گزارش نیویورک‌تایمز از وضعیت فرهنگی ایران

نیویورک‌تایمز نوشت: در جایی که قبلا حتی شوخی کردن در مجامع عمومی از نظر سیاسی خطرناک بود، اکنون کافه‌ها نمایش‌های طنز عصرگاهی برگزار می‌کنند. برخی شهروندان اقدام به تشکیل سازمان‌های مردم نهاد حول محورهایی چون دفاع از حقوق حیوانات و محیط زیست زده‌اند.

به گزارش فارس، روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی به قلم «توماس اردبرینک»، ضمن اشاره به برگزاری یک کنسرت موسیقی در شمال تهران به نحوه حجاب زنان حاضر در این کنسرت پرداخته و تصریح کرده است که بسیاری از زنان حاضر در این کنسرت، روسری‌هایشان را از روی سرها برداشته و روی گردن‌هایشان انداخته بودند. این وضعیت هنگام خروج از سالن کنسرت به پایان می‌رسد و روسری‌ها به روی سرها بازمی‌گردند اما کسی به چنین اتفاقی اهمیت نمی‌دهد و حتی توجه نمی‌کند.

این روزنامه آمریکایی سپس به نقل از یک تحلیل گر به‌نام «هاله انواری» مدعی شده است که در عمل بسیاری از مردم ایران از نرم‌های ایجاد شده توسط دولت فراتر رفته‌اند. به باور وی، در اتوموبیل‌ها، سینماها و کنسرت‌ها، افراد عادی در حال به‌دست گرفتن فضا هستند.

نویسنده آمریکایی با طرح این مدعا که برخی ایرانیان در پشت درهای بسته خانه‌هایشان از سبک زندگی غربی پیروی می‌کنند، اما پس از انقلاب اسلامی ایران مجبور بوده‌اند در اماکن عمومی از قواعد سخت پیروی کنند. این مساله از نگاه نویسنده، منجر به بروز بازی موش و گربه و پس از وقایع سال 1388، به محو شدن آزادی‌های اجتماعی انجامیده است.

پس از طرح این مقدمه قابل مناقشه، اردبرینک محور اصلی سیاسی نگاشته خود را چنین طرح می‌کند: «اما اکنون، پیرو انتخاب یک رئیس‌جمهور میانه‌رو یعنی حسن روحانی و امضای توافق هسته‌ای در تابستان امسال، ایرانیان به شکل فزاینده‌ای به خیابان‌ها می‌آیند، این بار نه برای به چالش کشیدن دولت که برای بازیافتن فضای عمومی. با وجود اینکه بسیاری شکاکان می‌گویند که تغییرات حداقلی بوده و در هر زمانی قابل بازگشت است، حرکات مربوط به سبک زندگی در حال گسترش به تمام کشور به نظر می‌رسند.»

نویسنده سپس نقل قول‌هایی را از حمیدرضا جلایی‌پور، یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب ذکر کرده که باور دارد ایران به یک کشور تحت حاکمیت پلیسی بدل شده بود. به ادعای او، پس از وقایع 88 برای برخی فضا آن‌قدر بد شد که اقدام به خروج از کشور کردند.

جلایی‌پور اگرچه تغییرات اجتماعی را کم می‌داند اما معتقد است که با روی کار آمدن حسن روحانی به‌جای محمود احمدی‌نژاد، اعتماد به نفس افراد عادی افزایش یافته و این امر در همه جا قابل مشاهده است.

نیویورک‌تایمز مدعی شده است که در کشوری که در سطح شهرهای آن پلیس اخلاقی تردد داشت، جلوی پوشیدن هر رنگی جز مشکی گرفته می‌شد و تفریحات ممنوع بود و در سال‌های اخیر، بقایای اجساد شهدای جنگ را در میادین شهر دفن می‌کردند، چنین تغییراتی ملموس است.

این گزارش مدعی است که در دانشگاه‌ها، دانشجویان اکنون شروع به پوشیدن رنگ‌های روشن کرده‌اند. نوازندگان خیابانی در چهارراه‌های شلوغ به فعالیت مشغول هستند آن هم در شرایطی که روحانیون محافظه‌کار آن را حرام می‌دانند! نمایش مد که قبلا ممنوع بود در حال شکل گرفتن است. در شب‌هنگام، زنان بدون روسری رانندگی می‌کنند و بیلبوردهایی که قبلا به شخصیت‌های سیاسی اختصاص داشت، بازیگرانی چون «بهرام رادان» را نمایش می‌دهد که به تبلیغ لباس می‌پردازند!

نیویورک‌تایمز در ادامه ادعاهای بعضا عجیب خود، نوشته است: «در جایی که قبلا حتی شوخی کردن در مجامع عمومی از نظر سیاسی خطرناک بود، اکنون کافه‌ها نمایش‌های طنز عصرگاهی برگزار می‌کنند. برخی شهروندان اقدام به تشکیل سازمان‌های مردم نهاد حول محورهایی چون دفاع از حقوق حیوانات و محیط زیست زده‌اند.»

نویسنده در بخش دیگری از گزارش، این تغییر فضا را ناشی از انتصاب‌های حسن روحانی عنوان کرده است، کسانی که در وزارت فرهنگ و کشور سمت‌های بالایی به‌دست آورده‌اند. این افراد نمی‌توانند قوانین ایران را تغییر دهند چون مجلس و قوه قضائیه جلوی این کار را می گیرند اما این افراد به شهروندان عادی فضای بیشتری برای تنفس داده‌اند! به یک‌باره تعداد زیادی کنسرت برگزار می‌شود که می‌توان از میان آنها انتخاب کرد و کمپین‌هایی نظیر منع خرید خودرو برپا می‌شوند. [نیویورک تایمز در حالی برگزاری چنین کمپین‌هایی را به فضای پساروحانی نسبت می‌دهد که مسئولین دولتی با آن مخالفند!]

به باور نیویورک‌تایمز، تنها خط قرمز باقی مانده در ایران «سیاست» است.