"بررسی توافق مانند مسابقات ورزشی همزمان باشد"

فرارو -نماینده پیشین مجلس پیشنهاد کرد که بررسی‌های مجلس همزمان با کنگره آمریکا تنظیم شود و افزود: این بررسی‌ها باید مانند مسابقات ورزشی حساس همزمان باشد و طرفین از نتیجه بررسی هم مطلع نباشند. به عبارتی باید بازی‌های سیاسی همزمان ترتیب داده شود.

دیپلمات‌های ایرانی و غربی هر کاری که می‌توانستند انجام دادند تا چالش سیزده‌ساله ایران در خصوص مسائل هسته‌ای مرتفع شود. حالا همه‌چیز در دست مجلس‌نشینان آمریکایی و ایرانی است. باید منتظر ماند و دیده که تصمیم کنگره و مجلس شورای اسلامی این پرونده قدیمی را مختومه می‌کند یا چالش دیگری ایجاد می‌کند؟

دولت یازدهم در دو سال گذشته اولویت خود بر حل‌وفصل موضوع هسته‌ای گذاشت و به‌خوبی از پس آن برآمد. تیم مذاکره‌کننده‌ آن از وین بازگشته و محمدجواد ظریف نیز به مجلس گزارش داده است.

در همین حال که انتظار برای روشن شدن تصمیم مجلس‌ها ادامه دارد، برخی در مجلس به‌ضرورت ارائه این توافق در قالب لایحه تأکید می‌کنند. در جلسه علنی روی یکشنبه احمد توکلی نماینده مردم تهران طی یک اخطار قانون اساسی به این موضوع اشاره کرد و گفت: طبق اصل ۷۴ قانون اساسی، لوایح قانونی پس از تصویب هیئت‌وزیران به مجلس باید تقدیم شود.

عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس خطاب به رئيس مجلس گفت: در جلسه بررسی توافق وين که وزیر امور خارجه گزارشی از متن توافق را به مجلس ارائه داد، به شما تذکر دادم که وزیر امور خارجه آقای ظریف نمی‌توانند گزارش تقدیم مجلس کنند. شما فرمودید این مسئله قابل‌بررسی است و بررسی می‌کنیم.

علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به این تذکر، گفت: وزیر می‌تواند گزارش به مجلس بدهد و منع آیین‌نامه‌ای در این خصوص وجود ندارد، اما لوایح را دولت باید ارائه کند، این فرمایش شما درست است.

گفتنی است در بررسی لوایح نمایندگان مجلس در جلساتی با حضور نماینده دولت، بند به بند پیشنهاد دولت را بررسی کرده و اعلام نظر می‌کنند، تغییر می‌دهند، اصلاح می‌کنند و نهایتاً قانون موردنظر را تصویب می‌کنند. این چانه‌زنی‌ها به نحوی است که بعضاً قانون تصویب‌شده با لایحه موردنظر دولت‌ها تفاوت‌های قابل‌مشاهده‌ای دارد. حال باید پرسید که این نوع بررسی در موردتوافق نامه‌ای که یک‌سوی آن 6 قدرت جهانی هستند، مقدور است؟ مگر می‌شود که نمایندگان مجلس ایران یا کنگره بتوانند در جزییات توافق شده، تغییراتی ایجاد کنند؟

حشمت‌الله فلاحت پیشه نماینده پیشین مجلس در گفت‌وگو با فرارو در خصوص ضرورت ارائه توافق هسته‌ای در قالب لایحه توضیح داد و گفت: این مسئله به سازوکار شکلی بررسی‌های مجلس مربوطه می‌شود.

وی افزود: موضوع به تصویب رسیدن توافق هسته‌ای در مجلس از زمانی شکل گرفت که کنگره آمریکا تلاش کرد طرحی را در این رابطه به تصویب برساند و علی‌رغم تلاش‌های اوباما موفق شد که در این ماجرا صاحب نقش شود. به دنبال این رویکرد آمریکایی‌ها نمایندگان در مجلس شورای اسلامی نیز مقابله‌به‌مثل کرده و طرح صیانت از حقوق هسته‌ای ملت ایران را تصویب کردند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی ادامه داد: بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی معاهدات، پروتکل‌ها و قراردادهای بین‌المللی باید به تصویب مجلس برسد. سازوکار آن نیز این است که بعد از پاراف دولت – به معنای امضای دولت- در قالب یک لایحه تنظیم‌شده از سوی دولت به مجلس فرستاده می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا مجلس می‌تواند در جزییات لایحه اعمال‌نظر کند؟ گفت: ارائه به‌صورت لایحه از نظر شکلی است و ازنظر محتوا با لوایح دیگر تفاوت دارد. به این معنی که مجلس تنها می‌تواند آن را تائید یا رد کند. این‌طور نیست که مانند لوایح دیگر با حضور نماینده دولت بررسی‌شده و تغییراتی صورت گیرد یا اصلاحاتی انجام شود.

فلاحت پیشه با تأکید بر اینکه کنگره آمریکا نیز همین‌قدر در مسئله اختیار دارد، گفت: روشن است که اگر دو مجلس توافق را تائید کنند در چارچوب بین‌الملل اجرایی می‌شود اما اگر رد کنند نظام بین‌الملل و قبل از آن دولت‌های ایران و آمریکا با چالش تازه‌ای مواجه خواهند شد.

وی ادامه داد: پیش از تندروی‌های نمایندگان کنگره در این خصوص همگان فکر می‌کردند که با به نتیجه رسیدن مذاکرات یک توافق بین‌المللی صورت گرفته و اجرا می‌شود اما اکنون انتظار می‌رود که با وتوی رییس‌جمهور در آمریکا توافق تائید شود. در ایران نیز باید دید که مجلس شورای اسلامی رأی به تائید توافق می‌دهد یا رد آن.

نماینده پیشین مجلس در ادامه پیشنهاد کرد که بررسی‌های مجلس همزمان با کنگره آمریکا تنظیم شود و افزود: این بررسی‌ها باید مانند مسابقات ورزشی حساس همزمان باشد و طرفین از نتیجه بررسی هم مطلع نباشند. به عبارتی باید بازی‌های سیاسی همزمان ترتیب داده شود.

فلاحت پیشه در پاسخ به این پرسش که ایرادات احتمالی نمایندگان بر توافق صورت گرفته چگونه قابل‌بررسی است، گفت: به اعتقاد من 40 یا 50 مورد در جزییات توافق وجود دارد که احتمالاً نمایندگان روی آن بحث خواهند داشت اما نمی‌توانند در مورد اعمال‌نظر کنند و تنها باید تصمیم بگیرند که درمجموع به توافق رأی می‌دهند یا خیر.

وی با اشاره به اینکه یک احتمال بسیار ضعیف وجود دارد و در آن صورت می‌توان به مسائل مطرح‌شده از سوی نمایندگان پرداخت، گفت: برخی تحلیلگران و رسانه‌های غربی مانند لس‌آنجلس تایمز معتقد هستند که عدم تائید توافق در کنگره به معنی جنگ است اما من اعتقاد دارم که اگر کنگره به این توافق رأی مثبت ندهد و حتی وتوی رییس‌جمهور را هم ملغی اثر کند، حتماً باب مذاکرات تازه‌ای میان ایران و آمریکا باز می‌شود تا ایران را از خطوط قرمز خود به عقب برانند لذا در آن مرحله طرف ایرانی نیز می‌تواند مسائلی خود را طرح و پیگیری کند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی با تأکید بر اینکه این احتمال بسیار ضعیف است، گفت: با توجه به شکل‌گیری فضای بین‌المللی و گرایش اروپایی‌ها به سمت ایران و آغاز ارتباطات بیشتر با ما، همچنین حیثیتی شدن این توافق برای دولت‌های طرف مذاکره باید انتظار داشت که مجلس‌ها نیز توافق انجام‌شده را تائید کنند.