فرارو- یک استاد دانشگاه با اشاره به مذاکرات مربوط به بحران سوریه گفت: «اگر فرض کنیم این مذاکرات به نتیجه نرسد، در سناریو بدبینانه دعوا ادامه پیدا می کند و سوریه به عنوان مرکز تنش های منطقه ای و بین المللی به جنگی دوقطبی میان متحدین جدید و متفقین قدیم می انجامد که در این جنگ یا متحدین پیروز می شوند یا متفقین و نتیجه نشستن بر سر میز مذاکره برای تقسیم آینده جهان است.»
پس از چندین هفته بحث و گمانه زنی درباره احتمال حضور ایران در نشست بین المللی مربوط به حل و فصل بحران سوریه، روز چهارشنبه اعلام شد از ایران برای حضور در این نشست رسما دعوت به عمل آمده است. به همین دلیل مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به همراه عراقچی و امیرعبداللهیان در این نشست ـ که قرار است روز جمعه در وین آغاز شود ـ حضور خواهد یافت. علت دعوت ایران به این نشست چیست؟ حضور ایران در مذاکرات مربوط به بحران سوریه از چه اهمیتی برخوردار است؟
دکتر مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «جهان آینده در یک شیفت پارادایمی بزرگ قرار دارد. تلاش بازیگران اصلی نظام بین الملل برای ایجاد دکترین های سیاسی امنیتی متناسب با این پارادیم است.»
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «دنیای امروز بیش از آنکه به رهبری جهانی بیاندیشد، به مدیریت جهانی به عنوان یک نیاز توجه دارد و بر اساس پارادایم تغییر یافته در مدیریت جهان، عناصر کثیر را در هر بحرانی به سمت وحدت فرا می خواند.»
وی ادامه داد: «مدل اصلی و پایلوت این معنا در پرونده هسته ای ایران شکل گرفت و نام 1+5 پیدا کرد. یعنی عناصر کثیر در یک پیکره واحدِ مدیریت کننده هویت یافتند.»
این آینده پژوه سیاسی اظهار کرد: «من قبل از حل و فصل پرونده هسته ای بر این نکته تاکید داشتم که بعد از هسته ای نوبت سوریه خواهد بود تا مدلی شبیه مدل 1+5 را برگزیند و این امر منطبق با پارادایم جدید در حوزه معرفت شناسی سیاسی و بین المللی است.»
وی ادامه داد: «لذا هنوز برجام نقطه آغازین انجام خود را به خوبی بر کاغذ نگذاشته، در سوریه شاهد تلاش برای شکل گیری این مدل هستیم و ایران که تا دیروز مذاکره با طرف های مقابل بر سر سوریه را نمی پذیرفت، امروز رسما تیم خود را جهت این مذاکرات به وین گسیل داشته است.»
وی افزود: «اینها اثرات این سونامی پارادایمی است و لذا باید پذیرفت دنیای آینده، نظمی تک - چندقطبی را در سر می پروراند که متکی بر دکترین مدیریتی جهان (و نه رهبری جهان) است و به مدیریت مشارکتی به جای رهبری اقتدارگرا توجه دارد.»
مطهرنیا در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به تضارب آرای موجود امکان رسیدن به نتیجه در مذاکرات مربوط به سوریه وجود دارد؟، گفت: «رسیدن به نتیجه ضروری است و نتیجه همواره حاصل می آید. اما مسئله اصلی رسیدن به نتیجه نیست؛ بلکه رسیدن به نتیجه ای است که برای همه برد به همراه داشته باشد و هزینه های کمتری را بر همگان تحمیل کند.»
وی با بیان اینکه ساز و کار مدیریتی، کارکرد معنا داری در این زمینه پیدا می کند اظهار کرد: «اگر فرض کنیم این مذاکرات به نتیجه نرسد، در سناریو بدبینانه دعوا ادامه پیدا می کند و سوریه به عنوان مرکز تنش های منطقه ای و بین المللی به جنگی دوقطبی میان متحدین جدید و متفقین قدیم می انجامد که در این جنگ یا متحدین پیروز می شوند یا متفقین و نتیجه نشستن بر سر میز مذاکره برای تقسیم آینده جهان است.»
وی ادامه داد: «ریسک این کار بسیار بالا است و باید با اندازه گیری قدرت دو جبهه روبرو شد و این اندازه گیری باید با شاخص های درست صورت بگیرد و اطلاعات به درستی پایش و سپس ردیابی شود تا آنگاه الگودهی معنادار پیدا کند.»
وی افزود: «اکنون اطلاعات معنادار نشان می دهد طرف پیروز تا حدود زیادی مشخص است و لذا به نفع همگان (هم طرف پیروز احتمالی و هم طرف شکست خورده احتمالی) است که به جای درگیری و منازعه برای رسیدن به نتیجه، به مذاکره و معامله روی آورند. این رویکرد به معنای خردوروزی سیاسی است؛ اینکه آیند مطلوب را ترسیم کرد و برای رسیدن به آن نقشه راه معین داشت.»
مطهرنیا در پاسخ به این سوال که آیا دعوت ایران به مذاکرات مربوط به بحران سوریه می تواند در جایگاه منطقه ای و بین المللی ایران تاثیرگذار باشد؟، گفت: «بی تردید تاثیرگذار است. ایران امروز بر مبنای دکترین تعامل سازنده، به جای استراتژی عملیاتی در منطقه به استراتژی دیپلماتیک روی آورده است.»
وی ادامه داد: «استراتژی دیپلماتیک می تواند موجب استمرار بخش پیروزهای بدست آمده در حوزه عملیاتی و تحکیم آنها شده و به ایجاد فرصت برای دستیابی به پیروزهای دیپلماتیک بعدی منجر شود که نخستین آن در پرونده هسته ای حاصل شده است. لذا دعوت ایران به این نشست جایگاه و منزلت ایران در نظم منطقه ای و نظام بین الملل را بالا می برد.»
