آنچه در اين يادداشت به عنوان يك نكته معترضه عنوان ميشود، تغيير نام
اماكن عمومي، ميادين، كوچهها، خيابانها، پاركها و بزرگراههاي موجود است
كه موجب سلب هويت ميشود.
احمد عظیمیبلوریان؛ پژوهشگر در روزنامه شرق نوشت:
تجليل از علما، بزرگان و شهدا در هر كشوري يك كار پسنديده و نشانه قدرشناسي دولت و ملت از بزرگان و قهرمانان ملي است. اين سنت ويژه ايران نيست؛ در همه كشورهاي جهان اين كار مرسوم است.
آنچه در اين يادداشت به عنوان يك نكته معترضه عنوان ميشود، تغيير نام اماكن عمومي، ميادين، كوچهها، خيابانها، پاركها و بزرگراههاي موجود است كه موجب سلب هويت ميشود.
آنچه در اينجا مدنظر است، اين است كه راههای بهمراتب بهتری براي تجليل وجود دارد كه اصوليتر از تغيير نام اماكن عمومي است. مسئولاني كه اقدام به تغيير نام اماكن عمومي ميكنند، نميدانند اين كار از ديد ملي چقدر پرهزينه است. نام خيابانها، كوچهها، ميدانها، بزرگراهها در تمام اسناد عمومي و خصوصي درج شده و سازمانهاي خصوصي و دولتي به آنها استناد میکنند؛ بخشي از هويت شهر يا روستاست كه موجب راهنمايي مردم، مراسلات و شناخت هويت اشخاص و املاك است و هر تغييری در آنها، مستلزم تغيير همه نقشههاي چاپشده، اسناد مالكيت، مكاتبات اداري و خصوصي و... است.
اين كار بسيار پرهزينه است و مردم و سازمانهاي دولتي را سردرگم ميكند. تغيير نام به تصميم يك مقام مسئول، ظاهري زيبا دارد؛ اما هزينههاي اجتماعي، دولتي و شهرداري را در پی دارد كه بايد از آن پرهيز شود. نامگذاري اماكن عمومي هنگامي ميسر است كه تازه احداث شده باشد؛ در غیر این صورت، مردم معمولا با وجود تغییر نام، از آن مکان با نام قبلی یاد میکنند.
در اروپا، آمريكا و ژاپن، روشهاي بسيار بهتر و كمهزينهتري براي تجليل از قهرمانان ملی و بزرگان وجود دارد كه ميتوان در ايران نيز استفاده شود؛ ازجمله اين تمهيدات، ايجاد پاركهاي زيباي يادماني است كه در آنها ديوارهايي با پوشش سنگهاي زيبا احداث ميشود و نام اشخاص مدنظر را به صورتی بسيار زيبا بر آنها حك ميكنند و هميشه جاي خالي براي افزودن نامهاي تازه در اين ديوارها وجود دارد.
ديوار يا حتي كف زمين را ميتوان با آجرهاي زيبا پوشاند. در مواردي كه ذكر ويژگيهاي بيشتر از يك نام ساده ضرورت داشته باشد، سنگ يادبودي را به شكل هنرمندانهاي طراحي و بر پايهاي نصب ميكنند.
ساخت مجسمه سنگي يا فلزي نيز از روشهاي ديگری است كه در ايران نيز متداول است و نمونه آن مجسمههاي فردوسي، خيام، عطار، مدرس است. ساخت و نصب مجسمه نيز هدف مسئولان را تأمين ميكند، بدون اينكه به هويت شهر و اماكن و راهها لطمه وارد كند. ممكن است يكي از اهداف تغييردادن نام ميدان يا خيابان، حذف نام قديمي آن در ساختار رسمی جديد باشد که بعد از انقلاب هم در مواردی صورت گرفت.
تصور كنيد اگر فضاهاي شناختهشده مانند بازار عباسآباد، سبزهميدان، گلوبندك تغيير نام دهند، چه شرایطی براي هویت تاریخی مردم پيش خواهد آمد؟
در واشنگتنديسي، پايتخت آمريكا، در منطقهاي دور از شهر، در امتداد بزرگراه جورجيا، شهركي به نام اولني (Olney) وجود دارد كه داراي قدمتي ٢٥٠ساله است. در تقاطع اصلي اين شهرك، سه حلقه بلوار دايرهشكل بسيار بزرگ و زيبا در ٢٠٠ سال پيش از جنگهاي استقلال آمريكا ساخته شده و به نام امپراتور، ملكه و وليعهد انگلستان در آن زمان نامگذاري شدهاند كه امروز هم پس از گذشت ٢٠٠ سال، به همان نامها خوانده ميشوند.
دراينباره دو نكته جالب وجود دارد؛ نخست اينكه جنگهاي استقلال آمريكا (از انگليس) در همين نقطه آغاز شد و دوم اينكه با گذشت ٢٠٠ سال، مردم با اين نامها كاملا خو گرفتهاند و با آنها زندگي ميكنند، بدون اينكه بدانند پرنس فيليپ يا كينگ فلان چه كساني و چهكاره بودهاند. بدانیم حذف نامها معمولا امری ضروری محسوب نمیشود.