بازار پرسود «وی‌پی‌ان» در ایران

تاکنون دست‌اندرکاران و متولیان فیلترینگ در کشور میلیون‌هادلار صرف تدوین و اجرای روند‌های فیلتر‌کردن سایت‌های غیراخلاقی و مغایر با دیگر موازین کشور کرده‌اند.

اما در مقابل کاربران اینترنت نیز با هزینه‌کردن همین میزان پول برای خرید نرم‌افزارهای ضدفیلتر امکان دسترسی به اینترنت را برای خود فراهم کرده‌اند.

گرچه تا به امروز مسوولان مربوطه، استفاده از ابزار فیلترشکن را غیرقانونی اعلام کرده‌اند، اما استفاده از این نرم‌افزارها به‌خصوص در مواقعی که مثلا دسترسی به جی‌میل، یاهو و سایت‌های ارایه‌دهنده خدمات اینترنتی میسر نمی‌شود، افزایش می‌یابد.

سایت دیلی‌دات در گزارشی به بررسی میزان استفاده از نرم‌افزارهای فیلترشکن در ایران پرداخته و در این‌باره می‌نویسد: در بازار نرم‌افزارهای فیلترشکن، پول زیادی نهفته است. این سایت مدعی است که در برخی موارد فروش نرم‌افزارهای فیلترشکن از سوی برخی نهادهای نیمه‌دولتی صورت می‌گیرد تا براین‌اساس علاوه بر دریافت سود از این بازار و ایجاد حس کاذب امنیت، نظارت بر کاربران را آسان‌تر کند.

در ادامه این گزارش آمده است: «دسترسی به بسیاری از بزرگ‌ترین وب‌سایت‌های دنیا از جمله توییتر و فیس‌بوک که حدود 20میلیون ایرانی در آن عضو هستند، در ایران امکان‌پذیر نیست. اما در ایران با خرید وی‌پی‌ان می‌توان مانند شهروندان هر جای دیگری از جهان به بخش عمده‌ای از اینترنت دسترسی پیدا کرد. فناوری ضدفیلتر در ایران غیرقانونی است اما بسیاری از وی‌پی‌ان‌ها به راحتی فروخته می‌شوند و به کاربران ایرانی این امکان را می‌دهند که فیلترینگ را دور زده و ظاهرا آن را بی‌تاثیر کنند.» براساس اعلام مسوولان دولت ایران از هر 10جوان ایرانی هفت‌نفر از وی‌پی‌ان استفاده می‌کنند؛ در‌عین‌حال موتور جست‌وجوی گوگل نیز نشان می‌دهد که دو‌میلیون‌نفر واژه «خرید وی‌پی‌ان» را به فارسی جست‌وجو کرده‌اند.

براساس گزارش2014 اسمال‌مدیا، کاربران و برخی از رسانه‌های ایران مدعی شده‌اند که تعدادی از فروشندگان وی‌پی‌ان، ارتباط نزدیکی با نهادهای دولتی و نیمه‌دولتی دارند. براساس اطلاعاتی که از 84هزارکاربر اینترنت در ایران به‌دست آمده، محبوب‌ترین ابزارهای دورزدن فیلترینگ و چگونگی عملکرد آن نشان داده شده است؛ براساس اطلاعات به‌دست‌آمده یکی از محبوب‌ترین ابزارهای ضدفیلتر «هات‌اسپات‌شیلد» است که 15/1درصد از کاربران مشتری آن هستند.

پس از آن سایفون3 و F-Secure FreedomeVPN قرار دارند؛ سه‌مورد از ابزارهایی که کاربرد آسانی دارند و اجازه می‌دهند وی‌پی‌ان‌ها توانایی خود را برای دورزدن محدودیت‌ها تبلیغ کنند. پس از آن «تور» توسط حدود 7/5درصد از کاربران ایرانی استفاده می‌شود. اما مسوولان دولت توانستند مانع دسترسی 75درصد از کاربران «تور» به اینترنت شوند.

دیلی‌دات در بخش دیگری از گزارش خود می‌نویسد: بیشتر ایرانی‌ها، مانند بسیاری از مردم در سراسر جهان، اگر بتوانند به فیس‌بوک وارد شوند چیز دیگری از اینترنت نمی‌خواهند.» گزارش‌های دیگر حاکی از این است که در سال2011، حدود 18میلیون ایرانی در هر زمان به اینترنت متصل می‌شدند.