زنگ خطر دخترکانی که زود ازدواج می‌کنند

فرارو- بامداد لاجوردی؛ ازدواج برای کودکان و نوجوانان دانش‌آموز، در دنیای امروز، می‌تواند نتایج تلخی داشته باشد و آسیب‌های بلند مدت و جدی‌ای را به آنها وارد کند به همین خاطر وزیر آموزش و پرورش از ائمه جماعات خواسته است نسبت به ورود به مسئله فرهنگ سازی کنند اما سابقه اظهار نظرها نشان می‌دهد برخی از ائمه جماعت چنین باوری را ندارند که ازدواج دانش‌آموزی نباید زیاد شود.

آمارها چه می‌گویند؟
بیش از 37 هزار ازدواج دخترکان زیر 15 سال
به گزارش فرارو، در سال 1394، 37 هزار و 117 دختر کمتر از 15 سال ازدواج خود را به طور رسمی ثبت کرده‌اند و همچنین 196 هزار 592 ازدواج دختر 15 تا 19 سال نیز در ثبت احوال ثبت شده است. اگر سن پایان تحصیلات متوسطه را 18 سال در نظر بگیریم بخش قابل توجهی از این تعداد در دوران تحصیل خود ازدواج کرده‌اند.  همین موضوع برای سال 1393 نیز چندان متفاوت نیست؛ در این سال حدود 40 هزار 400 ازدواج دختران زیر 15 سال و عددی نزدیک به 214 هزار دختر بین 15 تا نوزده سال به ثبت رسیده است.

 ازدواج مردان بالای 60 با دخترکان زیر 15 سال
در مقوله ازدواج کودکان و نوجوانان چالش‌های متعددی وجود دارد. یکی از آنها فاصله سنی با همسرانشان است که فاصله زیاد و کم هر دو بحران این نوع ازدواج‌ها را جدی‌تر می‌کند. برای نمونه بر اساس اطلاعات موجود در سال 94 ازدواج دختری زیر 15 سال با مردی بالای هفتاد سال ثبت شده است و یا 7 مورد ازدواج دختران زیر 15 سال با مردان بالای 55 تا 64 سال به ثبت رسیده است. در سال 93 نیز 15 مرد بالای 60 سال با دخترکان 15 تا 19 سال ازدواج کرده‌اند. زوج‌هایی که حتی تصور پیوند زناشویی آنها نیز لبخند بر لبان کسی نمی‌آورد و بیشتر منجر به تلاشی عبث می‌شود تا فرد بیشتر به مسئله فکر نکند.

ائمه جماعات فرهنگ ازدواج دانش‌آموزی را اصلاح کنند
این آمارها خود گویایی عمق فاجعه هستند. با این حال و با وجود آنکه کمتر کسی نسبت به بالا بودن این اعداد و ارقام تردید دارد ولی وزیر آموزش و پرورش دستان این وزارتخانه را برای فرهنگ‌سازی در جلوگیری از ازدواج‌های دانش‌آموزی خالی می‌بیند. وی اخیرا درباره رشد ازدواج دانش‌آموزان در برخی استان‌ها و اینکه آیا آموزش و پرورش درصدد فرهنگسازی برای جلوگیری از اینگونه ازدواج‌ها بوده است؟ گفت: «از طریق انجمن اولیا و مربیان در این زمینه در حال تلاش هستیم، اما به نظر می‌رسد؛ این قبیل مسائل فرهنگی فراتر از دستگاه تعلیم و تربیت است و بیشتر باید بر روی فرهنگ عمومی کار شود که در این راستا صدا و سیما نقش بالاتری از آموزش و پرورش دارد.»

علی اصغر فانی می‌گوید: «ما از طریق انجمن اولیا و مربیان و نشست با خانواده‌ها در تلاش هستیم، اما این تلاش حتما کافی نیست و سایر نهادهای ذی‌ربط به خصوص ائمه جماعات، صدا و سیما، وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و خیلی از نهادهای فرهنگی دیگر می‌توانند در اصلاح فرهنگ عمومی کار کنند.»

قرائتی: ازدواج‌ها باید از دوران دبیرستان شکل گیرد
شاید این موضع‌گیری علی اصغرفانی در حقیقت تذکری به برخی مسئولان و سازمان های تبلیغاتی و دیگر نهادهای مرتبط باشد تا از این پس به بیان اظهارنظرهای شتابزده و غیرکارشناسی در مقوله ازدواج‌های دانش آموزی پایان دهند.

اظهاراتی مانند حجت الاسلام قرائتی که حدود دو سال پیش انجام شده بود و در آن رئیس ستاد اقامه نماز کشور گفته بود: «در شرایط کنونی جامعه ازدواج‌های دانشجویی را قبول نداریم بلکه ازدواج‌ها باید از دوران دبیرستان شکل گیرد چراکه سومین نیاز انسان پس از نیاز به اکسی‍ژن و آب، داشتن همسر و همدم است.» قرائتی در ادامه گفت: «بدون شک مسئله ازدواج سن و سال نمی‌شناسد و حتی پیرزن‌ها و پیرمردها هم نیاز به همسرگزینی دارند.»

اما ازدواج دانش‌آموزان آسیب زاست. ترک تحصیل اولین و جدی‌ترین نتیجه ازدواج در دوران دانش‌آموزانی است؛ در همین باره معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نهضت سواد آموزی کشور، علی باقرزاده می‌گوید: «یکی از دلایل ترک تحصیل، به خصوص در دختران ازدواج زودهنگام آنهاست» از سویی دیگر تجربه باردار در سنینی که هنوز بدن توانایی لازم را بدست نیاورده است نیز احتمال آسیب دیدگی و حتی مرگ مادران را نیز به همراه خواهد داشت. در برخی از این قبیل ازدواج‌ها بدن فرد هنوز آمادگی ورود به مرحله مادرانگی را ندارد.از سویی دیگر کامل نشدن بلوغ عقلی و عاطفی در سنین پایین بستر خشونت خانگی را ایجاد می‌کند.

ناگفته نماند همه این‌ مسائل در کنار آسیب‌های اجتماعی ترک تحصیل و جدایی از فرآیند جامعه پذیری است.

شیوع ازدواج دانش‌آموزی در سیستان و بلوچستان، هرمزگان و آذربایجان غربی
باقرزاده در همین رابطه اضافه کرد: «ازدواج زودهنگام دانش‌آموزان در استان‌هایی که به نوعی تفاوت‌های مذهبی و قومی با هم دارند؛ مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان و آذربایجان غربی شایع است. از سوی دیگر در استان‌هایی که ساختار عشایری و قومی خود را حفظ کرده‌اند، فراوانی این ازدواج‌ها بیشتر از بقیه نقاط کشور است.

معاون وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: «برخی تجارب کار‌شناسی هم موید این مطلب است که وقتی کار‌شناسان به صورت موردی به سراغ افراد ترک تحصیل کرده در شهرستان و مناطق رفته‌اند، متوجه شدند که ازدواج زودهنگام در دختران یکی از دلایل جدی‌تر ترک تحصیل به خصوص در مناطق مرزنشین و یا در بعضی قومیت‌ها است.»