شعارهاي تند سياسي در رقابت‌هاي انتخاباتي، قراردادهاي چندميليارد دلاري روي كاغذ. عمر دولت باراك اوباما، رييس‌جمهور دموكرات ايالات متحده به چندهفته تقليل يافته و همزمان تلاش‌ها براي پرهزينه كردن برهم زدن توافق هسته‌اي با ايران براي ساكن بعدي كاخ سفيد هم افزايش يافته است.
به گزارش اعتماد، ساكن بعدي مردي است از تبار جمهوريخواهان كه سابقه هيچ فعاليت سياسي اجرايي را در كارنامه خود ندارد؛ دونالد ترامپ. رييس‌جمهور منتخب امريكا پيش از اين از اينكه سود اقتصادي برجام به جيب كمپاني‌هاي اروپايي مي‌رود گلايه كرده بود و البته در كارزار تبليغات انتخاباتي ادعا كرده بود كه توافق هسته‌اي با ايران را يا دوباره روي ميز مذاكره قرار مي‌دهد يا پاره مي‌كند. همه اين اظهارنظرها به روزهاي جدال براي برتري يافتن بر نامزد دموكرات‌ها هيلاري كلينتون تعلق دارد و نه به روزهايي كه رييس‌جمهور منتخب امريكا خود را پشت درهاي باز كاخ سفيد مي‌بيند.
ترامپ از روزي كه دستانش به عنوان برنده اين رقابت عجيب و غريب بالا رفت ترجيح داده در قبال توافق هسته‌اي با ايران سكوت كند. نه سخنان قبل را رد مي‌كند و نه بر موضع‌گيري‌هاي پيشين صحه مي‌گذارد. در برنامه ١٠٠ روز نخست او در كاخ سفيد هم ردي از ايران و توافق هسته‌اي نيست و با اينهمه انتصاب‌هايي كه تاكنون انجام داده همه را نگران كرده است. برنده انتخابات رياست‌جمهوري ٢٠١٦ امريكا مرداني را براي حضور در راست و چپ خود برگزيده است كه هركدام سابقه‌اي طولاني در ايران ستيزي دارند. هنوز هويت وزير امور خارجه وي به شكل علني مشخص نشده و به همين دليل هيچ كس نمي‌تواند با قطعيت بگويد كه نسخه ايران در سايه رياست‌جمهوري دونالد ترامپ، چگونه خواهد بود؟ در اين فضاي گنگ و پرترس سياسي از آينده توافق هسته‌اي با ايران، باراك اوباما و جان كري، وزير امور خارجه وي تلاش مي‌كنند به متحدان اروپايي خود و همچنين شركاي واشنگتن در جريان توافق هسته‌اي يعني چين و روسيه اطمينان دهند كه برجام در سايه دولت آتي هم سر سلامت برون خواهد برد.
توافق هسته‌اي ايران با ١+٥ كه در حقيقت نخستين توافق رسمي و روي كاغذ ميان ايران و امريكا در ٤ دهه گذشته است بيشترين بازخوردهاي منفي را در كنگره ايالات متحده در دو سال اخير داشته و اين كنگره در سايه دولت ترامپ تند و تيز‌تر از پيش هم خواهد شد و جمهوريخواهان هم در مجلس نمايندگان و هم در مجلس سنا دست برتر را در اختيار دارند. در چنين شرايطي، اوباما كه برجام را مهم‌ترين ميراث تاريخي خود در حوزه سياست خارجي مي‌داند بايد هم تيم ترامپ را به حفظ آن ترغيب كند و هم به نوعي برهم‌زدن آن را براي كنگره جمهوريخواه پرهزينه كند. قريب به يك سال و نيم از حصول توافق هسته‌اي و يك سال از اجرايي شدن آن مي‌گذرد.
در جريان رقابت‌هاي انتخاباتي رياست‌جمهوري امريكا، اوباما تمام تلاش خود را به كار گرفت تا مخالفان توافق هسته‌اي را به گونه‌اي تحريك نكند كه به بهانه آنچه آنها باج دادن به ايران مي‌خوانند از آراي در سبد هيلاري كلينتون دموكرات كاسته شود. در اين مدت دولت اوباما ادعا مي‌كرد تمام تلاش خود را براي اجراي صحيح برجام و تعهدهاي خود به كار گرفته اما شكايت‌ها و گلايه‌هاي ايران ادامه داشت. دولت ايران، امريكا را به سهل‌انگاري و حفظ فضاي منفي و پرهزينه پيرامون ايران متهم مي‌كرد و اين اتهام پربيراه هم نبود.
تصور عمومي در ساختار حاكميتي امريكا اين بود كه هيلاري كلينتون برنده رقابت‌هاي انتخاباتي است و او نيز هرچند رويه متفاوتي را مقابل ايران مي‌پسندد اما برجام را حفظ خواهد كرد و در اجراي آن حداقل به شكل مستقيم خللي ايجاد نخواهد كرد. در نتيجه بسياري از اقدام‌هايي كه مي‌توانست ضامني براي اجراي برجام به حساب آيد به آينده موكول شد؛ آينده‌اي كه از راه نرسيد و ناگهان قرعه برنده به نام نامزد جمهوريخواهان افتاد. در اين بازه زماني اندك ميان اعلام نتيجه انتخابات تا تحويل دادن كليد كاخ سفيد به دونالد ترامپ، باراك اوباما بايد دست بجنباند و اجراي صحيح برجام را به منافع سياسي و اقتصادي امريكا گره بزند.
در ماه سپتامبر بود كه در ميانه شادي مخالفان برجام براي احتمال پاره شدن توافق هسته‌اي در دولت آتي، خبر رسيد كه خزانه‌داري امريكا مجوز تامين مالي قراردادهاي تجاري ميان بویينگ به عنوان شركت امريكايي و ايرباس به عنوان شركت اروپايي با ايران را صادر كرده است. اين اتفاق در شرايطي رخ داد كه مجلس نمايندگان امريكا طرحي را تهيه و در آن خواهان توقف فروش هواپيماهاي مسافربري به ايران شده بود. اگر اين طرح به تصويب نهايي رسيده بود مي‌توانست حكم تير خلاص براي صدور مجوز لازم براي فروش بویينگ به ايران باشد. با اينهمه اين قرارداد تجاري ميان ايران و امريكا از تمام حاشيه‌ها جان سالم به در برد و روز گذشته امضا شد.
اين نخستين قرارداد تجاري به امضا رسيده ميان تهران و واشنگتن از زمان پيروزي دونالد ترامپ است. در شرايطي كه حساسيت‌ها پيرامون رابطه ايران و امريكا هرچند در حد و اندازه يك معامله اقتصادي مانده باشد هر روز در هر دو كشور در حال افزايش است، شركت بویينگ براي ضمانت دادن در خصوص صحيح و مجاز بودن اين معامله اعلام كرده كه در طول مدت زمان تصميم‌گيري براي انعقاد اين قرارداد تا اجراي آن با دولت امريكا در ارتباط مستقيم و مداوم بوده است. مقام‌هاي بویينگ و بسياري از موافقان اين قرارداد مي‌گويند كه اين قرارداد مي‌تواند فرصت شغلي بي‌نظيري براي امريكايي‌ها در شرايط ركود اقتصادي در اين كشور باشد.
در شرايطي كه واكنش احتمالي دونالد ترامپ به انعقاد اين قرارداد ميان ايران و بويينگ مشخص نيست اما هنوز يك هفته از تنش ميان رييس‌جمهور منتخب و اين كمپاني امريكايي نگذشته است. سه‌شنبه گذشته بود كه «دونالد ترامپ»، در پستي توييتري، خواستار فسخ قرارداد دولت امريكا با شركت «بويينگ» براي ساخت هواپيماي جديد مخصوص حمل رييس‌جمهور اين كشور شد. اير فورس وان (يكم نيروي هوايي امريكا) طبق قراردادهايي كه ژانويه و جولاي سال جاري ميلادي با بويينگ منعقد كرد، ساخت هواپيماي جديدي را براي رييس‌جمهور امريكا به اين شركت سفارش داد. بويينگ متعهد شد تغييراتي را در فضاي داخلي، سيستم‌هاي الكتريكي، هيدروليكي و تعمير و نگهداري مدل ٧٤٧ خود انجام دهد.
هزينه اين قرارداد مشخص نشده است. با اين وجود، ترامپ در صفحه توييتر خود نوشت: بويينگ در حال ساخت مدل جديدي از بويينگ ٧٤٧ براي روساي جمهور آتي امريكاست؛ اما هزينه‌هاي اين طرح ديوانه‌كننده و بالغ بر چهار ميليارد دلار است. سفارش خريد اين هواپيما را لغو كنيد. هرچند كه پيروزي دونالد ترامپ موجي از ابهام را در خصوص دوام برجام و همچنين ايمن بودن معامله با ايران ايجاد كرده است اما هر روز بر تعداد كمپاني‌هاي بين‌المللي كه راهي بازار ايران مي‌شوند، افزوده مي‌شود. بسياري از كمپاني‌هاي انرژي اروپايي مانند توتال و شل اخيرا برنامه‌هاي خود براي ورود به بازار انرژي ايران را اعلام كرده و بخش‌هايي از آن را اجرايي كرده‌اند.
عقد قراردادهاي اقتصادي ميان ايران و كمپاني‌ها و شركت‌هاي بزرگ و بين‌المللي مي‌تواند بانك‌هاي مهم و بزرگ اروپايي و بين‌المللي را كه در اين مدت از ترس تحريم‌هاي امريكا وارد گعده معامله با ايران نشده‌اند به تهران بياورد. دولت ايران در يك سال گذشته به گواه آمار و ارقام تاكيد داشته كه تمام تحريم‌هاي هسته‌اي در سايه برجام برداشته شده اما گره‌هايي در مسائل بانكي وجود دارد كه اصلي‌ترين دليل اين گره هم ترس از ورود به بازار ايران و سپس مواجه شدن با تحريم‌هاي امريكا بوده است. بانك‌هاي بزرگ اروپايي و بين‌المللي تا پيش از برگزاري انتخابات امريكا منتظر نتيجه مانده بودند و اغلب آنها پيروزي ترامپ را پاسخي قطعي مي‌دانستند كه به معناي پايان بررسي احتمالي هزينه و فايده ورود به بازار ايران بود.
براي اين بانك‌ها، ترامپ در كاخ سفيد يعني خطري بالقوه كه هرگونه معامله با ايران را پرريسك مي‌كند. شخصيت غيرقابل پيش بيني ترامپ هم بر اين ترس‌ها افزوده بود. با اينهمه ترامپ تا چند هفته ديگر وارد كاخ سفيد مي‌شود و تاكنون در مقابل تحركات دولت اوباما براي محكم كردن پايه‌هاي توافق با ايران سكوت اختيار كرده يا بعضا اعتراض‌هايي نمادين داشته است. ورود بویينگ به ايران در حقيقت حيات ايمن ايرباس را هم تضمين مي‌كند و البته مي‌تواند اين سيگنال را به همه بدهد كه امريكا نيز تمام‌قد وارد رابطه اقتصادي با ايران شده پس شما نيز مي‌توانيد.
در حالي كه اغلب تحليلگران اعتقاد دارند رياست‌جمهوري ترامپ جعبه بسته‌اي است كه هيچ كس از محتواي آن خبر ندارد اما به نظر مي‌رسد كه حداقل در اين مقطع روحيه كاسبكارانه وي و تمايلش براي بروز رشد اقتصادي محسوس در جامعه امريكا در ماه‌هاي نخست حضور در كاخ سفيد او را در برابر اجراي برجام معقول‌تر از گذشته كرده است. از حیات برجام ٩ سال زمان باقي است و دولت امريكا نيز چه باراك اوباما در راس آن باشد و چه دونالد ترامپ، نمي‌تواند گزينه قابل اطميناني براي ايران باشد. با اينهمه ماهيت چندگانه برجام، دخيل بودن اعضاي دايم شوراي امنيت در آن، مهر تاييد اين شورا بر اين توافق، بحران‌هاي منطقه‌اي نيازمند حضور مثبت و فعال ايران و وضعيت اقتصاد جهاني همه و همه ادامه اجراي اين توافق هسته‌اي را مانند حصول آن به بازي برد – برد براي همگان بدل كرده است.
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
برجام و وعده هاش براتون تجربه نشد؟
این بار دیگه مطمعنم همه چی درست میشه