رازهای جنگل شگفت‌انگیز ایران

جنگلی در جزیره قشم وجود دارد که عرب‌ها برای یکی از محصولاتش سرودست می‌شکنند، برخی با شنا در آبش لاغر می‌شوند و گردشگرانش به تماشای خرچنگ گیتارزن می‌نشینند؛ نام این جنگل «حرا» است.

کسی یادش نیست حرا به چه معناست؛ برخی از بومیان قدیم قشم می‌گویند چون درختان اینجا را هرس می‌کردند جنگل هرس و بعدها جنگل حرا نامیدنش. این البته روایت یک راهنمای محلی است. حرا نام درختی است در اندازه های 3 تا 6 متر با شاخ و برگهای سبز و روشن که در آبهای شور می روید و نام علمی اش (Avicennia Marina) منسوب است به حکیم ابوعلی سینا دانشمند ایرانی. سازش با آب شور و شرایط نامناسب، از حرا یک گیاه استثنایی ساخته‌است.

جنگل حرا محدوده وسیعی از درختانی است که نه به آب وابسته است نه به خشکی. بوشهری ها و مردم بومی عسلویه هم می‌توانند بخشی از جنگل‌های حرا را ببینید چه برسد به مردم جزیره قشم که با این درختان زندگی می‌کنند و مراقبند چوبش را به یغما نبرند.

بعید است گردشگری به جزیره قشم برود و بخواهد همه جاذبه‌های آن را ببیند اما سری به روستاهایی که به جنگل آبی حرا راه دارد نروند، روستای سهیلی یکی از راه‌های ورود به این جنگل است که باید تا نزدیکی های آن رفت از اسکله ،قایقی به قیمت ساعتی ۷۰ هزار تومان اجاره کرد و با یک راهنمای محلی دل به دریا زد و از درختان مانگرو  این جنگل دیدن کرد.

برخلاف جنگل های دیگر نه می توان در آن آتش روشن کرد و نه از شاخه هایش بالا رفت. اینجا جنگلی است که به سختی می توان لابه لای آن قدم برداشت به خاطر همین همه گردشگران با قایق دل به جنگل می زنند!
عادل ابراهیمی راهنمای گردشگری محلی است که با گروه‌های گردشگری همراه می‌شود. اهل روستای سهیلی است و در جمع خبرنگارانی که به جزیره قشم رفته‌اند اطلاعاتی درباره این جنگل و شگفتی هایش می‌دهد و از آفت موش هایی می گوید که همراه با لنج‌ها در سالیان قبل به این جنگل آمده‌اند.

اگر چه تعداد زیاد موش‌ها آفت است اما شاید تنها مزیتی که داشته‌اند این بوده که این موش خرماها باعث شده‌اند، معروفترین شاهین دنیا که نامش شاهین سینه خیاری آفریقایی است به اینجا کشانده شود. شاهینی که به گرانترین قیمت در امارات فروخته می‌شود و به پول ما ایرانی‌ها ۶۲ میلیون تومان قیمت دارد.

خرچنگی که گیتارزنان راه می‌رود
عادل می گوید: غیر از این شاهین بیش از ۸ نوع عقاب و پرنده شکاری نیز در این جنگل وجود دارد که بیشتر در فصل بهار دیده می‌شوند.

عادل نوعی از خرچنگ گیتارزن را نیز نشان می‌دهد و می‌گوید که یک دستش کوتاه و دست دیگرش بلند و شبیه گیتار است به همین دلیل مردم قشم به او گیتارزن می‌گویند.

ماهی گل خورک یک نوع ماهی مخصوص این جنگل است که تا وقتی بدنش مرطوب باشد می‌تواند در خشکی بماند و با پوستش تنفس کند. این ماهی‌ها کمیاب هستند و تا زمانی که بدنشان مرطوب است محتویات گل را می خورند و وقتی بدنش خشک می شود دوباره به آب می‌رود.  

آّب شیرین کن درختی!
شگفتی جانواران این جنگل یک طرف، آب این محدوده نیز یک طرف دیگر. ۸۰ درصد آب این محدوده حاوی نمک است و شاخه‌های درختان که به آب نزدیک تر هستند، مانند آب شیرین کن عمل می‌کنند. وقتی آب به مرحله مد می رسد، هر شاخه حدود دو سی سی آب را به خود جذب می کند و هنگامی که دبی آب پایین می‌رود، با نور آفتاب نمک را پس می دهند و آب شیرین جذب درخت می‌شود. دو درصد نمکی که باقی می ماند وارد درخت شده و با نور آفتاب از طریق برگ ها مانند حباب های بلورین نمک بر روی برگ ها ظاهر می‌شود. این روزها می توان بلورهای نمک را روی این برگ ها دید.

درختان مانگرو اوایل تابستان گل معطری داردن و اواخر تابستان میوه می‌دهند. عادل می گوید که بومی‌های قدیمی به میوه آن خرک یا کنگ می‌گویند. گل این درخت خشک شده و میوه آن سبز، زرد و سپس سیاه می شود. داخل میوه همان روی درخت جوانه می زند. آن وقت که از درخت جدا شد با جذب آب در هر جایی از جنگل که متوقف شود، رشد می کند و به عنوان یک درخت مانگرو قد می کشد.

سالها پیش وقتی هنوز تردمیل و خیلی از وسایل لاغری دیگر اختراع نشده بود، مردم از آب و گل این منطقه برای لاغر شدن استفاده می‌کردند. آب و گل جنگل حرا نمک و آهک دارد. مردم گل را به تن خود می مالیدند و نیم ساعت در آب شنا می کردند. این روش را عرب ها خوب یاد گرفته بودند و می دانستند که این کار خاصیت تناسب اندام و لاغری دارد.

اولین دهل قشم از تنه درختان مانگرو ساخته شد
در بین همه شگفتی‌های جنگل حرا باید عمر زیاد درختان را نیز به یاد داشت. درختان مانگرو آنقدر عمر می‌کنند که تنه هایشان محکم می‌شود. به همین دلیل زمانی که تکنولوژی خالی کردن داخل چوب وجود نداشت، دو سر چوب تنه های این درخت را برش زده و می بستند و از آن دهل می ساختند.

عادل می‌گوید که اولین دهل در جزیره قشم با همین چوب های جنگل حرا ساخته شد. از طرف دیگر چوب این درختان دود سیاه ندارد و آب نمک و مواد چربی را نیز جذب می کند و برای ذغال بسیار مناسب است.

برخی از مردم این چوب ها را به قطر می فرستادند. اما برخی دیگر که وجود این گنج را در حرا درک کرده بودند، جلوی کار متخلفان را گرفتند و با قدرت جلویشان ایستادند تا چوب حرا را برای ذغال به یغما نبرند.

عسل کیلویی ۷۰۰ هزار تومان برای ماسک صورت!
احتمالا باید جزو اعیان نشین‌ها باشی تا بتوانی عسلی که در امارات آن را کیلویی ۷۰۰ هزار تومان می‌خرند و در جنگل های حرا آن هم در حد فاصل بندر لافت تا گوران به دست می‌آید را به عنوان ماسک روی صورت بمالی.

برخی از زنان قشم از این عسل به عنوان ماسک صورت استفاده می کنند. این عسل گران قیمت در قشم کیلویی ۳۵۰ هزار تومان فروخته می شود اگر پیدا شود!

خیلی از مردم دنبال چنین عسلی می‌گردند اما برای بسیاری از قشمی‌ها به خصوص آنها که نزدیک به جنگل حرا هستند، این عسل یکی از خوراکی‌های همیشگی صبحانه‌شان است.