ولایتی مأمور کمک به ظریف

روز چهارشنبه و هم‌زمان با سخنان رئیس‌جمهور در گیلان، مشاور بین‌الملل مقام‌معظم‌رهبری که فعالیت بیشتری نسبت  به گذشته دارد در دیدار با قائم‌مقام وزیر امور خارجه آلمان بر سخنان روحانی تأکید کرده و گفت: «اینکه ایران شروع به محدودسازی فعالیت هسته‌ای خود کند و صبر کند تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن را تأیید کند که این کاملا انجام شده و بعد تحریم‌ها را بردارند، به‌هیچ‌وجه برای جمهوری اسلامی ایران قابل‌قبول نیست».

 چندروز پیش هم با تشدید منازعه بر سر انتشار یا عدم انتشار فکت‌شیت ایرانی از مذاکرات لوزان، ولایتی در سخنانی که بسیار به مواضع محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، مبنی‌بر اینکه فکت‌شیت آمریکایی‌ها حاوی مطالب خلاف واقع است، نزدیک بود، گفت: «معتقدم با عنایت به انتشار فکت‌شیت از سوی آمریکایی‌ها باید از سوی ایران به همان شکل پاسخ و به اکاذیب و مطالب غیرواقع آنان پاسخ داده شود». ولایتی در روز شش فروردین که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در لوزان با ١+٥ مشغول بحث بر سر راه‌حل‌ها و اختلافات بودند، باز هم سخنانی کلیدی مطرح کرد تا به تقویت جایگاه داخلی ظریف و همراهانش بپردازد: «مذاکره‌کنندگان در چارچوب‌های ترسیمی مقام‌معظم‌رهبری حرکت کرده‌اند».

این‌روزها علی‌اکبر ولایتی بیشتر در رسانه‌ها دیده و شنیده می‌شود. پر‌سابقه‌ترین وزیر امور خارجه ایران از سال ١٣٦٠ تا ١٣٧٦ که یکی از هشت کاندیدایی بود که از سوی شورای نگهبان برای تصدی پست ریاست‌جمهوری احراز صلاحیت شد. ولایتی پیش و پس از تفاهم لوزان چند‌بار درباره پرونده هسته‌ای ایران اظهار نظر کرده است. مواضع او به گونه‌ای است که می‌توان استنباط کرد مذاکره‌کننده ایران در بحث قطع‌نامه ٥٩٨ به یاری تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در برابر مخالفان و منتقدان تندروی داخلی آمده است. کلیدواژه تمام سخنان اخیر ولایتی حمایت از ادامه مذاکرات و تیم ایرانی بوده است.

انتقادات دلواپسان به بیانیه لوزان هر روز تشدید می‌شود و می‌توان ولایتی را تنها فردی دانست که از خارج از مجموعه دولت برای حمایت از روند مذاکرات به میدان آمده است. مواضع علی‌اکبر ولایتی از آن جهت حائز اهمیت است که او هم مشاور بین‌الملل مقام‌معظم‌رهبری است و هم در مذاکرات مربوط به قطع‌نامه ٥٩٨ مسئول تیم مذاکره‌کننده بود.

در زمان معرفی وی به‌عنوان رئیس جدید مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی گفت: «کار آقای ولایتی در آن زمان و در مقطع پذیرش قطع‌نامه ٥٩٨ از کار آقای روحانی و ظریف در مذاکرات هسته‌ای دشوارتر، مهم‌تر و حساس‌تر بود». ولایتی خاطره جالبی از آن زمان در سازمان‌ملل و طی مذاکرات بر سر این قطع‌نامه نقل کرده بود که با مرور آن می‌توان متوجه فشار وارد شده بر او بود: «بنده در مرداد سال ٦٧ به نیویورک رفته بودم تا برای نخستین‌بار مذاکراتی را درباره قطع‌نامه‌ای که حضرت امام(ره) آن را پذیرفته بودند با آقای خاویر پرزدکوئیار، دبیرکل سازمان‌ملل، انجام دهم که تلکسی را به دست بنده دادند که در آن قید شده بود منافقین به ایران حمله کردند. این ناجوانمردی و نفاق از یک طرف و از سوی دیگر مسئولیت مذاکره برای برقراری آتش‌بس، تبادل اسرا و عقب‌نشینی نیروها به مرزهای بین‌المللی بسیار مسئولیت سنگینی بود که بر دوش من گذاشته شده بود و وقتی یکباره با چنین عهد‌شکنی و نفاق مواجه شدم دیگر تحمل نیاوردم و از کسی که در کنارم بود سیگاری گرفته و روشن کردم. در حالی که آن زمان سیگاری نبودم».

علی‌اکبر ولایتی سال ١٣٩٢ و در مناظرات یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری هم انتقادات تندی را به سعید جلیلی و تیم مذاکره‌کننده ایران در آن زمان وارد کرد. اوج انتقادات او به سعید جلیلی آنجایی بود که گفت: «دیپلماسی کلاس فلسفه نیست که بگویید منطق ما قوی بود! آنچه مردم می‌بینند این است که شما مسئول مذاکرات هستید و هیچ چیزی حاصل نشده و مدام تحریم‌ها ببیشتر شده و به مردم فشار بیشتری آمده است». بسیاری از تحلیلگران نقش ولایتی را در پیروزی حسن روحانی در انتخابات ٢٤ خرداد ٩٢ بسیار پررنگ می‌دانند.

با دقت به مواضع ولایتی در این مدت و مقطع و شرایط زمانی و سیاسی بیان آن، می‌توان این‌طور استنباط کرد که وزیر خارجه اسبق ایران کمی زهر انتقادات تند و تیز مخالفان داخلی مذاکرات هسته‌ای را می‌گیرد. ورود علی‌اکبر ولایتی به این منازعات، آن‌هم در شرایطی که دولت به دلیل برخی محدودیت‌ها در زمینه انتشار جزئیات مذاکرات در مضیقه است، از حاشیه‌سازی برای دولت جلوگیری کرده و حاشیه‌ای نسبتا امن برای تیم مذاکره‌کننده ایران ایجاد می‌کند