نمایشگاه مطبوعات، عرصه پیوند رسانه‌های سنتی و قاره ششم

یادداشت وارده_ علی مصریان*؛ شاید برگزاری هر نمایشگاهی با رویکرد و اهدافی که برای آن در صنعت ارایه تعریف شده است، بی‌شباهت به المپیادها و جشنواره‌ها نباشد. از این حیث می‌توان نمایشگاه مطبوعات را نیز المپیادی دانست میان‌ رسانه‌های مختلف که در آن، صاحبان رسانه و دست‌اندرکاران آن با ارایه محصولات و کارهای جدیدی که انجام داده‌اند، آخرین دستاوردها و تجربیات عملی خود را در این حوزه در معرض دید عموم یا داوری آنان قرار می دهند.

اقدامی تبلیغی که حاصل آن جلب توجه و نظر مخاطب است و صد البته اگر این جلب توجه مخاطب با چاشنی هوشمندانه تعامل باشد، رهیافتی جدید می‌شود برای توسعه رسانه. شاید طراحان و مبدعان رسانه‌های جدید این ظرافت را به دقت و روشنی دریافته‌اند که سازوکار رسانه‌ای شبکه‌های مجازی را طراح‌ریزی و ایجاد کرده‌اند.

نکته مهمی که امروز با آن مواجهیم این است که استفاده از شبکه‌های اجتماعی و وب رشد افزایشی در میان مردم داشته است. توسعه این قسم رسانه‌ها در میان مردم به حدی است که بخشی از زندگی آنان در قاره‌ای دیگر، یعنی قاره ششم رقم می‌خورد. رسانه‌های جدید قاره ششمی هستند که وظیفه دربرگیری مخاطبان را با اطلاع رسانی به ایشان عهده‌دار شده‌اند.

بر این مبنا، باور دارم که قاره‌ها به عنوان زیست‌گاه‌های بشری دیگر همان پنج قاره گذشته نیستند بلکه قاره ششمی به ظهور رسیده است که همین فضای مجازی وب و شبکه های اجتماعی است. فضایی که امروزه گسترش وصف‌ناشدنی‌ای در زندگی روزمره بشر دارند و همچون گهواره‌ای گاه آرام و گام متلاطم سواران خود را بر موج‌های رسانه‌ای می‌رانند.

یادمان باشد که دنیای اطلاعات مجازی روز به روز حضور خود را در زندگی افراد جامعه پررنگ تر می کند و در مقابل، مردم و جامعه نیز به همان میزان و بیش تر از پیش در این شبکه ها و دنیای وب غرقه می‌شوند.

بر این اساس، استفاده مردم از شبکه‌های مجازی و اجتماعی وب هم تهدید و هم فرصت به شمار می‌رود. تهدید از این حیث که بی‌توجهی به آن، موجب جاماندن و تمام شدن در عرصه رسانه است و از طرفی فرصتی است برای آن که گام‌های خود را در رشد با این پدید‌ه‌ها سازگار کنیم. در این ارتباط، نمایشگاه مطبوعات می تواند فرصتی باشد برای رسانه‌های مکتوب که با به اشتراک گذاشتن فعالیت‌هایی که در حوزه وب انجام داده‌اند و مدیریت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به سمتی بروند که فضای وب را با فضای سنتی مطبوعات تلفیق کنند.

تلفیقی هنرمندانه که حاصل آن هم حفظ میراث مکتوب باشد و هم گام‌زدن در فضاهای جدید. به عنوان مثال فضای وب موجب شده است که در عرصه اطلاعات دیگر مانند گذشته اخبار دیر به دست مخاطب نرسد و با استفاده از این شبکه‌ها رویدادها با سرعت بیش تری انتشار می‌یابند. ما امروزه شاهدیم که هرکس با گوشی های هوشمندی که در اختیار دارد با استفاده از همین شبکه‌های اجتماعی مرتبا اخبار روز را در حوزه‌های مختلف و مورد علاقه اش پی گیری و دریافت می کند؛ به عبارتی با وجود این رسانه ها گوهر قابل جابه‌جایی که همانا اطلاعات و خبر است همچنان وجود دارد، اما نقش مطبوعات در این میان چیست؟

مطبوعات دو کار می توانند انجام دهند، یکی این که در فضای قاره ششمی که شکل گرفته است از موج صعودی این رسانه‌ها استفاده کنند و با موج سواری خود را به درون حوادث پرتاب کنند؛ مثلا بیایند اتفاقات و رویدادهایی که در فضای مجازی در حال وقوع است را سوژه کنند و سوژه‌های خود را گاهی از این فضا بگیرند، در مورد گفت‌و‌گوها، مطالب انتشار یافته، عکس‌ها، نقاشی‌ها و کامنت‌های کاربران طرح مساله و موضوع کنند. برای مثال کلیپی که مدتی پیش در شبکه‌ها انتشار یافت و مربوط به وانتی بود که در یک مسیر کوتاه مرتکب چندین تخلف شد، می‌تواند به عنوان موضوعی برگرفته از این رسانه‌ها در مطبوعات مورد آسیب‌شناسی قرار گیرد و به این ترتیب اخبار عطفی شود در پیوند رسانه مکتوب با رسانه مجازی. 

دیگر این که فضایی مانند نمایشگاه مطبوعات این فرصت را در اختیار رسانه‌ها قرار می دهد که فعالیت‌هایی که در این حوزه فراگرفته‌اند را با هم به اشتراک گذاشته و یک رویکرد هم اندیشیانه و تعاملی را با هم پی گیری کنند.

رمز موفقیت، رشد و توسعه خود را به بقیه مطبوعات آموزش دهند و حتی ضعف های احتمالی را نیز که در کار همکاران شان می‌بینند، بیان کنند و آن ها را در جهب بهبود یاری دهند. به عنوان مثال رسانه ها می‌توانند در واقع از مخاطب شان در این فضا این پیام را بگیرند که با استقبال مردم از رسانه‌های مجازی و سرعت آن‌ها در انتقال اخبار، جامعه، صبوری پیشین را برای پی گیری اخبار از طریق روزنامه ندارد و روزنامه‌های مکتوب با گرفتن این درس، حرکت خود را به سمت تغییر و تحول پیش سامان دهند، به نحوی که با ارایه تحلیل های کوتاه و آنلاین راهی جدید اندیشه کنند.
 
آن چه مسلم است، با ابتنای به فضای جدید ایجاد شده و هم سوی با تحولات جاری مطبوعات باید در ماموریت‌های ذاتی خود بازبینی کنند و نمایشگاه مطبوعات نیز فرصتی است که رسانه ها اعم از مکتوب و مجازی با انجام نظرسنجی ها و تشکیل کارگاه‌های تخصصی با حضور استادان دانشگاه و صاحب‌نظران عرصه ارتباطات و دریافت نظرات آنان، قدمی به سوی جلو بردارند.

قطعا در آن صورت نشاط و پویایی خاصی به وجود خواهد آمد و حضور رسانه‌ای متعهد دانش‌آموختگان این مکتب، محصول خبری و اطلاعاتی خوبی را برای مخاطبان ارایه خواهد کرد. از خاطر نبریم که آینده ای شغلی که روزنامه‌نگاران نسبت به امنیت آن حساسند در گرو زنده ماندن رسانه در گام نخست و مطبوعات در مرحله دوم است و این زنده ماندن در پرتو همکاری و همراهی رسانه‌های مکتوب و مطبوعات با رسانه‌های مجازی و شبکه‌های اجتماعی وب محقق می‌شود.

مطبوعات ناگزیرند به عنوان استوانه‌های تاریخی اطلاعاتی برای جامعه نقش پالایش دهنده و مغز تحلیلگر رسانه‌های جدید حضور داشته باشند تا به این ترتیب ضمن فراهم آوردن امکان دسترسی سریع مردم و مخاطبان به اطلاعات، در شمار اعتلا دهندگان به محتوای رسانه‌های جدید باشند. این تعامل هم‌افزا ضمن ایجاد زمینه‌ها و رگه‌های اطلاعاتی صحیح و ناب در رسانه‌های مجازی منجر به تولید دانش و اندیشه در جامعه نیز خواهد بود.

اگر صاحبان تاریخی رسانه و دارندگان رسانه‌های سنتی چنین نکنند با توجه به دسترسی خود مردم به انواع اطلاعات از طریق زیستن در این قاره جدید، ناپختگی در تشخیص سره از ناسره موجب ایجاد عدم اطمینان به رسانه به طور کل خواهد شد و بی‌شک در این فضا رسانه‌های سنتی آسیب‌پذیرترند. کلام آخر این که نمایشگاه مطبوعات عرصه سیمرغی است که در آن حضور بالنده و پایدار مرهون همکاری همه گرایش‌ها و اسباب رسانه‌ای است و بهترین فرصت برای پیوند رسانه های سنتی با قاره ششم...

*مدیر ارتباطات و امور بین الملل گروه صنعتی ایران خودرو