خط لوله گاز، یا ابزار اخاذی ترکیه از روسیه؟

سرگئی خستانوف دانشیار آکادمی اقتصاد و خدمت دولتی روسیه معتقد است خط لوله گاز جریان ترکی روسیه به ابزاری برای اخاذی تبدیل می‌شود که مقامات ترک با مهارت از آن استفاده می‌کنند.
 
به گزارش خبرآنلاین به نقل از روزنامه نزاويسيمايا گازتا،اینک تأیید مي‌شود که آنکارا می‌تواند درخواست کند مسکو از مخالفت با ساخت خط لوله گاز دریای خزر منصرف شود. این خط لوله برای انتقال گاز ترکمنستان به اروپا از طریق ترکیه مورد نیاز است. رئیس‌جمهور ترکیه بطور مستقیم اعلام نمود ترکیه سعی بر رساندن گاز ترکمنستان به اروپا را دارد.
 
ولی روسيه سال‌های بسیار از ساخت خط لوله دریای خزر جلوگیری کرده زیرا گاز ارزان ترکمن درآمد پروژه‌های صادراتی روسيه هم در ترکیه و هم اروپا را پایین خواهد برد.
 
مقامات ترکیه همزمان با چند کشور صادر کننده وارد بازی شده‌اند و از قرار می‌خواهند کاری کنند که همه آنها در موقعیت وابسته به ترکیه باشند. اردوغان در این رابطه از ساخت خط لوله TANAP حمایت می‌کند که گاز ترکمنستان هم می‌تواند توسط آن روانه اروپا شود.
 
پس از مصاحبه اخیر اردوغان سئوال‌های بسیاری مطرح شد. مهم‌ترین امر این است که تاکنون نمی‌شود گفت پروژه جریان ترکی با هیچ مشکلی مواجه نخواهد شد. از سخنان وزیر انرژی روسیه چنین برمی‌آید که پروژه تاکنون هماهنگ نشده و مقامات روسيه فقط امیدوارند از ترکیه جواب مثبت بگیرند. ترکیه هم می‌خواهد گاز ترکمنستان را از بستر دریای خزر به آذربایجان برساند. مسکو به این امکان واکنش خیلی دردناکی نشان می‌دهد. کارشناسان، از جمله افراد نزدیک به محافل دیپلماتیک، نگران بودند درصورت اقدام یکجانبه برخی کشورها برای ساخت خط لوله درگیری مسلحانه آغاز مي‌شود.
 
اما ترکیه می‌تواند با بازی با پروژه جریان ترکی به خواسته خود در این جهت برسد. آنکارا در این رابطه هویجی برای ایران هم دارد. به تهران قول دسترسی به بازارهای اروپایی داده مي‌شود. تحلیل گران متخصص امور ایران ادعا می‌کردند تهران "بخش مهم مذاکرات سری" در مورد جریان ترکی است. سرگئی خستانوف دانشیار آکادمی اقتصاد و خدمت دولتی روسيه می‌گوید: "ترکیه از خیلی وقت پیش مقاصد تبدیل به کشور ترانزیت گاز به اروپا را در سر می‌پرورد.
 
اجرای پروژه آذربایجانی سهل‌تر از همه است ولی امکانات آن هم اندک می‌باشد. ایران به عنوان فروشنده دورنمای خوب دارد ولی این کشور وجهه منفی دارد و این امر همکاری سرمایه گذاران اروپایی با آن را دشوار می‌کند". کارشناس می‌افزاید ترکمنستان منابع بزرگی داشته و موقعیت آن برای صدور گاز مناسب است ولی حل نشدن مسئله موقعیت دریای خزر از رسیدن گاز آن به اروپا جلوگیری می‌کند. مجموعه این واقعیات حاکی از احتمال بالای حمایت ترکیه از ساخت خط لوله دریای خزر است. اما جریان ترکی ابزار مناسبی برای اعمال فشار بر روسيه می‌باشد.
 
هرچند برخی کارشناسان معتقدند روسيه نباید از رقابت با ترکمنستان بیم داشته باشد. آلکساندر تیموفئیف دانشیار دانشگاه اقتصادی روسيه می‌گوید روسيه باید از ایران بیم داشته باشد زیرا تهران پس از رفع مجازات‌ها استخراج مواد هیدروکربنی را فعالانه بالا می‌برد. اما دمیتری ژارسکی مدیر گروه کارشناسی VETA از این حرف می‌زند که گاز ترکمنستان هم اکنون برای روسيه در بازارهای آسیا مشکل ایجاد می‌کند.