روش تازه فیلترینگ زیرپوستی تلگرام در ایران

تعدادی از کاربران تلگرام دیروز هنگام ارسال بعضی از پیام‌ها خطایی دریافت کردند که به آنها می‌گفت اجازه ندارند و نمی‌توانند با توجه به محدودیت‌های داخلی کشور بعضی از پیام‌ها را برای دیگران ارسال کنند. به نظر می‌رسد این آغازی برای شروع فیلترینگ هوشمند تلگرام در ایران باشد.

این روش که می‌توان آن را فیلترینگ هوشمند یا محتوایی خواند، این‌گونه عمل می‌کند که کاربران برای ارسال بعضی از پیام‌هایی که به نظر می‌رسد در آنها واژگان یا عبارت‌های مشمول فیلترینگ وجود دارد با محدودیت مواجه می‌شوند و پیام‌های واجد این کلمات را نمی‌توانند برای افراد دیگر ارسال کنند یا در گروه‌ها به اشتراک بگذارند. این روش به این ترتیب عمل می‌کند و به جای پیام اصلی، پیام دیگری با این مضمون و البته به زبان انگلیسی ارسال می‌شود: «sorry, this bot is unavailable in your country due to local restrictions» و به مخاطبان خبر محدودیت‌های تازه را می‌دهد. درواقع هم فرستنده و هم گیرنده به جای پیام اصلی، همین پیام را مشاهده می‌کنند.

اگرچه مسئولان به‌ویژه مسئولان دولتی همزمان با نقد و نظرها و بالا گرفتن چالش‌ها درباره تلگرام در ایران همواره تاکید کرده بودند که این نرم‌افزار را فیلتر نمی‌کنند و با این موضوع مخالفند اما حالا به نظر می‌رسد دست‌کم از نظر محتوایی اتفاقات تازه‌ای در تلگرام افتاده است و کلماتی ازجمله نام‌ها و اسامی مسئولان و عبارت‌ها و واژگانی که عموما در ایران مشمول خط قرمزها هستند اگر در متنی وجود داشته باشد، با تنظیماتی که در تلگرام اعمال شده، امکان انتشار پیدا نمی‌کند.

پیش از این و زمانی که هنوز شبکه‌های اجتماعی این‌چنین متداول نشده بود هم مخابرات ایران محدودیت‌های واژگانی برای ارسال پیامک‌ها اعمال کرده بود؛ به این ترتیب که پیامک‌هایی که حاوی واژگان ممنوعه بود، اساسا ارسال نمی‌شد، حالا پیامی که از دیروز به برخی کاربران ارسال شده به‌نوعی یادآور همان شیوه است. پیش از این ایران در ارتباط با شبکه اینستاگرام هم فیلترینگ هوشمند را اعمال کرده بود؛ به این معنا که نرم‌افزار اینستاگرام را به‌طورکلی فیلتر نکرده و همچنان کاربران می‌توانند از آن استفاده کنند اما بخشی از محتوای صفحاتش ازجمله صفحات غیراخلاقی از دسترس ایرانی‌ها خارج شد.