کاری که «جومونگ» برای کره کرد

عدنان برزنجی با بیان اینکه به ادبیات عامه اهمیت داده نمی‌شود می‌گوید: تا 30 سال پیش ما کره جنوبی را نمی‌شناختیم، اما الان کل دنیا با سریال «جومونگ» فرهنگ این کشور را شناخته‌ است.

این مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با ایسنا، با انتقاد از بی‌توجهی به ادبیات عامه تصریح کرد: خلائی در حوزه جمع‌آوری ادبیات عامه همه زبان‌های داخل ایران می‌بینیم. برای هیچ‌کدام کار اصولی انجام نشده است. این‌ها سرمایه ادبیات ما هستند. افسانه «جومونگ» تنها یک فیلم نیست؛ فرهنگ عامه مردم کره جنوبی است. شاید 30 سال پیش ما کره جنوبی را نمی‌شناختیم، اما الان تمام دنیا فرهنگشان را می‌شناسد. وقتی مدام عبارت «ملت بافرهنگ» را  تکرار می‌کنیم، باید فرهنگمان را هم نشان بدهیم.

وضعیت کنونی ادبیات فولکلور کردی
برزنجی درباره ادبیات فولکلور کُردی گفت: ادبیات عامه، ‌روایی، شفاهی یا فولکلور در دنیا تعریف شده است. من می‌توانم بگویم کردی یکی از قوی‌ترین ادبیات‌های عامه دنیاست و به دو دلیل این ادبیات بسیار قوی است.

این مدرس دانشگاه کردستان درباره دلایل قوت ادبیات عامه کردی بیان کرد: یکی از این دلیل‌ها برای ما خوب و دیگری بد است. خوب است چون نشان می‌دهد سابقه و پیشینه  خوبی در حوزه ادبیات داشته‌ایم، این نشان غنا و ثروت زبان کردی است.

او ادامه داد: دلیل دیگری که من آن را زیاد خوب نمی‌دانم این است که ادبیات مکتوب و ادبیات نوشتاری کردی خیلی دیر آغاز شد؛ به همین خاطر ادبیات شفاهی کردی نسبت به زبان سایر ملت‌ها عمر درازتری دارد.

بخش‌های ادبیات فولکلور کردی
برزنجی با بیان این‌که «در ادبیات کردی فولکلور بخش‌های مختلفی وجود دارد»، اظهار کرد: بخش ترانه‌های ادبیات عامه کرد غنای بیشتری دارد، زیرا مردم کرد افراد بااحساسی هستند. مسائل احساسی در بین کردها از زمان‌های گذشته اهمیت زیادی داشته و هنوز هم ادامه دارد.

او درباره سایر رازهای ماندگاری  فرهنگ عامه کردی متذکر شد: یکی دیگر از رازهای ماندگار فولکلور کردی به آوازخوان‌های مراسم عروسی کردها بازمی‌گردد. این مراسم در جهان توجه زیادی را به خود جلب  کرده است.

او همچنین افزود: رقص کردی در مراسم عروسی با ترانه‌هایی همراه است.  در زبان فارسی ترانه‌ها اغلب شعر یک شاعر است اما در قرن 21  اکثر ترانه‌های کردی عروسی‌ها اشعاری هستند که از فرهنگ عامه و شفاهی گرفته شده‌اند. این ترانه‌ها بسیار عمیق و پرمعنا هستند.

این مدرس دانشگاه با بیان این‌که «قصه‌های کردی یکی از غنی‌ترین و ثروتمندترین بخش‌های ادبیات عامه کردی هستند»، گفت: این قصه‌ها از وفاداری، رشادت، ‌ دفاع از مرز و بوم، ‌قهرمانی، عشق و دلدادگی بحث می‌کنند. این قسمت نه تنها از غنی‌ترین بخش‌های ادبیات فولکلور کردی است که می‌تواند یکی از غنی‌ترین بخش‌های ادبیات فولکلور خاورمیانه باشد.

او در ادامه درباره لالایی‌های مادرانه ادبیات عامه کردی متذکر شد: اگر فارس باشید با لالایی‌های زبان خودتان عشق می‌کنید و این واقعیت درباره همه زبان‌ها وجود دارد. صدای زن نه تنها برای بچه و انسان بلکه برای طبیعت از جمله حیوانات و نباتات هم جایگاهی ویژه دارد.

برزنجی ادامه داد: من در طرحی تاثیر صدای زنانی را که شیر می‌دوشند بر گاوهای سرکش بررسی کردم. این صدا در حدی می‌تواند حیوان را رام کند که به گوساله‌اش هم شیر دهد. این نشان می‌دهد این صدای آسمانی و روحانی بر همه تاثیر می‌گذارد.

او درباره علت قوت لالایی‌ها بیان کرد: هیچ آوازی به قدر لالایی قوی نیست. دلیلش به مادران بازمی‌گردد. مادری که برای فرزندش می‌خواند صرفا به خاطر عشق و محبت به فرزندش و بی‌دریغ است و به هیچ وجه به خاطر  خودش نیست. اما عارف و عاشق وقتی آوازی می‌خواند، چشم‌داشتش صرفا این است که به او نگاه شود.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: همیشه در لالایی های کردی  سراینده به خاطر بزرگی و کرامت فرزندش دست به دعاست. او در این اشعار برای خودش چیزی از خدا و فرزند نمی‌خواهد، در صورتی که در سایر ترانه‌ها این‌چنین نیست. این ویژگی در سایر ملت‌ها هم هست اما در مادران کرد بسیار غنی‌تر و احساسی‌تر به چشم می‌خورد.

فولکلور کرد به چه نگاه می‌کند؟
برزنجی با اشاره به این‌که هر قسمت از ادبیات عامه به بخشی توجه می‌کند، شرح داد: در ترانه‌ها مطالبی همچون عشق انسان به انسان، عشق به خدا و به فرزند دیده می‌شود. در آوازها توجه به کار بسیار وجود دارد. درو کردن، ‌ فرش‌بافی، ‌ دوشیدن گاو و گوسفند در این بخش از ادبیات دیده می‌شود.

 او درباره قصه‌ها نیز اظهار کرد: در قصه‌های کردی بیشتر به وفاداری، پهلوانی و مردانگی نگاه می‌شود. نکته‌ای که برای من در این قصه‌ها در مقایسه با قصه‌های سایر ادبیات‌ها مخصوصا ادبیات عامه عربی جالب است این است که کردها تمایز و فرق زیادی بین زن و مرد قائل نیستند.

این مدرس دانشگاه همچنین افزود: گاهی در ادبیات عامه سایر کشورها می‌بینیم که زن را به عنوان عامل شیطانی معرفی می‌کنند. در ادبیات کردی زنان همدوش و همراه مرد پیش می‌روند و بیشتر وفاداری‌ها در زنان نهفته است. در چنین وضعی مردان با توجه به وفایی که زنان نشان می‌دهند پا به عرصه عشق ‌می‌گذارند و تا آخر عمر در همین عشق باقی می‌مانند.