ارزیابی راهبرد انتخاباتی اصلاح طلبان

فرارو- اصلاح‌طلبان با آسیب‌شناسی انتخابات‌های گذشته دریافته‌اند که اگر از راه تعامل با نظام وارد نشوند حتماً دریچه شورای نگهبان برای آنها تنگ‌تر می‌شود. یک کارشناس مسائل سیاسی اصولگرا بابیان این مطلب راهبرد ترمیم روابط اصلاح‌طلبان با رهبر انقلاب را عقلانی و مدبرانه خواند و گفت: اصلاح‌طلبان برای رسیدن به مجلسی در چارچوب جمهوری اسلامی که نظام نسبت به آن نگرانی نداشته باشد باید به سمتی حرکت کنند که نگاه شورای نگهبان نسبت به آنها ملایم‌تر شود.

اصلاح‌طلبان که تاکنون از ضرورت انسجام درونی، ارائه فهرست واحد، نزدیکی با نیروهای اعتدالی و پیروی از الگوی انتخابات سال 92 گفته بودند اکنون راهبردهای تازه‌ای مطرح می‌کنند. حسین مرعشی در گفت‌وگویی از قصد اصلاح‌طلبان برای ترمیم روابط با رهبری گفته است. او همچنین محمدرضا عارف که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر با کناره‌گیری خود زمینه پیروزی روحانی را فراهم کرد؛ را گزینه مناسبی برای ریاست مجلس معرفی کرده است.

حال باید دید که این تاکتیک‌ها به‌قدر کافی کارآمد هست تا اصلاح‌طلبان را به نتیجه موردنظر و پیروزی در انتخابات مجلس برساند یا خیر.

ناصر ایمانی کارشناس مسائل سیاسی اصولگرا در گفت‌وگو با فرارو در این خصوص گفت: من تصور می‌کنم که دوستان اصلاح‌طلب بهترین کاری که برای تعیین استراتژی انتخاباتی خود می‌توانند انجام دهند این است که عملکرد خود را در پانزده، شانزده سال اخیر موردبازنگری قرار داده و نقاط ضعف و اشتباهات خود را اعلام‌ کنند زیرا لازمه نشان دادن صداقت سیاسی است.

وی افزود: در غیر این صورت راهبردهایی مانند ترمیم روابط با رهبری یا نزدیک به دولت کار آرایی ندارد و تنها یک حرکت فرصت‌طلبانه در آستانه انتخابات به شمار خواهد آمد که نه‌تنها برایشان منفعتی ندارد بلکه ضرر هم دارد.

ایمانی در مورد اینکه چرا به ضرر آنها خواهد بود، گفت: زیرا فرصت‌طلبانه به نظر می‌آید و نشان می‌دهد که صداقت سیاسی ندارند لذا بهتر است به‌جای این کار نوع رفتاری که تاکنون کرده‌اند اعم از دوران دولت اصلاحات، حوادث 88 و بعدازآن انجام داده‌اند را بررسی کرده و بگویند که در این مقاطع، این اشتباهات را داشته‌ایم.

این کارشناس مسائل سیاسی اصولگرا در پاسخ به اینکه آیا چنین اقدامی از سوی جریان اصولگرا ضروری نیست، گفت: اصولگرایان هم باید این کار را بکنند اما اگر نکنند هم هرجی نیست زیرا آنها که مانند اصلاح‌طلبان ادعای پیشگامی در توسعه سیاسی ندارند.

وی تأکید کرد: راه‌حل مناسب برای اصلاح‌طلبان این است و اگرنه صحبت از ترمیم مناسبات با رهبری و ... بیشتر نوعی مانور سیاسی است که بعد از انتخابات هم فراموش می‌شود.

ایمانی در مورد کاربردی بودن تمرکز بر روی عارف به‌عنوان گزینه ریاست مجلس نیز گفت: هر دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا می‌توانند حول محور یکی از چهره‌های شاخص خود به‌عنوان رییس مجلس آتی تمرکز کنند و از این طریق انسجام درونی خود را تقویت کنند کما این‌که بسیاری از احزاب بزرگ دنیا نیز در انتخابات‌ها از این شیوه استفاده می‌کنند.

وی در خصوص اینکه آیا این تعیین تکلیف برای نمایندگان آتی مجلس نیست، گفت: خیر، به‌هرحال ریاست مجلس بارأی نمایندگان تعیین می‌شود اما وقتی اکثریت مجلس در دست یک جریان باشد احتمال رأی آوری گزینه آنها نیز بیشتر است. از سوی دیگر حتی می‌توانند از کاندیداهای که در فهرست خود قرار می‌دهند شرط التزام بگیرند و از حالا مشخص کنند که رییس مجلس ازنظر جریان اصلاحات چه کسی خواهد بود.

به گفته وی جریان اصولگرا نیز می‌تواند از این تاکتیک راهبری استفاده کرده و انسجام درونی خود را تقویت کند.

برخی دیگر از اصولگرایان نیز راهبرد ترمیم روابط با رهبری را مفید و تمرکز بر ریاست عارف را برای رسیدن به انسجام مشکل‌ساز می‌دانند.

راهبرد عقلانی "اعتدال" است
علی دورانی از این گروه کارشناسان سیاسی اصولگرا است که در گفت‌وگو با فرارو گفت: توجه داشته باشید که دولت مستقر در انتخابات سال 92 با یک رأی تقریباً 50 درصد مستقر شد و اگر مهندسی اصلاح‌طلبان و راضی کردن عارف برای کنار رفتن به نفع روحانی نبود، انتخابات به دور دوم می‌رفت و با تجمع رأی اصولگرایان شکست می‌خوردند لذا اکنون دولت واقف است که اگر بدون حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس حاضر شود هم به آنها آسیب‌زده و هم ممکن است که خودش طرد شود.

وی افزود: سوی دیگر ماجرا این است که وقتی آقای عارف در آن مقطع زمانی به دلایل مختلف مانند درخواست سران اصلاحات یا نگرانی از اینکه موجب افتراق آرا شود و ... به کناره‌گیری راضی شد اکنون در این مرحله نمی‌توان انتظار داشت که جناح او و حامیانش ساده کوتاه آیند و حتماً سهم جدی طلب می‌کنند.

دورانی ادامه داد: اگر این سهم خواهی‌ها را در کنار وجود طیف‌های مختلف مانند ندا، شوراهای مختلف در درون اصلاحات، کارگزاران، اعتدالیون و ... ببینیم روشن می‌شود که رسیدن به انسجام درونی و ارائه فهرست واحد آن‌قدر که خودشان به آن دل‌بسته‌اند؛ ساده نیست.

وی همچنین گفت: الگوی دیگری که به سمت آن گرایش پیداکرده‌اند ائتلاف‌های حداکثری و دور شدن از هم‌پوشانی صددرصدی است. این یعنی اگر در تهران بخواهند سی نفر را معرفی کنند روی 15 یا 20 نفر ائتلاف کنند و مابقی فهرست را باز گذارند تا احزاب مختلف کاندیدای خود را معرفی کنند. البته این تاکتیک به ضرر طیف‌های میانه‌رو و نزدیک‌تر به‌نظام خواهد بود زیرا سرمایه اجتماعی و میزان رأی آوری اصلاح‌طلبان میان طیف‌های تندرو و افراطی بیشتر است.

دورانی افزود: برخی هم به تجربیات گذشته نظر دارند و فکر می‌کنند چون پس از ریاست جمهوری خاتمی، مجلس ششم شکل گرفت یا بعد از احمدی‌نژاد مجلس اصولگرا ایجاد شد اکنون هم همین اتفاق خواهد افتاد. این در حالی است که دولت روحانی بارأی حدود 50 درصدی رأی آورد و اگر این نسبت در انتخابات مجلس هم تداوم یابد باید مجلسی 50-50 ایجاد شود. به‌اضافه اینکه فاکتورهای اثرگذار در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی تا حدودی متفاوت است و این بار مسائل مانند قومیت‌ها، جغرافیا و ... مطرح خواهد بود

وی در ارزیابی راهبرد ترمیم روابط با رهبری نیز گفت: این موضوعی است که دلسوزان و عقلای اصلاح‌طلب طرح کرده‌اند چون با آسیب‌شناسی انتخابات‌های گذشته می‌دانند که اگر از راه تعامل با نظام و رهبری وارد نشوند حتماً دریچه شورای نگهبان برای آنها تنگ‌تر می‌شود و به‌سادگی از این فیلتر نخواهند گذشت لذا راهبرد عقلانی و مدبرانه همین است که اعتدال داشته باشند و در برای رسیدن به مجلس در چارچوب جمهوری اسلامی که نظام نسبت به آن نگرانی نداشته باشد به سمتی حرکت کنند که نگاه شورای نگهبان نسبت به آنها ملایم‌تر شود.

این کارشناس سیاسی اصولگرا تأکید کرد: ضمن اینکه وقتی این رویکرد را اتخاذ می‌کنند حتماً خودشان هم در ارائه فهرست متعادل‌تر عمل خواهند کرد و این سبب می‌شود که به‌خصوص در شهرستان‌ها بتوانند از چهره‌های بیشتری استفاده کنند. می‌دانیم که در انتخابات‌های گذشته یکی از ضعف‌های این جریان نداشتن چهره‌های اثرگذار در استان‌ها بوده است لذا اگر متعادل‌تر رفتار کنند حتی می‌توانند با هم‌پوشانی با برخی از اصولگرایان مثل نیروهای جناح روحانی این ضعف را رفع کنند.