بازار فیش در رکود؛ دلال‌ها امیدوار

یک روز پس از لغو رسمی سفرهای حج عمره توسط دولت، بازار همیشه فعال خرید‌و‌فروش حج عمره در رکودی سنگین فرو رفت.

آن‌گونه که تعدادی از فعالان این بازار به «شرق» گفته‌اند؛ با اعلام لغو سفرهای عمره، خریدوفروش فیش‌های این سفر با کاهش چشمگیر قیمت مواجه شده است.  یکی از فعالان این بازار در همین رابطه به «شرق» می‌گوید مشابه چنین رکودی را تاکنون در عرضه خریدوفروش فیش حج تجربه نکرده است، بااین‌حال به نظر او این مشکل به‌زودی حل می‌شود.

٢٤ فروردین بود که علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از تعلیق و متوقف‌شدن سفر عمره خبر داد. این تصمیم دولت در پی تعرض به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده گرفته شد. جنتی در همین رابطه اعلام کرد: «با توجه به اتفاقی که افتاده، حیثیت عمومی ملت ایران خدشه‌دار شده و یک خواست عمومی بین ملت شکل گرفته است و باید واکنشی نشان داده شود. پس از مطالعات و بررسی‌های انجام شده به سازمان حج دستور داده شد تا زمانی که افراد مجرم (متجاوزان به دو نوجوان ایرانی در فرودگاه جده) محاکمه شوند و مورد مجازات قرار گیرند، فعلا عمره متوقف می‌شود و پروازهای ایران تعلیق خواهد شد.»

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین اظهار کرد: «درباره حادثه تأسف‌باری که در فرودگاه جده اتفاق افتاده از طریق دیپلماتیک با مقامات سعودی صحبت شده و آنها قول دادند این افراد دستگیرشده‌ را مجازات کنند و حتی تصریح کردند آنها را اعدام می‌کنند، اما در عمل هنوز اتفاقی نیفتاده است.»

پیش از انتشار رسمی همین خبر در رسانه‌های رسمی، جو فراگیری میان افکار عمومی مبنی بر لزوم لغو سفرهای عمره شکل گرفت. در بسیاری از نظرسنجی‌های صورت‌گرفته توسط سایت‌های خبری در رابطه با لغو یا ادامه سفرهای عمره، اکثریت قابل‌توجهی از افراد شرکت‌کننده رأی به لغو داده بودند. همچنین برخی از مراجع تقلید نیز در همین رابطه نکاتی را مطرح کرده بودند. علاوه بر این براساس اخبار منتشر‌شده توسط رسانه‌ها، برخی از مردم و مسئولان نیز از انصراف خود برای انجام سفر عمره خبر داده بودند.

در همین‌حال دامنه این تصمیم دولت و این واکنش‌های مردمی نسبت به موضوع، بازار همیشه فعال و پررونقی را که سال‌هاست در زمینه خریدوفروش فیش‌های عمره و تمتع فعالیت می‌کند نیز تحت‌تأثیر شدید قرار داده است.

حاج‌محمدی یکی از فعالان بازار خرید و فروش حج که تبلیغاتش همراه با شماره تلفن، هم در سطح خیابان‌های شهر توزیع شده و هم در چند سایت ویژه این کار، در این رابطه به «شرق» می‌گوید: «الان بازار به‌شدت راکد شده و خرید وفروش اصلا انجام نمی‌شود، در چنین شرایطی به عنوان مثال من اگر بخواهم از کسی فیش عمره بخرم، ریسک کرده‌ام، بازار راکد شده و همه منتظر هستند تا روز شنبه هفته بعد ببینند تکلیف چه می‌شود. شاید مشکل حل شود.»

یک آگهی‌دهنده دیگر به نام خانم توکلی که در آگهی خود نوشته است باسابقه‌ترین خریدار و فروشنده فیش عمره و تمتع نیز چنین نظری دارد: «فیشی که تا قبل از لغو حج تا بالای دومیلیون‌تومان خرید و فروش می‌شد الان به یک‌میلیون‌و ٥٠٠ هزار هم رسیده است. همه برای فروش زنگ می‌زنند. کسی خریدار نیست مگر کسانی که کارشان خریدو‌فروش است، آنها هم با ریسک می‌خرند به امید اینکه در روزهای آینده این ممنوعیت برداشته شود.»

آقای رومیانی مدیر یک دفتر خدماتی و زیارتی فیش حج عمره و تمتع به نام آفتاب نیز درباره وضعیت بازار به «شرق» این‌گونه می‌گوید: «کاهش درخواست برای سفر حج عمره تنها به لغو سفر توسط دولت مربوط نیست، در روزهای قبل هم برخی به خاطر همین حس ناسیونالیستی، رفتنشان را لغو کردند با این استدلال که با شرایطی که پیش آمده علاقه‌ای به رفتن به سفر حج ندارند و فیش خود را برای فروش گذاشته‌اند. اما برخی هم هنوز دوست دارند به این سفر بروند؛ ولی خب، ممنوعیت و لغو سفر این امکان را از آنها گرفته است.»

او همچنین می‌افزاید: «از دیروز که خبر لغو سفرهای حج منتشر شده است، دفتر ما هیچ خریدوفروشی نداشت در حالی که روزهای عادی و قبل از این ماجرا، حداقل روزی دو یا سه مورد خرید و فروش را داشتیم، حتی در برخی روزها که مشتری‌هایی از شهرستان داشتیم، تعداد زیاد و بالای ١٠، ٢٠مورد هم خریدوفروش را تجربه کرده‌ایم.»

رومیانی همچنین درباره آینده این بازار چنین نظری دارد: «پیش‌بینی من از آینده وضعیت این است که صددرصد مشکل حل می‌شود، این را البته اگر به مشتری‌ها بگوییم، باور نمی‌کنند و فکر می‌کنند ما چون می‌خواهیم فروش داشته باشیم، این را می‌گوییم، ولی به نظر من این یک شوک است که در نهایت تا ٢٠، ٣٠روز آینده مشکل خواهد شد. البته این را هم بگویم واقعیت این است که عرب‌های کشورهای حوزه خلیج‌فارس با ما خوب نیستند هرچند ما با آنها خوب هستیم یا خوب باشیم. به نظرم چون مشکل از طرف آنها بوده، در نهایت ما می‌بخشیم و مشکل حل می‌شود؛ اما اگر مشکل از طرف ما بود و آنها شاکی و ناراضی بودند، معلوم نبود آینده چه می‌شد.»

بااین‌همه هنوز در این بازار هستند کسانی که مایل به خرید فیش حج عمره هستند. برخی دلالان که با امید حل‌شدن مشکل در روزهای آینده به دنبال خرید فیش با قیمت پایین هستند و برخی که خود، مصرف‌کننده‌اند و به امید چند ماه دیگر به دنبال خرید هستند.

یکی از دلالانی که با او تماس گرفتم، با این تصور که من فروشنده فیش هستم، برایم این‌گونه توضیح داد: «این روزها وضعیت بازار خرید فیش خراب است و معلوم نیست این مشکل تا چه زمانی حل می‌شود شاید حتی یک سال هم طول بکشد، اما اگر مایل باشی من حاضر هستم ریسک کنم و فیش شما را بخرم.» در ادامه نرخ‌های پیشنهادی خود را برای اولویت‌های مختلف موجود در بازار گفت؛ قیمت‌هایی که هر کدامشان بین ٧٠٠ تا یک میلیون تومان پایین‌تر از نرخ معمول در بازار پیش از لغو عمره بود.

اما فردی به نام حافظی که شماره تماس خود را  به‌عنوان خریدار و مصرف‌کننده فیش حج در یک وب سایت گذاشته بود درباره دلایل خود این‌طور توضیح داد: «با وجود اینکه سفرها لغو شده ولی من همچنان حاضر به خرید فیش هستم چون خودم و پدر و مادرم فیش داریم به دنبال این هستم که برای همسرم هم یک فیش بخرم و برایم فرقی نمی‌کند، صبر می‌کنیم تا هر وقت ممنوعیت برداشته شد برویم. اما این را در نظر داشته باشید که در بازار، قیمت‌هایی که در کمترین حالت تا دومیلیون‌تومان بود تا عصر روز دوشنبه که خبر رسمی لغو سفرها رسید طبق اطلاع من تا یک‌میلیون و ٣٠٠ هزارتومان هم رسید.»

کسی از آینده خبر ندارد اما آن‌گونه که مشخص است برخی دلالان و فعالان این بازار بیشتر از همه به حل شدن مشکل و رفع ممنوعیت سفر حج عمره امیدوارند. این را از تلاش و جدیت آنها برای خرید فیش عمره با قیمت‌هایی بسیار پایین‌تر از نرخ همیشگی می‌توان فهمید.