کولاک بازارها در بهمن‌ماه

 بورس تهران یازدهمین ماه از سال‌جاری را در شرایطی به پایان رساند که در اکثر روز‌های کاری خود با موجی از تقاضای سهامداران مواجه بود. تقاضایی که کارشناسان آن را به‌دلیل وضعیت نامناسب شرکت‌ها و بازارهای جهانی، تا حدودی ناشی از هیجان و البته خوش‌بینی به آینده اقتصاد در پساتحریم می‌دانند.

به هر ترتیب شوق معامله‌گران به خرید سهام که از اواخر دی‌ماه شروع شده بود، در بهمن‌ماه تشدید شد تا جایی که بازدهی خیره‌کننده 17 درصدی در کارنامه بهمن‌ماه این بازار به ثبت رسید که یک رکورد از مهر ماه سال 92 به‌شمار می‌رود. همچنین در این مدت حدود هزار میلیارد تومان نقدینگی از سوی حقیقی‌ها به بورس وارد شد که در کل تاریخ این بازار بی‌سابقه است. به این ترتیب، در رکورد کم‌نظیر دیگری، تمامی صنایع بورس تهران با رشد شاخص همراه شدند.

رد پای هیجان در معاملات بورس
همان‌طور که اشاره شد بسیاری از کارشناسان رفتار سهامداران در ماه گذشته را ناشی از هیجان می‌دانستند. این کارشناسان هرچند معتقد بودند، شرایط پیش‌روی اقتصاد و به تبع آن بورس تهران تغییر چشمگیری را تجربه کرده است، اما می‌گفتند موج این‌چنینی تقاضا در معاملات بازار سهام به‌دلیل وضعیت سودآوری شرکت‌ها با چاشنی هیجان همراه بوده است. هیجانی که با روند صعودی قیمت‌ها در ماه گذشته در نهایت منجر به افزایش ميانگين P/ E (نسبت قیمت بر درآمد سهم) از 2/ 6 مرتبه در پایان دی به 2/ 7 مرتبه در روز پایانی بهمن‌ماه شد. از آنجا که شتاب افزایش قیمت سهم‌ها فاصله زیادی از رشد سودآوری شرکت‌های بورسی دارد، کارشناسان معتقدند تداوم این روند می‌تواند تجربه تلخ دیگری را برای معامله‌گران این بازار رقم بزند.

رشد خودرویی‌ها با اهرم اخبار
در بهمن‌ماه بازار اخبار مثبت و بعضا شایعات نیز داغ بود. بسیاری از اخبار حاکی از انعقاد قراردادهای جدید شرکت‌ها با خارجی‌ها و همچنین ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بورس تهران بود. اخباری که منجر به ثبت بازدهی‌های مثبت خیره‌کننده در برخی صنایع بورسی نیز شد. در صدر این صنایع گروه خودرویی قرار داشت. شاخص این گروه در مدت زمان مزبور یعنی از ابتدای بهمن‌ماه همزمان با شدت گرفتن موج صعودی قیمت‌ها توانست بازدهی بیش از 59 درصدی را به نام خود به ثبت برساند، این امر در شرایطی اتفاق افتاد که شاخص این گروه در دی‌ماه نیز بازدهی بیش از 61 درصدی را ثبت کرده بود.

 خبرهای انعقاد قرارداد شرکت‌های زیرمجموعه گروه خودرویی با خودروسازهای بزرگ دنیا به‌دلیل آنکه پتانسیل زیادی برای خروج از وضعیت زیان شرکت خودروسازهای ایرانی دارد، در نهایت موج هیجان و خوش‌بینی سهامداران این شرکت‌ها را رقم زد و درنهایت این صنعت را در صدر صنایع در ماه گذشته از منظر بازدهی قرار داد. این امر در شرایطی اتفاق افتاد که سهامداران این شرکت‌ها در پایان ماه گذشته شاهد مخابره گزارش‌های سال 95 شرکت‌های خودرویی بودند. این گزارش‌ها هرچند اغلب با تعدیل مثبت در پیش‌بینی سودآوری خود در سال آینده همراه بوده‌اند، اما تناسبی با رشد قیمت سهم‌های زیرمجموعه این گروه نداشته‌اند. این موضوع یک‌بار دیگر سال 92 را در ذهن‌ها یادآور می‌شود. در آن بازه زمانی نیز تعدیل مثبت سودآوری شرکت‌ها از شتاب رشد قیمتی سهم‌ها کمتر بود و در نهایت موجب بازگشت قیمت‌ها از اوج خود شد.

سبزپوشی دسته‌جمعی صنایع بورسی
ماه گذشته شاخص 36 صنعت فعال در بورس تهران با رشد مواجه شدند. همان‌طور که گفته شد گروه خودرو بیشترین بازدهی را نصیب سهامداران خود کرد. پس از گروه خودرویی، دو گروه ساخت محصولات فلزی و استخراج نفت و گاز قرار داشتند. گروه‌های دباغی و کاشی و سرامیک نیز در این بازه زمانی از کمترین بازدهی را داشتند. نکته مهم دیگر در بررسی عملکرد صنایع بورسی رشدهای غیرمنتظره قیمت‌ها در برخی از گروه‌های بورسی است و این در حالی است که رکود داخلی کشور و افت قیمت‌های جهانی و همچنین کاهش نرخ دلار هم چنان تهدیدهای جدی هستند که می‌توانند سودآوری این شرکت‌ها را به مخاطره بیندازند و این موضوعی است که باید مورد توجه سهامداران به‌ویژه حقیقی‌ها قرار بگیرد.

رکورد ورود نقدینگی حقیقی‌ها
بررسی عملکرد دو دسته بازیگران بازار سهام در ماه گذشته در ادامه روند این معامله‌گران در دی‌ماه همچنان حاکی از فعالیت بیشتر حقیقی‌ها در معاملات است. البته با این تفاوت که نسبت به دی در خرید سهم‌ها مشارکت داشته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد سهامداران حقیقی مشارکت حدود 70 درصدی در خرید و حدود 60 درصدی در فروش سهام داشتند. این معامله‌گران در اغلب روزهای کاری ماه گذشته کفه خرید سهام را به نفع خود سنگین کردند؛ به‌طوری‌که از 20 روز کاری، در 17 روز معاملاتی مالکیت سهم را به نفع خود تغییر دادند. بررسی‌ها همچنین نشان می‌دهد در این بازه زمانی حدود یک هزار میلیارد تومان نقدینگی از سوی حقیقی‌ها وارد بورس شده است که بر اساس اطلاعات موجود یک رکورد بی‌سابقه برای بازار سهام کشور محسوب می‌شود.

عرضه «بفجر» در چهارشنبه پایانی بهمن
ازجمله تحولات داخلی بازار سهام کشور در بهمن‌ماه، عرضه پتروشیمی فجر در بازار سهام بود. چهارشنبه هفته گذشته 200 میلیون سهم معادل 8 درصد از سهام شرکت پتروشیمی فجر متعلق به شرکت هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس برای اولین‌بار پس از پذیرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در گروه «تامین برق، گاز و آب»در فهرست بازار دوم عرضه و با رقم 11 هزار و 500 ریال کشف قیمت شد. البته از 200 میلیون سهم عرضه شده، حدود 490 هزار سهم به‌دلیل رعایت نکردن سهمیه تعیین شده کارگزاران برای خرید ابطال شد. با این عرضه اولیه حدود دو هزار و 875 میلیارد ریال به ارزش بازار اضافه شد. این اقبال مناسب نشان می‌دهد زمینه برای افزایش بیشتر عرضه‌های اولیه فراهم است و این مساله در کنار توسعه بازار سهام، مانع از هیجان‌زدگی و سرگردانی نقدینگی خواهد شد.

توافق بانکی‌ها برای کاهش نرخ سود
همچنین در هفته پایانی بهمن‌ماه، بازار شاهد اتفاق مهمی در نرخ سود بانک‌ها بود. جلسه شورای پول و اعتبار در نهایت به کاهش نرخ سود بانکی از 20 درصد به 18 درصد و نرخ سود کوتاه مدت 10 درصدی انجامید و براساس آن بانک‌ها موظفند نرخ مصوب کنونی را از ابتدای اسفند‌ماه رعایت کنند. تحلیلگران با توجه به قرار داشتن نسبت P/ Eبازار سهام در محدوده 2/ 7 واحدی تاثیر این مصوبه را در افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در این بازار قابل‌ملاحظه نمی‌دانند، به همین دلیل دوام رونق معاملات بورس تهران منوط به تغییر وضعیت شرکت‌های بورس تهران در راستای سودآوری است.

رکوردشکنی متغیر‌های بورسی
ماه گذشته در مجموع حدود 46 ميليارد و 395 ميليون و 834 هزار سهم به ارزش بیش از 96 هزار و 25 ميليارد و 341 میلیون ریال در 2 میلیون و 640 هزار و 422 دفعه معامله شد (اثر معاملات بلوکی در معاملات حذف شده است). بررسی‌های «دنياي اقتصاد» نشان مي‌دهد متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه در اين مدت به ترتيب حدود 2میلیارد و 319 ميليون سهم و 4 هزار و 801 ميليارد ريال بوده است که نسبت به میانگین 10 ماه نخست سال به ترتیب رشد قابل ملاحظه بیش از 356 و 330 درصدی را نشان می‌دهد. بررسی‌ها همچنین حاکی از رشد چشمگیر بیش از 200 درصدی حجم و 170 درصدی ارزش معاملات بهمن ماه نسبت به دی ماه است. این امر در شرایطی اتفاق می‌افتد که حجم و ارزش معاملات دهمین ماه از سال به‌خصوص در 12 روز پایانی نیز ارقامی چشمگیر بود.این مقایسه نشان از رونق و شدت گرفتن فعالیت سهامداران در معاملات پس از برجام است.

درخشان‌ترین کارنامه بورس از مهر 92
بررسی بازدهی شاخص کل بورس تهران نشان می‌دهد که بازدهی بورس تهران در بهمن ماه 94، بهترین بازدهی در مقیاس ماهانه از مهر ماه 92 بوده است (در مهرماه سال 92 شاخص حدود 3/ 18 درصد رشد را نشان می‌دهد). بررسی روزهای مثبت و منفی نیز نشان می‌دهد، در بهمن ماه سال جاری از 20 روز معاملاتی، 15 روز بازار نوسان مثبت و تنها 5 روز نوسان منفی را تجربه کرده است.

گوی سبقت در دست بورس
ماه گذشته، شاخص کل بورس در نهایت با رشد بیش از 17 درصدی مواجه شد و در آخرین روز کاری این ماه در ارتفاع 77 هزار و 888 واحدی ایستاد و به این ترتیب، بازدهی از ابتدای سال بورس تهران که تا نیمه دی ماه کماکان در محدوده منفی درجامی‌زد، به سطح خیره کننده بیش از 20 درصدی رسید که بخش عمده‌ای از بازدهی مزبور (حدود 85 درصد) مرهون رشد شاخص در بهمن ماه بوده است. در شرایطی که بورس تهران ماه گذشته بازدهی مناسبی به سرمایه‌گذاران خود پیشکش کرد، در بازار ارز سرمایه‌گذاران شاهد کاهش 9/ 2 درصدی نرخ دلار بودند. هر دلار آمریکا در پایان بهمن ماه به نرخ 3 هزار و 500 تومان معامله شد.انتظارات کاهشی در بازار ارز در پی اخبار مربوط به یکسان سازی نرخ ارز در پساتحریم و همچنین کاهش ارزش دلار در بازار جهانی از جمله دلایل افت نرخ دلار در ماه گذشته محسوب می‌شود.

در بازار سکه اما شاهد رشد 4/ 6 درصدی قیمت بودیم. هر سکه طرح جدید در پایان بهمن ماه تا حدود 984 هزار تومان معامله شد، البته در برخی روزها نیز از محدوده یک میلیون تومان بالاتر رفت. عمده دلیل رشد قیمت سکه رشد قیمت اونس جهانی بوده است. بررسی تغییرات بازارهای مزبور در کنار بازدهی حدود 67/ 1 درصدی بازار پول در بهمن ماه، بورس را صدر‌نشین بازارهای سرمایه‌گذاری از منظر بازدهی قرار داده است. اتفاقی که دی‌ماه نیز شاهد آن بودیم با این تفاوت که در بهمن‌ماه بازار سهام بالاخره توانست گوی سبقت بازدهی از ابتدای سال را که مدت‌ها در دست بازار پول بود، برباید.