رونق سمساری‌های آنلاین؛ از خروس چشم ساعتی تا آثار باستانی

این روزها بیشتر از همیشه صدای سمسارهای دوره‌گرد از کوچه پس کوچه‌های تهران شنیده می‌شود. این موضوع به تعبیر فعالان بازار، آخرین تلاش‌های یک شغل قدیمی پیش از فرارسیدن مرگش است. به گفته فعالان بازار فروش کالاهای دست دوم، حالا با گسترش استفاده از اینترنت بین خانواده‌های ایرانی، سمساری‌های آنلاین رونق گرفته و کسب و کار یکی از قدیمی‌ترین مشاغل ایران را با رکود سنگینی مواجه کرده است. حالا افراد به جای چانه زدن با سمسارها برای فروش کالا یا دور ریختن لوازم اضافه‌شان، آن را با کمترین هزینه آگهی کرده و ظرف چند ساعت می‌فروشند.

این موضوع بازار سمساری‌های فیزیکی را کساد کرده است و آنها برای مواجهه با رقیب مجازی قدرتمندشان، راهکار معامله در محل را در پیش گرفته‌اند تا شرایط خرید و فروش آسان‌تری برای شهروندان ایجاد کنند. از آن سو در سمساری‌های مجازی نیز دنیای جالبی وجود دارد. آگهی‌هایی از دورترین شهرهای ایران که همه چیز را برای فروش عرضه کرده‌اند، از خروس چشم ساعتی پا سبز و دندان مصنوعی تا سکه تاریخی دوره صفوی.

خداحافظی با قدیمی‌ترین شغل ایران در راسته بازار
«رسولی‌زاده» که در حوالی خیابان قصرالدشت تهران به کار خرید و فروش لوازم دست دوم اشتغال دارد، دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: با گسترش استفاده عموم از اینترنت و خدمات آنلاین، کار و کاسبی سمساری‌ها هم تحت‌الشعاع قرار گرفته است، زیرا مردم به راحتی لوازم دست دوم خود را آگهی می‌کنند و در کمترین زمان ممکن می‌فروشند. همین موضوع سبب شده است که سمساری‌ها خرید سیار خود را افزایش دهند و بیشتر از گذشته به معامله کالای دست دوم در محل بپردازند. او تأکید می‌کند: در گذشته بسیاری از لوازم دست دوم قابلیت خرید و فروش نداشت. یعنی خرید لوازمی که بسیار کوچک یا کم‌ارزش بودند یا لوازم کم طرفداری که تنها موجب اشغال متراژ مفید فروشگاه‌ها می‌شد، صرفه نداشت و افراد مجبور می‌شدند این لوازم را راهی زباله‌ها کنند، اما درحال حاضر مردم، کم ارزش‌ترین لوازم شخصی خود را نیز برای فروش در اینترنت آگهی می‌کنند و ظرف مدت کوتاهی نیز آن را می‌فروشند. به همین دلیل سمساری‌ها به نوعی بازنده این بازار شده‌اند و تعداد معاملاتشان بسیار کمتر از گذشته شده است.

«حمزه صمدی» که در میدان امام حسین(ع) و در راسته سمساری‌ها مشغول به فعالیت است، با اشاره به این‌که دست دوم‌فروشی یکی از قدیمی‌ترین مشاغل ایرانی است، به «شهروند» می‌گوید: در ادبیات عامیانه مردم کوچه و بازار اصطلاحاتی مانند چینی بندزن و کهنه چین و... وجود دارد که تمام این اصطلاحات به قدمت شغل سمساری اشاره دارد. سمسارها در گذشته با نام امانت فروش نیز فعالیت می‌کردند که این موضوع به آن معنی است که مغازه‌داران با سرمایه کم، اجناس دست دوم را به امانت می‌گرفتند و پس از فروش مبلغی در حدود ١٠ تا ٢٠‌درصد را به‌عنوان دستمزد برمی‌داشتند.

وی ادامه می‌دهد: شاید بتوان گفت، از همان زمان‌های قدیم کاسبان دوره‌گرد این صنف، یکی از فعال‌ترین کاسبان دوره‌گرد به‌شمار می‌آمدند که مصداق آن چینی بندزن‌ها به شمار می‌آمدند که علاوه بر تعمیر ظروف چینی، لوازم دست دوم مردم را خریداری می کردند و با تعمیر، آن را دوباره به فروش می‌رساندند. بعدها خرید و فروش به صورت دوره‌گردی کاهش چشمگیری داشت زیرا با افزایش تنوع کالا در بازار و سطح رفاه مردم، فروش هر کالایی به سمسارها ارزش خود را از دست داد و مردم بسیاری از اجناس مازاد خود را به جای فروش، دور می‌ریختند.

صمدی تأکید می‌کند: با گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی به‌ویژه در شهرهای بزرگ، تنها اجناسی به سمساری‌ها فروخته می‌شد که ارزش ریالی بالاتری داشتند یا دست دوم در حد نو بودند. خود سمسارها نیز به خرید کالاهای کم‌ارزش یا خیلی کهنه رغبتی نشان نمی‌دادند. به همین دلیل گشت و گذار در کوچه و خیابان برای خرید کالای دست دوم توجیه خود را از دست داد و خود به خود کالاهای ارزشمندتر از سوی مردم برای فروش به سمسارها پیشنهاد می‌شد. این فعال راسته سمساری‌های تهران همچنین توضیح می‌دهد: درحال حاضر و با گسترش اینترنت و فروشگاه‌های مجازی، افراد به جای دور ریختن وسایل دست دوم خود یا پیدا کردن سمساری که آن را با قیمت مناسب خریداری کند، با کمترین هزینه و زمان می‌توانند کالای خود را با قیمت پیشنهادی آگهی کنند و جالب است که با همان قیمت پیشنهادی کالای موردنظر نیز ظرف مدت کوتاهی کالای دست دوم به فروش می‌رود. بنابراین شاید بتوان گفت با گسترش استفاده از اینترنت، سمساری جزو اولین مشاغلی باشد که از رده خارج می‌شود.

حداقل درآمد ماهانه سمساری‌های آنلاین ١٤‌میلیون تومان
در این میان سایت‌های اینترنتی فروش لوازم دست دوم به سرعت جای خود را بین کاربران ایرانی پیدا کرده است، به‌طوری که سایت‌های بسیاری در این زمینه راه‌اندازی شده است. البته برخی از این سایت‌ها به صورت رایگان آگهی کالاهای دست دوم را منتشر می‌کنند و برخی دیگر بابت انتشار آگهی مبلغ ناچیزی دریافت می‌کنند. براساس گفته فعالان این بازار، سایت‌های رایگان سمساری عمده درآمد خود را از طریق دریافت آگهی‌های تبلیغاتی کسب می‌کنند. به هر روی کسب و کار این سمساری‌های آنلاین آن‌قدر رونق پیدا کرده که یکی از سایت‌های معروف اقدام به پخش آگهی‌های تلویزیونی کرده است.

این سایت که شاید بتوان آن را جزو یکی از اولین سمساری‌های بزرگ آنلاین نام گذاری کرد، حالا آگهی‌های خرید و فروش کالای دست دوم از ٤٥ شهر کشور را تحت پوشش قرار می‌دهد. حداقل هزینه انتشار آگهی‌ها ٢‌هزار تومان و برای مدت زمان نمایش ٣ روزه است که با این حساب این سمساری آنلاین روزانه ٤٥٠‌هزار تومان و ماهانه حداقل ١٣,٥ تا ١٤‌میلیون تومان درآمد دارد. آگهی‌ها را خود کاربران می‌نویسند و عکس و عنوان آن را تنظیم می‌کنند و مدیران سایت تنها با یک بازبینی، آگهی را برای انتشار روی سایت تأیید می‌کنند. البته در این فروشگاه آنلاین توصیه‌هایی نیز به خریداران شده است. این‌که مسئولیت معاملات به عهده خریدار و فروشنده است و فروشگاه هیچ اطلاعات اضافه‌تری نسبت به هویت و صحت عملکرد آگهی‌دهندگان ندارد. در بخش دیگری تأکید شده است که خریداران بهتر است معاملاتشان را با همشهری‌هایشان انجام دهند و برای انتقال پول و تحویل کالا یکی از شعب بانکی را انتخاب کنند.

از دندان مصنوعی تا سکه تاریخی
گشت و گذاری در این سمساری آنلاین، توجه را به آگهی‌های جالب و متفاوتی جلب می‌کند. فردی از زاهدان با انتشار تصویر یک جوجه خروس آن را به قیمت ٦٠‌هزار تومان برای فروش آگهی کرده است. او عنوان خروس لاری قلم سبز چشم ساعتی! را برای کالایش انتخاب کرده و در توضیح آن نوشته است این خروس از نژاد خروس‌های جنگجو و مسابقه‌ای است. فرد دیگری از بروجرد یک ست کامل دندان مصنوعی را با قیمت ٨٠٠‌هزار تومان عرضه و تأکید کرده است این کالا سوغاتی آمریکاست و از بسته‌بندی خارج نشده است. آگهی‌دهنده دیگری از آمل، یک جفت کفش مردانه چرمی را با قیمت ١٠٠‌هزار تومان آگهی کرده است و در توضیحات خود گفته است که کفش تنها دو بار استفاده شده است و به علت سایز کوچک برای فروش آگهی شده است. علاوه بر این یک مجموعه کتاب کنکور ارشد و دکترای حقوق از ملایر آگهی شده است که با قیمت توافقی به فروش می‌رسد.

«زی آستین بلوچی مجلسی» عنوان آگهی دیگری است که نوعی اضافه تزیینی لباس بین بلوچ‌ها و دست‌دوز است و با قیمت ٣٣٠‌هزار تومان آگهی شده است. گوشی نوکیا ١١٠٠ که رنگ دکمه‌های آن پریده است و با قیمت ٢٠‌هزار تومان آگهی شده است، یک دستگاه تاکسی مسیر یاسوج - شیراز، معاوضه یک شاسی بلند ١٨٠‌میلیون تومانی! با ویلا در کرمانشاه ازجمله دیگر آگهی‌های جالب این سایت است. آگهی جالب توجه دیگر فروش یک سکه تاریخی متعلق به عصر صفوی و با قیمت یک‌میلیون و ٨٠٠‌هزار تومان است که توسط فردی از شوشتر و به شرط تأیید کارشناس آگهی شده است.