مرد اتمی می رود

نام محمد البرادعی، شنونده را بدون تردید به یاد مسائل هسته‌ای می‌اندازد و اگر کسی بگوید سوای از این، اسم او با ایران نیز گره خورده، بیراه نگفته، زیرا درگیری چند سال گذشته او با پرونده هسته‌ای ایران که گاه نقاط روشن و گاه نقاط تیره‌ای را در کارنامه او برای ما ایرانی‌ها به همراه داشته در این تداعی بی‌تأثیر نبوده است.

با این همه رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال ترک این آژانس است. آمریکایی‌ها او را به نرمش غیر قابل قبول در برخورد با برنامه هسته‌ای ایران متهم می‌کنند و حتی در زمان بوش علناً تمایل خود را به رفتن او از این پست کلیدی آشکار ساخته بودند. با این همه جامعه بین‌المللی او را کارشناسی زبده، میانه‌رو و بی‌طرف می‌داند، ادعایی که در ایران پذیرفتن آن با توجه به گزارش‌های دوپهلو و چندوجهی‌اش درباره برنامه هسته‌ای ایران، ساده نیست.

اما آنچه محرز است اینکه البرادعی در مجموع عنصر مطلوب آمریکایی‌ها نبود و حالا اگر قرار است کسی جای او را بگیرد که تاکنون آن فرد خوش اقبال از گلدان اعضای شورای حکام انرژی اتمی در نیامده باید مواضعی نزدیک با کاخ سفید داشته باشد.

یک بار هانس بلیکس رئیس سابق آژانس به یکی از خبرنگاران آمریکایی گفته بود: هیچ چیز برای من شرم‌آور‌تر از این نیست که همکاران شما در خاورمیانه بارها از من پرسیده‌اند چطور است که آمریکا و انگلیس به خاطر وجود سلاح‌های کشتار جمعی ثابت نشده در عراق به این کشور حمله می‌کنند، هزاران نفر را می‌کشند و بعد به راحتی می‌گویند که اشتباه کردیم اما در کنار گوش ما رژیم اسرائیل صدها فروند کلاهک هسته‌ای دارد و حتی یک بارهم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که شما رئیس آن هستید اجازه بازدید و سرکشی به آن‌ها را نداده است.

آنچه بلیکس و پس از او البرادعی بارها به آن اشاره کرده‌اند حقیقت دردناکی است که نشان از سیاست‌های دوگانه قدرت‌های جهانی دارد و مادامی که رؤسای سازمان‌های بین‌المللی در برابر این سیاست دست بسته، دست به عصا و گاه تسلیم و تابع هستند رفت و آمد بلیکس‌ها و البرادعی‌ها تفاوتی در ماهیت این سازمان‌ها نخواهد داشت.

با این همه اعضای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار است روز پنجشنبه برای چندمین بار درباره تعیین مدیرکل جدید تصمیم‌گیری کنند. جلسات گذشته بی‌نتیجه مانده‌اند و حالا باید دید فردا چه کسی بر کرسی بلند بالاترین سازمان تصمیم گیرنده در خصوص مسائل هسته‌ای تکیه خواهد زد.