فرارو- یک اظهار نظر از محمد رضا عارف به جدالی رسانه ای درباره "سهم خواهی" از دولت دوازدهم تبدیل شده است. جدالی که پای نزدیکان حسن روحانی به آن باز شده است و آنها از سهم خواهی از روحانی برای حضور در کابینه انتقاد کرده اند. اما برخی فعالان سیاسی نیز رویکرد نزدیکان روحانی را نقد می کنند.
به گزارش فرارو، محمد رضا عارف، رییس فراکسیون امید مجلس اخیرا در اظهار نظری گفته است: «بعضیها پیروز میشوند، یادشان میرود چه کسانی برایشان زحمت کشیدند و من این گله را دارم... اگر ما را دنبال نخودسیاه نفرستند، قصد ما کمککردن و ادامه راه است... هیچ شکی نیست که در انتخابات اردیبهشت روحانی پیروزی خود را مدیون اصلاحطلبان است. خواهش ما در آستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است و هیچ سهمخواهی نخواهیم کرد. انتظارمان از روحانی این است با شورای عالی اصلاحطلبان مشورت کند».
این سخنان عارف پس از آن مطرح شد که او با رییس جمهور دیدار کرده بود. درباره دیدار عارف با حسن روحانی جزییات منتشر نشده است.
برخی رسانه ها فرضیه هایی درباره آن دیدار منتشر کردند که تاکنون هیچ کدام تائید نشده است. گفته شده که احتمالا عارف برای حضور در کابینه اعلام آمادگی کرده است و یا حتی گفته شد که شاید او برای حضور برخی دیگر از نمایندگان در دولت رایزنی کرده است. اما فرضیه محتمل تر این است که او به نمایندگی از فراکسیون امید و اصلاح طلبان دیدگاه های این گروه سیاسی درباره کابینه آینده را با رییس جمهور در میان گذشته است.
در همین زمان خبری منتشر شد که فراکسیون امید به سنجش وزرای کنونی کابینه پرداخته است. علی اکبری، نماینده اصلاحطلب شیراز، در این باره اظهار کرد: «نمرهها از پنج حساب میشد. گویا شش نفر از وزرای فعلی مطلوب بودهاند، پنج نفر نمره متوسط گرفتهاند و هفت نفر الباقی نمره قبولی نگرفتهاند».
برخی از اعضای فراکسیون امید نیز نسبت به انتخاب کابینه آینده هشدار داده اند. مصطفی کواکبیان درا ین باره اظهار کرد: «انتظار داریم آقای روحانی به وعدههای انتخاباتی خویش عمل کند و از تداوم فعالیت مدیران دوزیست جلوگیری کند. متأسفانه جستهوگریخته اخباری میشنویم که عدهای از جریانهای مختلف میخواهند آقای رئیسجمهور را تحت فشار قرار داده و عناصری را که عملکرد مثبتی نداشتهاند دوباره وارد کابینه کنند. ما فقط از همین ناراحتیم».
با وجود اینکه فراکسیون امید از فشار به رییس جمهور سخن می گوید و همچنین تاکید می کند که اصلاح طلبان به دنبال "سهم خواهی" نیستند، اما حسام الدین آشنا مشاور ارشد روحانی روز گذشته با انتشار توئیتی جنجال تازه ای به پا کرد. آشنا در توئیت خود نوشته بود: «درست است که گفتمان از جنس سهمخواهی نیست اما امان از سهمخواهیهای افراد به اسم جریان».
بسیاری این توئیت را در پاسخ به این بخش از سخنان عارف تفسیر کرده اند: "خواهش ما در آستانه تشکیل دولت دوازدهم همراهی و هماهنگی با فراکسیون امید است و هیچ سهمخواهی نخواهیم کرد. انتظارمان از روحانی این است با شورای عالی اصلاحطلبان مشورت کند."
همچنین حمید ابوطالبی معاون سیاسی دفتر رییس جمهور نیز در توئیتی کنایه آمیز نوشت: «سهچیز طیره قدرت است، به وقت پیروزی: سیاستبازی در زمان تعامل؛ سیاستسازی به وقت تفاهم؛ سیاستسوزی به گاه حکمرانی؛ هشیار باشیم منشأ قدرت ملت است».
با وجود این واکنش ها به سخنان عارف او در پستی اینستاگرامی به این سخنان پاسخ داد.
او در یادداشت خود با مطرح کردن این سوال "چگونه میشود هماهنگی و همدلی بین مجلس و دولت بدون سهمخواهی فراهم شود؟" و با یادآوری خاطره از اولین کابینه دولت اصلاحات نوشت: «پیش از معرفی کابینه، برخی گمانهزنیها حکایت از این داشت که به سختی میتوان از مجلس پنجم رأی اعتماد گرفت و نقلقولهایی که در آن روزها مطرح میشد هم حکایت از همین رویه داشت. اما جریان اصلاحات که همواره به گفتوگو در ابعاد ملی قائل بوده است، پیشقدم شد و در جلسات منظمی با نمایندگان شریف مردم، در مجلس شورای اسلامی گفتوگو و رایزنی کرد. نتیجه این تعامل و همدلی، نه سهمخواهی بود و نه مجادلات تندِ رسانهای. بلکه محیطی را فراهم کرد که وزرای پیشنهادی دولت آقای خاتمی که بنده هم یکی از آنها بودم، با رأی چشمگیری موفق به کسب رأی اعتماد شدند و تشکیل دولتی مطابق خواستهها و مطالبات مردم محقق شد».
به این ترتیب جدال بر سر کابینه دوازدهم وارد فاز علنی شده است. اصلاح طلبان از یکسو هشدار می دهند و از سوی دیگر نزدیکان روحانی اصلاح طلبان را به سهم خواهی متهم می کنند.
عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است هردو گروه بحث "سهم خواهی" را به شکل نادرستی مطرح کرده اند.
او گفت: «کار سیاست، بسیج و حمایتکردن نیروها پشت یک هدف و تلاش برای عملیاتیشدن و تحقق آن هدف است. اگر نیروهای سیاسی بخواهند انتخاباتی را انجام داده و بعد هم کابینهای را شکل دهند، طبیعی است که این کابینه باید معرف نیروهایی باشد که میخواهد برای رسیدن به هدف بسیج کند».
این تحلیلگر مسائل سیاسی در ادامه افزود: «اگر من بخواهم یک کابینه تشکیل بدهم، حتما ملاحظات سیاسی را درباره نیروهای بسیجشده رعایت میکنم. فردا نمیتوانم بگویم شما سهمخواهی سیاسی میکنید، پس باید کنار بروید. بله؛ ممکن است کسی سهمخواهی شخصی کند و آن را پشت سهمخواهی گروهی پنهان کند، عکس این مطلب هم صادق است؛ یعنی کسی دنبال سهمخواهی شخصی است، ولی آن را در لفافه مخالفت با سهمخواهی دیگران پنهان میکند. بنابراین به جای این حرفهایی که جز نقار چیز دیگری ندارد، به نظرم بهتر است اجازه بدهند رئیسجمهور هرکسی را که میخواهد انتخاب کند؛ اما همیشه این آمادگی را داشته باشد که دیگران هم متناسب با انتخاب او درباره این انتخاب نظر بدهند. این یک حق دوطرفه است و فردا نمیتوان به دیگران گفت اینگونه نظر ندهید».
اما علی تاجرنیا فعال سیاسی اصلاح طلب نیز در این باره دیدگاه مشابهی دارد.
او به
فرارو گفت: «متاسفانه یک سری کلمات در فرهنگ سیاسی ما بار منفی پیدا کرده اند، در حالی که در عرف سیاسی جوامع دموکراتیک به هیچ عنوان ضد ارزش نیستند. "سهم خواهی" یکی از آن واژه هاست.»
به گفته تاجرنیا: «در دنیا مرسوم است که رییس جمهور هنگامی که دولت تشکیل می شود از ظرفیت گروه هایی اصلی که حامی اش بوده اند، استفاده می کند و از آن ها برای حضور در دولت دعوت می نماید.»
این فعال سیاسی اصلاح طلب با بیان اینکه "متاسفانه از طرف کسانی که تا مغز و استخوان در دولت و قدرت هستند کلماتی همچون سهم خواهی بیرون می آید." افزود: «آنچه که مسلم است آقای روحانی پیروزی در انتخابات سال 92 و سال 96 را مدیون اصلاح طلبان و شخصیت های برجسته این جناح است. این جریان اصلاح طلبی بود که تمام قد پشت حسن روحانی ایستاد.»
تاجرنیا تاکید کرد که "اصلاح طلبان سهم خواهی نکرده اند و شرط هم نگذاشته اند اما انصاف و عدل حکم می کند، آقای روحانی از ظرفیت آنها که همیشه حامی او بوده اند استفاده کند."
تاجرنیا با بیان این که "اصلاح طلبان نگران میزان کارآمدی دولت روحانی هستند"، اظهار کرد: «خود آقای روحانی می داند که یکسری افراد در دولتش "پاشنه ها" را بر نکشیده بوند و آنچنان که باید و شاید عمل نکردند. متاسفانه بخشی از این افراد، همان گروه حلقه اول نزدیک به او هستند.»
این انتقاد پیش از این از سوی دیگر فعالان سیاسی نیز مطرح شده است. آنها معتقدند که نزدیکان به حسن روحانی و به طور مشخص اعضای حزب "اعتدال و توسعه" در کابینه ناموفق ترین چهره های کابینه بوده اند. از جمله این افراد علی جنتی بود که در میانه کار دولت یازدهم از وزارت ارشاد کنار گذاشته شد. به عملکرد محمد باقر نوبخت و محمود واعظی نیز انتقادات جدی وارد می شود. در کنار آن عملکرد نهاوندیان، و حسام و الدین آشنا نیز بارها مورد نقد قرار گرفته است. منتقدان می گویند این گروه به دنبال اثر گذاری بر چینش کابینه هستند.
تاجرنیا افزود: «آقای روحانی باید اصلاح کابینه را از نزدیکان خود آغاز کند. متاسفانه اخباری از مذاکرات انتخاب وزرا به گوش می رسد که نگران کننده است. آقای روحانی اگر می خواهد مسیر شعارهای انتخاباتی را پیگیری کند باید از ظرفیت اصلاح طلبان استفاده نمایند.»
این فعال سیاسی اصلاح طلب اضافه کرد: «آقای روحانی با حمایت اصلاح طلبان پیروز انتخاب شد، بدنه ستادهای آقای روحانی را اصلاح طلبان تشکیل دادند. هرچند خود آقای روحانی با عملکردش و سمت و سوی سخنانش بسیار در انتخابات موثر بود اما نباید فراموش کرد که اصلاح طلبان گفتمان سازی کردند.»
او با تاکید بر اینکه "سهم خواهی را نادرست نمی دانم" اظهار کرد: «رویکرد اصلاح طلبان سهم خواهانه نبوده است. با این حال اخلاق سیاسی حکم می کند که آقای روحانی با حامیان اصلاح طلب در انتخاب کابینه مشورت کند.»
تاجرنیا اضافه کرد: «حلقه اول نزدیکان روحانی عمدتا از راست میانه هستند. این افراد در دور اول ریاست جمهوری روحانی موفق نبوده اند، با این حال شواهد نشان می دهد در دور دوم همچنان در کابینه حضور خواهند داشت. در کنار آن تلاش می کنند در چینش کابینه هم اثرگذار باشند. این موضوع اصلاح طلبان را نگران کرده است.»