فرارو- زلمای خلیل زاد و جیمز دابینز در یادداشتی که سایت موسسه رند منتشر کرده است به رییس جمهور آمریکا توصیه کرده اند: "قبل از ترک کاخ سفید باید گام هایی را برای تقویت روابط تهران و واشنگتن بردارد تا سطح ارتباط دوجانبه افزایش یابد."
به گزارش سرویس بین الملل فرارو، زلماي خليل زاد" سفير سابق آمريکا در افغانستان، عراق و سازمان ملل در دولت "جورج بوش که اکنون مشاور "مرکز مطالعات استراتژيک و بين الملل" واشنگتن است، و جيمز دابينز در دولت هاي بوش و اوباما فرستاده ويژه آمريکا به افغانستان بود و اکنون از اعضاي ارشد و صاحب کرسي ممتاز ديپلماسي و امنيت در "موسسه رند" است، یادداشتی منتشر کرده اند و به این پرسش پاسخ داده اند که "قبل از ترک کاخ سفید؛ اوباما درباره ایران باید چه اقداماتی انجام دهد؟"
این یادداشت را در ادامه می خوانید:
روابط تهران و واشنگتن به معضلی ژئوپولتیکی تبدیل شده است. ایران یک قدرت مهم منطقه ای است که سیاست خصمانه ای را با همسایگانش دنبال می کند.
با این وجود آمریکا تنها می تواند در موضوعات کلیدی که منافعش را تامین می‌کند در هر زمان و مکان با تهران تعامل کند. به عنوان مثال آمریکا می تواند به تاسی از سیاست های دوران جنگ سرد که علیه شوروی سابق بکار می گرفت؛ سیاستی را در خاورمیانه پیگیری کند که به مانعی در مسیر هژمونی طلبی ایران تبدیل و همزمان توازن قدرت در منطقه شکل بگیرد و موضوع حقوق بشر هم در تعامل با ایران مورد توجه باشد.
آرام ساختن آشوب های خاورمیانه نیازمند آن است که آمریکا نه تنها با متحدان سنتی اش بلکه با رقبای خود هم باید کار کند. ایران نقشی تاثیر گذار در شکل گیری تنش ها در خاورمیانه داشته اما این کشور تنها عامل این تنش ها نیست.
در سوریه، تهران و واشنگتن با یکدیگر وارد منازعه شده‌اند اما از دولت و رهبران حاکم بر عراق و افغانستان پشتیبانی می کنند. آمریکا برای زمینه سازی مناسب جهت تعامل سازنده؛ به همکاری با شرکای منطقه ای خود نیاز مند است تا توازن قدرت مطلوب خود را ایجاد کند. یعنی استمرار فروش سلاح و اطمینان از تامین امنیت دوستان متحد خود در خلیج فارس.
همزمان هم باید به برنامه ریزی جهت طراحی چارچوبی سیاسی با هدف نظارت بر اجرای توافق هسته ای مبادرت کند و از فعالیت مجدد و مخفیانه هسته ای ایران جلوگیری نماید.
در نهایت اینکه؛ آمریکا و متحدانش باید به صورت مشترک در عراق و سوریه علیه ایران وارد عمل شوند.
چنین تلاش های ایالات متحده آمریکا را برای تعامل با ایران در موضوعاتی مانند منازعات منطقه ای و شکست دادن "داعش" در موضعی مناسب تر و محکمتر قرار می دهد.
ما (نویسندگان مقاله) در دوره جرج دبیلو بوش مذاکراتی را با دولت ایران پیگیری کردیم و به تفاهم هایی محدود نیز در برخی حوزه ها دست یافتیم؛ مثل افغانستان که توانسیتم با توافقی خوب برای تاسیس دولت جدید بعد از طلبان به تفاهم برسیم. این تفاهم بدون ایران اگرچه غیر ممکن نبود اما بسیار دشوار بدست می آمد.
دولت آمریکا (به مانند گذشته) می تواند همان سیاست را در عراق و سوریه به اجرا بگذارد. در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما؛ تماس ها با ایران بیشتر بر مسایل هسته ای متمرکز بود؛ البته این تماس ها نامنظم بود و از سوی حلقه ای کوچک از افراد که تنها موضوعات فوری را پوشش می دادند؛ پیگیری می شد.
"جان کري" وزیر امور خارجه آمريکا با "محمد جواد ظريف" وزير امور خارجه ايران فقط مکالمه هاي تلفني آن هم خيلي فوري و ضروري با هم داشتند، اما براي آنها که خیلی فرصت ندارند؛ مسایلی زياد ديگري هم وجود دارد که بتوانند با همکاري یکدیگر؛ انها را حل و فصل کنند.
چند ماه دیگر به احتمال زیاد جان کری از مسولیت خودش کنار می رود و ظریف هم ممکن است بعد از یکسال دیگر وزیر خارجه نباشد و لذا تضمیمنی وجود ندارد جانشین آنها چنین ارتباط هایی را به شکل موجود حفظ کنند و یا با یکدیگر تفاهم و سازگاری داشته باشند.به نظر می رسد سیاست امریکا نباید به رویه افراد وابسته باشد.
اوباما قبل از ترک کاخ سفید باید گام هایی را برای تقویت روابط تهران و واشنگتن بردارد تا سطح ارتباط دوجانبه افزایش یابد. بدیهی ترین گام (زمینه سازی) برای گشایش روابط دیپلماتیک بین تهران واشنگتن است؛ هرچند معلوم نیست که دولت ایران برای برقراری روابط دیپلماتیک تا چه اندازه آمادگی داشته باشد؛ گامی که در داخل ایالات متحده هم می تواند بحث انگیز باشد. تعیین دیپلمات هایی با رده میانی در دفاتر حافظ منافع دو کشور راه مناسبی برای دو دولت جهت آغاز ارتباط محسوب می شود.
دولت اوباما در مورد کوبا نیز - پیش از گشایش رسمی روابط دیپلماتیک - چنین رویه را به اجرا گذاشت.
در مورد ایران شاید دولت اوباما بتواند به دیپلمات های ایرانی اجازه تردد در خارج از مقر سازمان ملل را بدهد.این اقدام می تواند نوعی تشویق باشد تا ایران هم گامی متقابل بردارد تا دیپلمات های آمریکایی مستقر در دبی اجازه سفر به ایران را داشته باشند.
تعامل تهران و واشنگتن (در گام اول) باید بر مبارزه با داعش و همکاری دو جانبه برای ثبات در منطقه متمرکز شود. در این مسیر؛ کمک به تفاهم عربستان؛ ایران و ترکیه درباره عراق و سوریه ضروری است؛ تفاهمی شبیه توافقنامه وست فالیا. این توافق بدون کمک و میانجیگری قدرت بیرون منطقه حاصل نخواهد شد و آمریکا تنها کشوری است که می تواند برای شکل گیری چنین توافقی تلاش کند.
علاوه بر این؛ دولت باراک اوباما نباید به آمال و آرزوهای مردم ایران بی توجهی نشان دهد؛ مردم ایران آزادی و ارتباط بیشتر با جهان خارج را خواستار هستند.
ارایه تسهیلات بیشتر برای تردد دانشجویان؛ محققین و شهروندان عادی؛ راه اندازی پرواز های مستقیم بین تهران و واشنگتن؛ اقداماتی است که اوباما می تواند آن را انجام دهد.
بطور قطع هیچکدام ازاین گام ها نمی تواند مسایل و اختلافات ایران و آمریکا را خیلی سریع حل کند.
نکته مهم این است که کسب اطلاعات بهتر شاید بهتر از ارتباط باشد چرا که این اطلاعات می تواند به سیاست بهتر منتهی شود. (در پایان تاکید می کنیم که) درک خاورمیانه با ثبات بدون تعامل و تفاهم با ایران؛ خیلی دشوار است.
