ایران و عربستان به مرحله فروکش تنش قدم گذاشته‌اند؟

فرارو- یک کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به تلاش های صورت گرفته برای میانجیگری میان ایران و عربستان گفت: «اکنون فضای عمومی منطقه ای و جهانی در گرایش عربستان به پذیرش میانجی گری تاثیر به سزایی داشته و همچنین مسائل داخلی برای جامعه عربستان و کاهش درآمدها و افزایش کسری بودجه و افزایش هزینه های گوناکون، عربستان را به مرحله پذیرش میانجیگری سوق داده است.»

روز پنج شنبه قرار است با درخواست عربستان نشست فوق العاده سازمان همکاری های اسلامی برای رسیدگی به موضوع حوادث سفارت و کنسولگری عربستان در ایران تشکیل گردد. در این نشست عراقچی نماینده ایران نیز حضور خواهد داشت. عربستان بعد از شورای همکاری خلیج فارس و اتحایده عرب اکنون قصد دارد در سازمان همکاری های اسلامی نیز موضوع تنش شکل گرفته میان خود و ایران را مطرح کند. از سوی دیگر در روزهای اخیر نخست وزیر پاکستان برای میانجیگری میان ایران و عربستان از دو کشور بازدید کرده و خبر داده که قرار است نماینده ای از دو کشور برای گفتگو و تنش زدایی مشخص شود. همچنین قرار است رئیس جمهور چین جهت میانجیگری از دو کشور بازدید کند.

هدف عربستان از درخواست برای تشکیل نشست فوق العاده سازمان همکاری های اسلامی چیست؟ آیا تلاش برخی کشورها برای تنش زدایی میان ایران و عربستان کارساز واقع خواهد شد؟

دکتر صباح زنگنه کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو گفت: «عربستان بعد از اقدامات ناموفق در یمن و سوریه و اعدام آیت الله نمر و اعتراضات عمومی که علیه این کشور شکل گرفت، سعی کرد با سوءاستفاده از موضوع حوادث سفارت این کشور در تهران برای بسیج کشورهای منطقه علیه ایران اقدام کند.»

وی ادامه داد: «عربستان این طراحی را انجام داده که در شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه عرب کشورها را نسبت به ایران معترض و علیه سیاست های جمهوری اسلامی ایران بسیج کند و در ادامه نیز قصد دارد که موضوع را در سازمان همکاری های اسلامی و سازمان ملل پیگیری کند.»

وی افزود: «لذا عربستان با این رویه تلاش می کند کمبودهایی که در رقابت با ایران در منطقه داشته جبران کند.»

این کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار کرد: «عربستان توانست در شورای همکاری خلیج فارس به دلیل عدم حضور ایران به مصوبه ای که مایل بود تا حدودی نائل شود و در اتحادیه عرب نیز انتظار داشت که با یک اقدام دسته جمعی قطعنامه ای علیه ایران صادر کند که با اعتراض لبنان و عراق به بیانیه اکتفا شد و به هدف اصلی خود نائل نشد اما به هر حال توانست فضاسازی رسانه ای علیه ایران ایجاد کند.»

وی ادامه داد: «اکنون هم در سازمان همکاری های اسلامی عربستان تلاش دارد کشورهای اسلامی را علیه ایران بسیج کند. اما در این سازمان ایران و دیگر کشورهای بزرگ منطقه نیز حضور دارند و بعید به نظر می رسد این کشورها حاضر باشند زیر عَلَم عربستان قرار بگیرند و همراهی کاملی با عربستان انجام دهند.»

وی ادامه داد: «البته ملاحظات کشورهای بزرگ جهان اسلام مانند ترکیه، پاکستان، اندونزی و مالزی نسبت به عربستان قابل توجه است، اما مایل نیستند در یارکشی و جبهه بندی این کشور وارد شوند و به احتمال قوی به سمت یک مصوبه متعادل و دعوت کننده به کاهش تنش و اتخاذ تدابیر تفاهم گرایانه حرکت خواهند کرد.»

زنگنه در پاسخ به این سوال که آیا تلاش برخی کشورها همچون پاکستان و چین برای تنش زدایی میان ایران و عربستان کارساز واقع خواهد شد؟، گفت: «برای ایران این موضوع مهم است که از تنش در منطقه کاسته شود و ورود پاکستان و کشورهای دیگر به میانجی گری نشان می دهد که نسبت به روند فزاینده تنش آفرین عربستان رضایت ندارند و به سیاست های تنش زدایی ایران گرایش دارند.»

وی ادامه داد: «از سوی دیگر ایران مایل نیست که کشورهای همسایه اش مانند عرستان همچنان بر پشت بام تنش آفرینی بایستند و موافقت کرده که نردبانی برای پایین آمدن از این پشت بام فراهم شود.»

وی افزود: «برای کارساز واقع شدن ایده های میانجی گرایانه باید در ابتدا از افزایش تنش جلوگیری شود و سپس در جهت کاهش تنش اقدام کرد و آنگاه زمینه را برای گفتگو فراهم نمود.»

زنگنه در پاسخ به این سوال که آیا اکنون عربستان به اهداف خود از ایجاد تنش با ایران رسیده که راضی به تنش زدایی شود؟، گفت: «اهداف عربستان از این تنش آفرینی جبران کمبودها و نارسایی هایی بود که نتیجه سیاست های نابخردانه سران این کشور است.»

وی ادامه داد: «اما اکنون فضای عمومی منطقه ای و جهانی در گرایش عربستان به پذیرش میانجی گری تاثیر بسزایی داشته و همچنین مسائل داخلی برای جامعه عربستان و کاهش درآمدها و افزایش کسری بودجه و افزایش هزینه های گوناکون، عربستان را به مرحله پذیرش میانجیگری سوق داده است.»

وی افزود: «لذا اکنون می توان گفت تنش شکل گرفته میان ایران و عربستان مرحله اوج خود را طی کرده و قدم به مرحله کاهش تنش گذاشته است.»