چرا هلندی‌ها قدبلندترین ملت دنیا هستند؟

در صد و پنجاه سال گذشته متوسط قد یک مرد هلندی بیست سانتی‌متر افزایش پیدا کرده اما در مقایسه، در همین مدت متوسط قد یک مرد آمریکایی شش سانتی‌متر بیشتر شده است.

متوسط قد مردان هلندی اکنون ۱۸۴ و متوسط قد زنان هلندی ۱۷۱ سانتی‌متر است در حالیکه دویست سال پیش آنها به کوتاه قدی معروف بودند.

آمریکایی‌ها مدتها طولانی بلندقدترین ملت دنیا بودند، در قرن هجدهم آمریکایی ها بطور متوسط ۵ تا ۸ سانتی متر از هلندی ها بلندقدتر بودند.

اما تقریبا از اواسط قرن بیستم آنها در مسابقه قد نه فقط از هلندی‌ها بلکه از دیگر کشورهای اروپای شمالی مثل دانمارک و سوئد و نروژ هم عقب افتادند هر چند که عقب ‌افتادن در رشد طولی را با پیشرفت در رشد عرضی جبران کردند و اکنون از بقیه چاق‌تر هستند.

چه اتفاقی در این مدت افتاده؟ دانشمندان مدتهاست به دنبال جواب این سوال هستند.

یکی از رایج‌ترین پاسخ‌ها تغذیه است، تغذیه پرکالری پر از گوشت و لبنیات. هلند یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان لبنیات در دنیاست.

اما این مطمئنا نمی‌تواند تنها دلیل باشد، دگیر کشورهای اروپایی هم در دو قرن گذشته از نظر تغذیه و سطح زندگی رشد کرده‌اند اما شهروندانشان مثل هلندی‌ها سر به آسمان نمی‌سایند.

پاسخ دیگر ژنتیک است. تردیدی نیست که بلندی قد وراثتی است و تاکنون حدود ۱۸۰ ژن شناخته شده‌اند که در اندازه قد نقش دارند.

علاوه بر این تحقیقات ژنتیکی نشان داده‌اند که هلندی‌ها قابلیت ژنتیکی زیادی برای قد بلندی دارند. اما موضوع این است که با ژنتیک نمی‌توان سرعت افزایش قد هلندی‌ها را توضیح داد.

دکتر گرت استالپ متخصص سلامت جمعیت در دانشکده بهداشت و طب حاره‌ای لندن یکی از کسانی است که در آرشیو‌های هلند به دنبال جواب متفاوتی گشته است.

بررسی زندگی نزدیک به چهل هزار هلندی که بین سال‌های ۱۹۳۵ تا ۱۹۶۷ در شمال هلند زندگی کرده‌اند و پدر و مادرشان هم هلندی بود نشان داد که مردان بلندقدتر بیشتر بچه دار شده‌اند با اینکه این مردان معمولا در سن بالاتری بچه‌دار شده‌اند.

زنان قدبلند هلندی به اندازه مردان در فرزند‌آوری موفق نبوده‌اند، در عوض آنها که قامتی متوسط داشتند بیشتر از هموطنان کوتاه یا بلندقدترشان بچه‌دار شده‌اند، متخصصان می‌گویند شاید به این دلیل که برای زنان بلندقد یافتن زوج دشوارتر است.

اما بر عکس، در آمریکا بین سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۰، مردانی که قامتی متوسط داشتند بیشتر از مردان بلندقد و کوتاه قد و زنان کوتاه‌قدتر بیشتر از بقیه زنان بچه‌دار شده اند.

از این رو دکتر ستالپ انتخاب طبیعی را به عنوان توضیح قدبلندی هلندی‌ها مطرح کرده است.

هلندی‌های قدبلندتر فرزندان بیشتری دارند و از این رو بیشتر ژن‌های خود را به نسل‌های بعدی منتقل می‌کنند اما در آمریکا بر عکس است.

دانشمندان می گویند این نشان می‌دهد هنوز در قرن بیست و یکم انتخاب طبیعی در تغییر ویژگی‌های جمعیتی انسان نقش دارد.

اما در آمریکا انتخاب طبیعی در جهت عکس عوامل محیطی مثل تغذیه حرکت می‌کند و در هلند با آن هم جهت است.

انتخاب طبیعی روندی تدریجی و محصول تعامل موجود زنده با عوامل و شرایط محیطی برای تولید مثل موفق‌تر، و برای به جا گذاشتن نسلی است که امکان بقا و امکان تولید مثل بیشتری داشته باشد. به این ترتیب بعضی خصلت‌های ژنتیکی شایعتر یا کمیاب‌تر می‌شوند.

داروین در کنار این نظریه، دو نظریه دیگر را هم مطرح کرد، انتخاب جنسی و انتحاب باروری.

بر اساس انتخاب باروری، فنوتیپ‌هایی (رُخ‌نمود) که باعث افزایش تعداد فرزندان شوند به تدریج در جمعیت شیوع بیشتری پیدا می‌کنند.

انتحاب جنسی هم به این اشاره دارد که خصلت‌های افرادی که در جفت‌یابی و تولیدمثل موفق‌ترند در جمعیت بیشتر می‌شود.

بنابراین شاید در آمریکا زنان کوتاه‌قد در جلب توجه مردان آمریکایی موفق‌ترند و در هلند مردان بلندقد بیشتر دل زنان را می‌ربایند. چرا چنین است؟

پاسخ این سوال نه دقیقا روشن است نه آسان. دکتر استالپ می‌گوید فقط می‌تواند با حدس و گمان به آن پاسخ دهد.

شاید مردان بلندقد در هلند درآمد و سلامت و موقعیت اجتماعی بهتری دارند.

از طرف دیگر افراد معمولا بیشتر جذب کسانی می‌شوند که خیلی با آنها تفاوت قد نداشته باشند، شاید مردان قدبلند آمریکایی در جلب نظر زنان کوتاه‌قد که بیشتر بچه ‌می‌آورند، به دلیل این تفاوت قد، ناموفق‌تر از مردان متوسط‌ القامت هستند.

در نهایت دکتر استالپ حدس می‌زند که این مزیت قد هلندی‌ها دائمی نباشد. در طبیعت معمولا یک ویژگی یا خصلت در چند نسل غلبه پیدا می‌کند، مدتی همین وضعیت باقی می‌ماند و بعد روند عکس غلبه پیدا می‌کند.

شاید چند نسل بعد، به لحاظ بلندی قد، ملتی دیگر جای هلندی‌ها را بگیرد.