توافق برای "آتش‌بس"، اختلاف بر سر "اسد"

فرارو-جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، روز جمعه هشتم آبان در یک نشست خبری مشترک با سرگئی لاوروف، همتای روس خود، نتایج نشست وین درباره سوریه را تشریح کرد.

به گزارش فرارو، وی در سخنانش گفت که آمریکا، روسیه و ایران درباره سرنوشت بشار اسد، رییس جمهوری سوریه، توافق ندارند.

وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد که به باور واشنگتن، خروج اسد از قدرت راه را برای پایان جنگ داخلی در این کشور هموار خواهد کرد و به مبارزه برای شکست گروه داعش کمک می‌کند.

کری گفت که همتایان روس و ایرانی وی موافق دیدگاه آمریکا درباره سرنوشت اسد نیستند ولی توافق دارند که برای پیدا کردن یک راه‌حل سیاسی باید تلاش کرد.

ایران و روسیه از حامیان اصلی حکومت بشار اسد هستند ولی آمریکا، ترکیه و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خواهان کناره گیری رییس جمهوری سوریه از قدرت هستند.

وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از سخنانش گفت: قدرت‌های مهم توافق دارند که نهادهای حکومت سوریه نباید متلاشی شوند.

کری تاکید کرد که سوریه باید یکپارچه، مستقل و سکولار باقی بماند.

وی گفت که توافق اولیه برای برقراری آتش‌بس در خاک سوریه حاصل شده است.

وزیر خارجه روسیه نیز گفته که درباره سرنوشت اسد توافقی صورت نگرفته است، و این مردم سوریه هستند که باید در این زمینه تصمیم بگیرند.

لاوروف تصریح کرد که امید زیادی به مصالحه بر سر بحران سوریه وجود دارد. هدف ما در سوریه، جلوگیری از به قدرت رسیدن تروریست‌ها است.

وی گفت: ما در نشست وین به توافق‌های مهمی رسیدیم و قرار است که با گروه داعش و سایر گروه‌ها مبارزه کنیم ولی بحث درباره برقراری آتش‌بس ادامه خواهد یافت.

واکنش دیگر وزرای خارجه به نشست وین
فرانک والتر اشتانمایر، وزیر خارجه آلمان، نیز به خبرنگاران گفته است که در نشست وزیران خارجه ۱۷ کشور برای مذاکرات سوریه، توافقی درباره سرنوشت بشار اسد در پایان روند گذار سیاسی در این کشور صورت نگرفت.

وی اظهار داشت: «پیشرفتی حاصل نشد، البته چنین انتظاری هم وجود نداشت».

اشتانمایر گفت که مذاکرات ظرف دو هفته آینده از سر گرفته خواهد شد که احتمالا در وین خواهد بود، و هدف شرکت‌کنندگان نیز کار بر روی تشکیل دولت انتقالی، برگزاری انتخابات جدید و اجرای آتش بس‌های ملی و منطقه‌ای برای توقف حمام خون در سوریه است.

خبرگزاری روسی اینترفکس گزارش داده که کری از نشست وین درباره سوریه اظهار «رضایت» کرده و این نشست را «سازنده» توصیف کرده است.

اینترفکس گزارش داده که وزیر خارجه آمریکا این سخنان را پیش از جلسه مشترک خبری با سرگی لاوروف بیان کرده است.​

لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه نیز بعد از پایان نشست بین‌المللی وین درباره بحران سوریه گفت که این نشست بدون توافق بر سر آینده بشار اسد، رئیس جمهور سوریه پایان یافت.

فابیوس گفت: "تا آنجا که به ما مربوط می‌شود فکر می‌کنیم که او (بشار اسد) جایی در آینده سوریه ندارد. اما کشورهای دیگر نظر متفاوتی دارند، به ویژه ایران".

با وجود این وزیر امور خارجه فرانسه گفت در طی این نشست هشت ساعته در بعضی موارد پیشرفت‌هایی به دست آمده است، از جمله درباره نقش سازمان ملل متحد، برگزاری انتخابات در سوریه و همین طور یک قانون اساسی جدید.

فابیوس گفت هنوز کار زیادی در پیش است و به همین دلیل شرکت‌کنندگان تصمیم گرفتند که دو هفته دیگر نشست دیگری برگزار کنند.

پیش از پایان نشست وین، حسین امیر عبداللهیان، معاون وزارت خارجه ایران، گزارش‌‌های مربوط به "موافقت ایران با کناره‌گیری بشار اسد از ریاست جمهوری سوریه در طی شش ماه" را تکذیب کرده است.

پیشتر خبرگزاری رویترز گزارش داده بود که ایران در جریان مذاکرات وین از طرح یک دوره انتقالی شش ماهه و برگزاری انتخاباتی که درباره سرنوشت رئیس جمهور سوریه تصمیم گیری می کند، حمایت کرده است.

 فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در جمع خبرنگاران،  نشست وین را نشستی مهم توصیف کرد که فضایی سازنده داشت.

فیلیپ هاموند وزیر خارجه انگلیس نیز گفت: به زودی بیانیه ای مشترک در پایان نشست وین درباره سوریه منتشر خواهد شد.

توافق بر روی بیانیه 9 بندی
حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی با اخبار شبانگاهی شبکه یک در خصوص نشست وین 2 با بیان اینکه شرکت کنندگان توانستند روی یک متن اولیه 9 بندی به توافق برسند.

او گفت: برخی کشورها از آغاز نشست تلاش کردند تا روی طرحی که مد نظر آمریکا بود، کار کنند و در عین حال طرح روسیه هم پیشنهاد شده بود.

وی افزود: برای جمهوری اسلامی در بررسی اولیه روشن شد که طرح روسیه به دیدگاه‌های ایران نزدیک است، اما بیانیه و مفاد آن به طور دقیق مورد توجه قرار گرفت.

معاون وزیر خارجه اولین نتیجه را توجه به اصول مهم از جمله حفظ حاکمیت، وحدت و تمامیت ارضی در سوریه خواند و گفت: با چانه زنی فراوان به این رسیدیم که صرفاً مردم سوریه باید آینده خودشان را تعیین کنند و برای آن تصمیم بگیرند.

امیرعبداللهیان ادامه داد: برخی کشورها زمانبندی برای کناره گیری اسد از قدرت را نیز در دستور کار داشتند که با تلاش‌های انجام گرفته اولاً جدول زمانبندی برای کناره گیری اسد از قدرت لحاظ نشده و دوم اینکه به طور کلی اصل این موضوع نیز با تأکید بر اینکه مردم سوریه باید برای آینده خود تصمیم بگیرند، مورد تاکید قرار گرفت.

وی افزود: مبارزه با تروریسم و تشکیل روند سیاسی، خروجی این نشست بود که در بیانیه پایانی آمد.

معاون وزیر خارجه همچنین در خصوص انتشار اخباری مبنی بر موافقت کشورها برای کناره گیری اسد از قدرت نیز گفت: چنین چیزی اتفاق نیفتاد و بلافاصله پس از انتشار این خبر، وزیر خارجه کشورمان همتای آمریکایی خود را مورد خطاب قرار داده و گفت که چنین خبر نادرستی منتشر شده و ما طرح این موضوعات را تایید نمی‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم کسانی با سوء استفاده از موضوعات درون جلسه چنین اخبار کذبی را منتشر کنند. برخی از شرکت کنندگان همه تلاش خود را کردند تا در یک دوره زمانی مشخص تعیین کنند که بشار اسد برود اما با چانه زنی فراوان این موضوع از دستور کار خارج شد.

موضع کشورهای شرکت‌کننده نسبت به دولت سوریه
آمریکا: بشار اسد باید از قدرت کناره گیری کند، اما نیازی نیست که این موضوع قبل از یک دوره انتقالی رخ دهد.

عربستان سعودی: بشار اسد باید "در یک برنامه زمانی مشخص" و قبل از برگزاری هر انتخاباتی برای ایجاد دولتی جدید از قدرت کناره گیری کند.

ترکیه: بشار اسد باید از قدرت کناره گیری کند، هر چند می تواند برای یک دوره نمادین شش ماهه بر سر کار باشد.

کشورهای حوزه خلیج فارس و حامیان غربی مخالفان دولت سوریه: بشار اسد باید از قدرت کناره گیری کند. او نمی تواند بخشی از روند سیاسی سوریه باشد.

روسیه: نباید بشار اسد را برای کناره گیری از قدرت تحت فشار قرار داد. مردم سوریه باید در یک انتخابات در این باره تصمیم‌گیری کنند.

ایران: بشار اسد نباید از قدرت کناره گیری کند. مردم سوریه باید خودشان درباره آینده سیاسی این کشور تصمیم‌گیری کنند.

نشست وین با هدف یافتن راه حل سیاسی برای بحران سوریه و پایان دادن به جنگ داخلی در این کشور تشکیل شد.

در نشست امروز جمعه ۳۰ اکتبر علاوه بر آمریکا، روسیه، عربستان، ترکیه و ایران وزرای خارجه بریتانیا، فرانسه، آلمان، مصر، لبنان و همچنین نمایندگانی از عراق، قطر، عمان، امارات متحده عربی، اردن و چین هم حضور داشتند.

پیش از این هم چندین نشست بین‌المللی برای مذاکره پیرامون حل بحران سوریه برگزار شده اما این نخستین باری است که از جمهوری اسلامی ایران هم برای حضور در چنین اجلاسی دعوت به عمل آمده است.

در جلسات قبلی بررسی اوضاع سوریه، برخی از کشورهای شرکت کننده، به خصوص ایالات متحده وعربستان سعودی، با این استدلال که جمهوری اسلامی صرفا بیانگر موضع بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه است، حضور ایران در این جلسات را مفید نمی‌دانستند و با آن مخالفت می‌کردند.

جان کری، وزیر خارجه آمریکا پیش از آغاز این مذاکرات در جمع خبرنگاران نسبت به دستیابی به راه حلی سیاسی برای پایان دادن به جنگ چهار ساله داخلی در سوریه ابراز امیدواری کرد.

بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، هم ضمن ابراز امیدواری در این مورد که این نشست بتواند راهی برای پایان دادن به فاجعه انسانی ناشی از جنگ داخلی سوریه بیابد، از تمامی شرکت‌کنندگان خواسته است از خود "انعطاف پذیری" لازم را بروز دهند.