سه اشتباه رایج درباره تصفیه آب و فاضلاب!

محمد ماکویی؛ اشتباه اول-"اشرشیا کلی" بیماریزا است!-وقتی در خبرها آمده که آب معدنی دماوند به خاطر حضور "اشرشیاکلی" پلمپ شده، حتم برمان می دارد که این باکتری از بیماریزاترین باکتریهایی است که در منابع آبی یافت می شود.در حالی که هرگز چنین نیست و این باکتری سالهاست که در جهاز هاضمه شما انسان های سالم زندگی می کند بدون آنکه برایتان مشکلات جدی را بوجود آورده باشد!

با این حال کار غلطی هم نبوده که آب معدنی دماوند را به خاطر حضور "اشرشیاکلی" پلمپ کرده اند زیرا این باکتری به خاطر ماندگاری بالا در منابع آبی شاخص خوبی برای سلامت و ایمنی منابع آبی به حساب می آید.

به عبارتی عدم حضور باکتری "اشرشیا کلی" به این معنی است که به احتمال قوی باکتری های بیماریزا نیز در آب حضور ندارند اما حضور آن می رساند که ممکن است باکتری های بیماریزا هم در آب باشند.

خلاصه اینکه ممکن است شما آبی که دارای "اشرشیا کلی" است را بنوشید و بیمار هم نشوید اما چون ریسک چنین کاری بسیار بالا است بهتر است با تصور اینکه "انشاالله چیزی نمی شود" سلامتی و تندرستی خویش را در معرض خطر قرار ندهید!

اشتباه دوم-BOD همان میکروب است-وقتی در خبرها می خوانیم که "آب شیر BOD کم دارد"،"آب نهر BOD متوسط دارد" و "فاضلاب BOD بالا دارد" اطمینان حاصل می کنیم که BOD چیزی جز "باکتری" و "میکروب" نیست به ویژه اینکه در خبرها خوانده ایم که "ضدعفونی و کلرزنی BOD آب و فاضلاب را کم می کند"

وقتی همه این اخبار در کنار اطلاعات برگرفته از منابع و مراجع معتبر قرار می گیرد که BOD را "بار آلودگی" در نظر گرفته اند،مطمئن تر هم می شویم که آنچه فکر کرده ایم گمانی باطل نبوده است!

با این حال اگر بدانیم که در حالی که BOD فاضلاب معمولی چیزی بین 200 تا 600 میلی گرم در لیتر است اما خون چیزی در حدود 150 هزار الی 200 هزار میلی گرم بر لیتر BOD دارد ،علی القاعده باید در اطلاعاتمان چیزی کم و کسر باشد!

واقعیت اینکه BOD شاخصی از حضور مواد آلی یا غذای مورد علاقه میکروارگانیزمها است و نه خود مواد آلی را باید همان BOD دانست و نه خود موجودات ریز یا همان باکتری ها را که بعضیهایشان بیماریزا هستند را می توان BOD محسوب نمود.

با این تعریف وقتی مقدار BOD کم می شود یعنی اینکه باکتری ها با عدم دستیابی به غذای مورد علاقه خود از بین می روند و وقتی BOD در آب یا فاضلاب زیاد است به مفهوم اینست که باکتری هایی که به غذای دوست داشتنیشان رسیده اند رشد و تکثیری بیشتر دارند!

علیرغم این موضوع باید دانست که با وجود ارتباط تعداد باکتری ها با مقادیر BOD  راه و رسم کاستن از BOD دقیقا همانند راههایی نیست که توسط آنها از تعداد باکتری ها کم می کنیم و از آنجمله می توان به ضدعفونی و کلرزنی اشاره نمود !

به همین دلیل هم هست که در حالی که حذف و کاهش باکتری های تصفیه فاضلاب معمولا عملکرد انتهایی فرآیند است، کاهش BOD و یا در واقع کاستن از مواد غذایی مورد نیاز باکتری ها تقریبا در تمامی مراحل تصفیه فاضلاب در دستور کار قرار می گیرد زیرا اگر چنین نشود و باکتری هایی که به تعداد کم موجودند اما غذای فراوانی در اختیار دارند وارد منابع آبی همچون رودخانه گردند، به دلیل حضور و وفور مواد غذایی رشد و تکثیر نموده و بر تعداد خویش نیز می افزایند!

ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که اینکه چرا به جای آزمایش مواد آلی گوناگون و تعیین تک تک آنها به اندازه گیری BOD متوسل می شویم بیشتر به مسائل اقتصادی بر میگردد و اینکه در حالی که می توان با اندازه گیری BOD مقدار مواد آلی را تقریب زد،به صرفه نیست که کل مواد آلی و یا بدتر از آن تک تک مواد آلی، جز در موارد استثنایی، تعیین مقدار شده و بابت انجام آزمایشاتشان کلی هزینه شود.

اشتباه سوم-نیترات با جوشاندن از بین می رود-نیترات و میکروارگانیزم ها در بسیاری از موارد از راهی یکسان، که ورود فاضلاب به منابع آبی است؛ وارد آب می شوند و این راه یکسان است که برای برخی این گمان باطل را بوجود می آورد که آنهایی که از یک راه وارد شده اند می توانند و بایسته است که از راهی یکسان هم خارج شوند!

این در حالی است که اگرچه جوشاندن می تواند باکتری ها را که تحمل گرمای بیش از حد را ندارند از بین ببرد، قادر به از بین بردن یا کاهش مواد شیمیایی محلول و منجمله نیترات نیست.

در واقع جوشاندن آب اوضاع را خرابتر هم می کند زیرا تبخیر آب موجب می شود که نیترات حذف و کم نشده و به جای آن با تغلیظ گشتن، اثر گذاری بدش بر تندرستی و سلامتی را بیشتر هم بکند.

با این حساب آنهایی که قصد دارند با جوشاندن آب ، نیترات آب آشامیدنیشان را کم کنند باید مطمئن باشند که با این کار بیش از آنکه رفیق قافله تندرستی خود و خانواده شان گردند،شریک دزد سلامتیشان که همان نیترات است به حساب خواهند آمد!