چرا سران عرب دعوت اوباما را رد کردند؟

فرارو- یک کار‌شناس مسائل بین المللی عدم حضور سران کشورهای عرب منطقه در نشست کمپ دیوید به میزبانی باراک اوباما را ناشی از ناامیدی آن‌ها در اثربخش بودن ابراز نگرانی‌های نسبت به توافق احتمالی هسته‌ای با ایران دانست.

علی بیگدلی، استاد روابط بین الملل دانشگاه، در گفت‌و‌گو با فرارو، ضمن بیان این مطلب درباره غیبت سران ۴ کشور از ۶ کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس، یعنی عربستان، امارات، عمان و بحرین در نشست دو روز آینده کمپ دیوید گفت: پس از تفاهم هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ در لوزان سوئیس باراک اوباما، رییس جمهوری آمریکا اعلام کرد که در نشست کمپ دیوید، با حضور سران کشورهای عرب منطقه به آن‌ها اطمینان خواهد داد که این توافق تهدیدی علیه امنیت کشورهای منطقه نخواهد بود.

وی افزود: بر این اساس دستور کار و محور اصلی گفت‌و‌گوهای رییس جمهوری آمریکا با سران کشورهای عرب منطقه، توافق احتمالی هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ خواهد بود و انتظار می‌رفت در این نشست اعراب منطقه نگرانی‌های خود را نسبت به این توافق منتقل و مطرح کنند.

این کار‌شناس مسائل بین الملل ادامه داد: با این حال با وجود نگرانی‌هایی که تاکنون اعراب نسبت، به توافق احتمالی هسته‌ای با ایران داشتند، ۴ تن از سران کشورهای عرب منطقه یعنی عربستان، امارات، بحرین و عمان در این نشست غیبت دارند که غیبت عربستان سعودی نسبت به سایرین مشهود‌تر است.

بیگدلی تصریح کرد: ملک سلمان پادشاه عربستان سعودی در حالی حاضر نشده است که به آمریکا سفر کند که بر اساس اعلام سخنگوی کاخ سفید، برنامه دیدار دو جانبه‌ای میان او با اوباما در کاخ سفید در روز چهارشنبه تنظیم شده بود.

این استاد دانشگاه گفت: یعنی قرار بود اوباما، پیش از نشست کمپ دیوید در دیدار با پادشاه عربستان سعودی که بیش از سایر کشورهای منطقه نسبت به توافق احتمالی هسته‌ای با ایران و همچنین نقش آفرینی‌های احتمالی جمهوری اسلامی، پس از توافق احتمالی ابراز نگرانی کرده بود، دیدار داشته باشد تا او را برای نشست اصلی آماده و به نوعی آرام کند.

وی افزود: با این حال پادشاه عربستان سعودی با عدم حضور خود در نشست‌های برنامه ریزی شده رییس جمهوری آمریکا در کاخ سفید و کمپ دیوید یکبار دیگر دلخوری خود از سیاست‌های منطقه‌ای واشنگتن به خصوص در قبال جمهوری اسلامی ایران را علنی کرد.

این کار‌شناس مسائل بین الملل ادامه داد: روابط واشنگتن و ریاض پیرو دو مسئله منطقه یکی بحران سوریه و دیگری مذاکرات هسته‌ای با ایران دستخوش تغییر و تحول شده است و منجر به بروز شکاف میان این دو کشور شده است.

وی تصریح کرد: در خصوص بحران سوریه، عربستان بار‌ها از آمریکا و شخص باراک اوباما درخواست کرد که به منظور سرنگونی بشار اسد از حکومت سوریه، سیاست سخت افزارانه‌ای را در دستور کار قرار دهد.

بیگدلی ادامه داد: با این حال با وجود فشارهای اعراب منطقه به خصوص عربستان، آمریکا حاضر نشد که به صورت مستقیم درگیر بحران سوریه شود و میدان جنگ تازه‌ای برای آمریکا در این کشور ایجاد کند. همین امر هم سبب شده است که اکنون بیش از هر زمان دیگری، حاکمیت اسد در سوریه بر خلاف خواسته اعراب منطقه تثبیت شود.

وی افزود: در خصوص مذاکرات هسته‌ای هم عربستان که خود را رقیب منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران می‌داند، خواستار ادامه فشار‌ها و تحریم‌ها علیه ایران به منظور توقف کامل برنامه هسته‌ای ایران و ممانعت از تثبیت خواست ایران برای در اختیار داشتن برنامه هسته‌ای شده بود.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: سعودی‌ها معتقدند که توافق هسته‌ای با تهران که از یک سو تحریم‌های بین المللی علیه ایران را متوقف و از سوی دیگر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی را به رسمیت می‌بخشد که می‌تواند جایگاه ایران در منطقه را ارتقا بخشد. از این رو خواستار آن بودند که فشار‌ها بر ایران را افزایش دهند.

وی ادامه داد: با این حال به دلیل آنکه راهبرد اصلی کاخ سفید، پایان دادن به مناقشه هسته‌ای ایران پیش از پایان دوران ریاست جمهوری باراک اوباما است که می‌تواند به برگ برنده‌ای برای دموکرات‌ها در انتخابات ریاست جمهوری آینده تبدیل شود، به خواسته سعودی‌ها و سایر کشورهای عرب منطقه در مورد توافق احتمالی با ایران توجه‌ای نشد که این اتفاق اعراب را به اسرائیل نزدیک کرده است.
 
این کار‌شناس مسائل بین الملل گفت: بر همین اساس اعراب که این واقعیت را درک کرده‌اند که آمریکا پای توافق هسته‌ای با ایران خواهد ایستاد و به نوعی این مسئله برای دولت آمریکا به یک مسئله حیثیتی تبدیل شده است . آنها خیلی امیدوار نیستند که در سفر به آمریکا به خصوص در نشست کمپ دیوید، به خواسته‌هایشان توجه شود.

وی افزود: به همین دلیل سعودی‌های ناامید از عدم توافق هسته‌ای ایران و آمریکا ترجیح دادند تا رنج سفر به آمریکا را به جان نخرند و در‌‌ همان ریاض بمانند و به رتق و فتق امور منطقه‌ای به خصوص جنگ بحرین در دوره ۵ روزه آتش بس بپردازد.

بیگدلی درباره اینکه آیا این عدم حضور سران اعراب در کمپ دیوید می‌تواند تاثیری در توافق احتمالی هسته‌ای با ایران داشته باشد گفت: همانطور که عرض شد باراک اوباما تصمیم خود برای رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران را گرفته است و این نشست‌ها هم تنها با هدف اطلاع اعراب از تصمیم قطعی آمریکا از یک سو و از سوی دیگر اطمینان بخشی نسبت به اینکه این توافق نمی‌تواند تهدیدی علیه اعراب منطقه باشد برگزار می‌شود.

وی درباره اینکه آیا در این نشست اوباما قرار است تعهد امنیتی بیشتری به اعراب پس از توافق احتمالی با ایران بدهد گفت: بین غرب شامل آمریکا، انگلیس و فرانسه با کشورهای عرب منطقه یک نوع پیمان امنیتی نانوشته‌ای وجود دارد که این پیمان همیشه و در همه حال قابل اجرا است. بر این اساس نیازی به تعهد بیشتر وجود ندارد چرا که غرب خود را متعهد به حفظ امنیت کشورهای منطقه می‌داند و هر نوع تعهدی امر تازه‌ای محسوب نمی‌شود.