هنوز پرونده انتقادات رئیس فرهنگستان علوم از اهمیت بیمنطق مقولهای به نام ISI در سرزمین ما بسته نشده بود که سخنرانی جدید او درباره پژوهش، بار دیگر به عرصهای برای تجدید نظر در مبانی آموزش و پژوهش بدل شد. این بار داوری به نزاع با مدعیانی پرداخت که به زعم او «لاف میزنند و پز میدهند» و با فهرست کردن تعداد مقالات و بالا بردن ستونهای آمار تلاش میکنند نشان دهند که سرزمین ما مهد پژوهش و پیشرفت علمی است.
رضا داوری اردکانی که در «هماندیشی سرآمدی آموزش» در دانشگاه تربیت مدرس سخن میگفت، به طعنه از پژوهشگرانی یاد کرد که هفتصد مقاله و سیصد کتاب مینویسند و هر روز دستاندرکار انتشار سیصد مقاله دیگرند.
«اگر فردی آنقدر نابغه است که میتواند در هفته یک مقاله علمی بنویسد، باید آنقدر عمیق شود که لااقل بتواند یک مشکل را به صورت جدی رفع کند. مگر بورن، پاستور، نیوتن و گالیله 700 مقاله نوشتهاند؟!»
دو سال پیش وقتی داوری به جایگاهی که ISI در کشور ما یافته، اعتراض کرد و آن را گونهای شعبدهبازی صوری برای رفع تکلیف و دکان و دستگاهی جدید برای اساتیدی دانست که به دنبال ارتقای رتبه علمی و کسب اعتبار شخصیاند، متولیان آموزش عالی به تلویزیون و روزنامه ایران هجوم آوردند تا با تکیه بر آمارها و عددها ثابت کنند رئیس فرهنگستان علوم آدرس اشتباه داده است و همه چیز به سامان و به قاعده است.
اما در همان زمان هم بسیار بودند پژوهشگران و کارشناسانی که داوری را تحسین کردند و حرفش را سخنی دانستند که از دل آنها برآمده. طرفداران نظام ISI کارکرد و جایگاه آن را در ایران تغییر دادهاند و بدون درنظر گرفتن ارزشهای محتوایی نوشتهها، ملاکهای صوری را نشانه رشد و اعتلا گرفتهاند.
کسانی چون داوری معتقدند همین صورتگرایی راه را بر انواع تقلبهای علمی هموار کرده و اینترنتبازان را بر صدر فهرست پژوهشگران نشانده است؛ نسل جدید پژوهشگرانی که به خوبی میدانند پایان کدام نوشته را بر سر کدام مقاله وصل کنند که عقل جن هم به فهمیدنش قد ندهد و به فراست دریافتهاند که اساساً در ایران هیچ مرجعی برای کنترل واقعی بودن «رفرنس»ها وجود ندارد و همین باعث میشود مجاز باشند که نام هر کتاب و مقالهای را به عنوان منبع و مرجع به خورد مخاطب و البته بهتر بگوییم به خورد وزارت علوم بدهند. آنچه درپی میآید بخشی از سخنان داوری در آن نشست است؛ سخنرانیای که احتمالاً در روزهای آینده با عکسالعملهای تندی مواجه خواهد شد؛ مگر اینکه هیاهوی انتخابات صورت مسئله را پاک کند.