ابهامات آسمانخراش ١٢١ طبقه تهران

برج ٤٣٥ متري ميلاد با وجودي كه ارتفاعش نصف بلندترين برج جهان يعني خليفه دوبي با ٨٢٨ متر ارتفاع است، اما هنوز هم عنوان بلندترين سازه ايران را با خود يدك مي‌كشد. با اين وجود به نظر مي‌رسد عمر سلطنت سلطان ارتفاع ايران به آخر رسيده باشد. چند روز قبل خبري از سوي معاون توسعه بنياد مستضعفان منتشر شد كه براساس آن، اين بنياد كه يكي از شاخه‌هاي فعاليتش، انجام فعاليت‌هاي صنعتي – اقتصادي و تجاري از جمله ساخت وساز است، تصميم گرفته تا آسمانخراشي ١٢١ طبقه‌اي را در پايتخت بسازد. منوچهر خواجه دلويي اعلام كرده كه اين تصميم نهايي شده و هم اينك در حال بررسي ١١ نقطه براي احداث اين برج غول آسا هستند.

با يك حساب تازه اگر ارتفاع هر طبقه را چهار متر در نظر بگيريم، ارتفاع آسمانخراش بنياد مستضعفان به حدود ٤٨٠ متر خواهد رسيد. يعني چند ده متر بلندتر از برج ميلاد تهران. اين خبر درحالي اعلام مي‌شود كه هم‌اينك عنوان بلندترين برج مسكوني و تجاري تهران، با ٥٦ طبقه و ١٦٢ متر در اختيار برج بين‌المللي تهران قراردارد. اما اين جداي از جاذبه‌اي كه دارد سوالات زيادي را به دنبال خود مطرح مي‌كند. اصولا ساخت چنين برج‌هاي بلندمرتبه‌اي احتياج به دانش و تكنيك‌ها و تجهيزات خاصي دارد كه از عهده هر مهندس و مجموعه مهندسي برنمي‌آيد. از سويي در طرح تفصيلي تهران آيا ساخت چنين آسمانخراش‌هايي پيش‌بيني شده است؟ البته معاون توسعه بنياد مستضعفان اعلام كرده كه مهندسان ايراني داخل و خارج كشور مي‌توانند از عهده اين كار برآيند

شوراي عالي شهرسازي: نمي‌دانيم چطور مجوز خواهد گرفت
پيروز حناچي، دبير شوراي عالي شهرسازي و معماري كشور با ذكر اينكه من هم اين خبر را شنيده‌ام اما از آنجايي كه هنوز درخواستي براي بناي چنين آسمانخراشي به دست ما نرسيده است، از جزييات آن بي‌اطلاعم. وي در پاسخ به اين سوال كه آيا اصولا قوانين موجود شهرسازي اجازه ساخت چنين بنايي را مي‌دهد يا خير؟ گفت: در ضوابط بلند مرتبه‌سازي كه در دست تدوين است و از سوي كميسيون ماده پنج براي ما ارسال شده، پيشنهاد شده تا نقاطي براي احداث برج‌هاي مرتفع با تعداد طبقات بالاي ١٠٠ طبقه پيش‌بيني شود. ولي از آنجايي كه احداث چنين بناهايي از لحاظ كارشناسي با سوالات و ابهامات فراواني روبروست؛ ما طي نامه‌اي از شهرداري درخواست كرديم تا براي تصميم‌گيري در اين مورد و تصويب ضوابط بلند مرتبه‌سازي، جواب كارشناسي سوالات ما را بدهند. اين گزارش حدود يك ماه قبل از سوي معاونت شهرسازي براي ما ارسال شده و هم اينك در كميته‌هاي مربوطه در شوراي عالي شهرسازي در دست بررسي است.

ولي سوالاتي كه شوراي عالي شهرسازي از شهرداري تهران كرده بود چه بودند؟ دبير اين شورا در اين مورد گفت: مثلا يكي از سوالات ما اين بود كه سرريز جمعيتي احداث چنين برج‌هاي عظيمي چه تاثيري روي جمعيت آن منطقه و شهر خواهد داشت يا اينكه چنين سازه‌اي چه تاثيري بر تونل‌هاي باد در مسير اين برج‌ها خواهد داشت؟ يا اين سوال كه آيا ما امكانات لازم براي تامين ايمني و مباحث آتش نشاني و زلزله چنين بناهايي را داريم يا خير؟

حناچي با ذكر اينكه هم اينك آسمانخراش‌سازي بيشتر در شرق آسيا ديده مي‌شود تا كشورهاي غربي و نقاطي مانند نيويورك، در مورد لزوم احداث چنين سازه‌هايي گفت: بلندمرتبه‌سازي يك ابزار است. بستگي به اين دارد كه چگونه از آن استفاده شود. اگر قرار باشد آسمانخراشي در كوچه‌اي هشت‌متري احداث شود يا مطالعات كافي براي ايمني آن صورت نگيرد، مسلم است كه چنين سازه‌اي جز خطر چيزي ندارد ولي اگر قرار باشد طبق معيارهاي شهرسازي و اصول مهندسي روز دنيا ساخته شود مي‌تواند گزينه خوبي براي پايتخت باشد.

پهنه‌اي كه هنوز وجود خارجي ندارد
اما در كجاي پايتخت امكان ساخت چنين آسمانخراش‌هايي وجود دارد؟ و نقاطي كه در ضوابط بلندمرتبه‌سازي براي ساخت آسمانخراش‌ها در نظر گرفته شده دركجاي پايتخت است؟ حناچي در اين مورد گفت: براساس پيشنهاد مطرح شده، اين نقاط در پهنه‌هاي H (پهنه بلندمرتبه سازي) قرار دارند. پهنه‌اي كه به گفته سالاري، رييس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر پهنه‌اي جديد است كه هنوز در ضوابط طرح تفصيلي وجود ندارد و درقالب ضوابط بلندمرتبه‌سازي درحال بررسي است.

با توجه به اينكه هنوز ضوابط بلندمرتبه‌سازي نهايي نشده است، اين برج مي‌تواند مجوزهاي لازم را بگيرد؟ سوالي كه حناچي در پاسخ به آن گفت: از آنجايي كه هنوز ضوابط بلندمرتبه‌سازي به تصويب نرسيده، صدور مجوزهاي بناهاي بلند مرتبه بايد در كميسيون ماده ٥ مطرح شود. از سويي با توجه به اينكه ما از كميسيون ماده ٥ خواسته‌ايم تا زمان تصويب ضوابط ياد شده، مجوز احداث بيشتر از ١١ طبقه را ندهند، بعيد است كه در شرايط فعلي بتواند مجوز بگيرد. حالا اينكه آقايان چگونه با اين قاطعيت صحبت از احداث سازه‌اي ١٢١ طبقه‌اي مي‌كنند، سوالي است كه من پاسخي براي آن ندارم.

هنوز درخواستي به كميسيون ماده پنج نرسيده است
محمد سالاري، رييس كميسيون شهرسازي و معماري شوراي شهر نيز با اشاره به اينكه من نيز از طريق رسانه‌ها از اين خبر مطلع شدم با ذكر اينكه هيچ درخواستي تاكنون به كميسيون ماده ٥ براي صدور مجوز چنين آسمانخراشي نيامده است، گفت: رويكرد شوراي عالي شهرسازي چندان متمايل به احداث چنين بناهاي مرتفعي نيست، بنابراين بايد ضوابط بلندمرتبه‌سازي نهايي شود تا بتوان در مورد چنين سازه‌هاي عظيمي تصميم‌گيري كرد.

وي با ذكر اينكه از زمان تصويب طرح تفصيلي تاكنون شاهد چنين درخواستي نبوده‌ايم و در طرح تفصيلي نيز براي چنين گزينه‌هايي پيش‌بيني نشده است، گفت: براي رفع اين نقيصه در ضوابط بلندمرتبه‌سازي پهنه جديد ديگري با عنوان پهنه H ١) HتاH٤) پيش‌بيني شده است كه براساس آن در پهنه هر كدام از اين Hها مي‌توان تا يك حد مشخص از ارتفاع و يك سطح اشغال مشخص بنا احداث كرد.

سالاري در پاسخ به اين سوال كه اين پهنه‌ها در كدام مناطق يا محله‌هاي پايتخت قرار دارند؟ نيز گفت: ابتدا بايد ضوابط بلندمرتبه‌سازي مشخص شود و بعدا آن را روي طرح تفصيلي پياده كرد. بنابراين در حال حاضر نمي‌توان در مورد جانمايي پهنه‌هايH و ساخت آسمانخراش‌ها اظهارنظر كرد. وي نيز مانند حناچي معتقد است كه در زمان كنوني و در شرايط «عادي» بعيد است كه مديران بنياد بتوانند مجوز احداث چنين آسمانخراشي را بگيرند.

رييس كميسيون شهرسازي و معماري شوراي شهر همچنين با انتقاد از خبر منتشر شده از سوي معاون بنياد مستضعفان گفت: «بهتراست دوستان در اعلام خبرها دقت بيشتري داشته باشند. چرا كه انتشار چنين اخباري و اينكه با اطمينان صحبت از جانمايي و ساخت چنين برج عظيمي مي‌كنند، مي‌تواند اين شايبه را پيش بياورد كه نكند خداي ناكرده آنها اطلاعات خاصي را دارند كه ما هنوز از آن بي خبر هستيم. چرا كه در حال حاضر هيچ يك از مديران شهرسازي و شهري و شوراي عالي شهرسازي در جريان ساخت اين بزرگ‌ترين و مرتفع‌ترين سازه كشور نيستند.»

بدين ترتيب به نظر مي‌رسد آسمانخراش ١٢١ طبقه بنياد مستضعفان مي‌رود تا سوژه جديدي براي مديريت شهري و رسانه‌ها شود. آن هم درحالي كه هنوزپرونده ساخت وساز بدون مجوز ساختمان عظيم مشهور به عشرت‌آباد در ابهام قرار دارد. حالا بايد منتظر واكنش بنياد و همين‌طور سرنوشت مرتفع‌ترين سازه پايتخت بود. آيا رقيب جدي برج ميلاد تهران، در چند سال آينده در قله آسمان تهران خواهد درخشيد؟