهری که در ۱۹۸۴ آغاز شد و تحت عنوان 'جنگ شهرها' بدنام شد، مردم را در شهرها کُشت. در ژوئن ۱۹۸۷، صدام دستور داد به شهر مرزی سردشت در غرب ایران حمله شیمایی شود، حمله‌ای که حداقل ۱۱۳ نفر را کُشت و تعداد بسیار بیشتری را زخمی کرد."

"تهران با استقرار جنگنده، پاسخ داد. با این حال، برای دفع بمباران هوایی بشدت بر پدافند هوایی اتکا کرد. به مرور زمان، این  امر، صدام را متقاعد کرد تا با حملات موشکی سیستماتیک‌تر پاسخ دهد. تهران که هیچ موشکی از خود نداشت و تحت تحریم‌های بین المللی بود، خود را درمانده یافت. جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در یک پاسخ مشهور به پرسش گزارشگر ژاپنی درباره تاثیرات برنامه موشکی تهران بر تجارت آن با جامعه جهانی، گفت که ایران 'یک موشک هم نداشت تا پاسخ دهد تا شاید صدام متوقف شود'. وی افزود: 'ما به کشوری بعد از دیگری می‌رفتیم، التماس می‌کردیم، التماس می‌کردیم، اصرار می‌کنم که التماس می‌کردیم تا یک موشک اسکاد (به ما بدهند) تا از مردم خود دفاع کنیم. التماس می‌کردیم. الان شما از ما می‌خواهید مقداری دلار به ایران بیاوریم تا از دفاع از مردم‌مان دست برداریم؟' "

ثانیا ایران معتقد است که دولت ترامپ به تعهدات برجامی‌اش احترام نگذاشته و از طریق "سیاست ابهام‌آفرینی" - که ناقض روح و متن برجام است- فعالانه به دنبال منع ایران از دستیابی به منافع اقتصادی توافق هسته‌ای بوده است. عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی، برای توضیح مخالفت تهران با مذاکره بر سر برنامه موشکی، به این مسئله اشاره کرد. او گفت: "ما قبلا بر سر برنامه هسته‌ای‌مان مذاکره کردیم و این توافق داستان موفقیت‌آمیزی برای ایران نبود. چرا ایران باید بر سر دیگر مسائل مذاکره کند؟ بخصوص درباره مسئله‌ای که مستقیما با امنیت ملی‌مان مرتبط است. "

در این یادداشت آمده: "دهه‌ها از بدگمانی عمیق و خصومت نهادینه‌شده بین جمهوری اسلامی و قدرت‌های غربی، رهبران ایران را متقاعد کرده است که هر چه آن‌ها بیشتر عقب‌نشینی و سازش کنند، دشمنان آن‌ها بیشتر پیشرفت و مطالبه می‌کنند "

به گفته رویترز این دیدگاه مقامات ایران، بیزاری عمومی جمهوری اسلامی از امتیازدهی در اثر فشار خارجی را تا حدودی توضیح می‌دهد. به اعتقاد این مقامات، سازش، راه را برای سازش‌های بیشتر هموار می‌کند. به حدی که نه تنها مسائل سیاستی حاضر، بلکه بقای کل نظام ممکن است به خطر بیافتد.

رویترز در پایان نوشت: "بسیار بعید است که تلاش‌ها برای ادغام محدودیت‌ها بر برنامه موشکی ایران در توافق هسته‌ای، همانطور که آمریکا می‌خواهد، یا اینکه مذاکره بر سر یک توافق جداگانه، همانطور که اروپا ترجیح می‌دهد، توافق هسته‌ای را نجات دهد. مقامات سیاسی و نظامی ایران، کم و بیش به شکل متفق‌القول، مذاکره بر سر 'قابلیت‌های موشکی و دفاعی' ایران را رد کرده‌اند. حتی اگر آن‌ها تحت فشار فزاینده بین المللی، به مذاکره تن در دهند، توقع اینکه گفت‌وگو‌ها به یک کاهش یا تعدیل 'کیفی' برنامه موشکی تهران بینجامد، ساده‌لوحانه و غیرواقع‌گرایانه خواهد بود."