فرارو- سرطان یکی دیگر از بزرگان را شکست داد. این بار زاون قوکاسیان، فیلم ساز، منتقد و پژوهشگر صاحب نام سینما که پس از سالها مقاومت در برابر این بیماری دیروز در زادگاهش، اصفهان از دنیا رفت.
زاون قوکاسیان یادداشت و نقدهای فراوانی در حوزه سینما سینماگران نوشته است. او ساعتها با فعالان سینمایی گفتگو کرده و علاوه بر آن داوری در جشنوارههای سینمایی ایران، اتریش و ارمنستان در کارنامه کاریاش دارد.
قوکاسیان در سال 1329 در اصفهان به دنیا آمد. برخلاف حرفه کاریاش در دانشگاه اصفهان به خواندن شیمی مشغول شد. اما در همان جوانی دریافت که به سینما تعلق دارد.
در سال 1350 با ساختن چند فیلم کوتاه 8 میلی متری پا به دنیای فیلمسازی گذاشت.
او چند فیلم کوتاه، مستند و داستانی در کارنامه خود دارد. فیلم کوتاه «در فلق» در سال۱۳۵۰، فیلم کوتاه «عروس کهن» در سال ۱۳۵۲، فیلم کوتاه «فصلی دیگر» در سال ۱۳۵۵، فیلم مستند «نقش خیال» در سال ۱۳۶۶، فیلم مستند «خاج شویان» در سال 1361 و فیلم داستانی «همه فرزندان من» درسال 1363 از آن جمله است.
اما آنچه او را از سایر فعالان سینمایی جدا کرد قلمش بود. او در سال 1350 اولین کتابش در حوزه سینما را منتشر کرد. کتابی که درباره فیلم «چشمه» ساخته آربی آوانسیان نوشته شده بود. این اولین بار بود که منتقدی درباره فیلمی کتاب مینوشت.
قوکاسیان بر این کار خودش ادامه داد و در 4 دهه بعد از زندگیاش کتابهای زیادی منتشر کرد.
علاوه بر فیلمها، هنرپیشهها و کارگردانان نیز در این لیست قرار گرفتند. ساعتها مصاحبه با سینماگرانی همچون بهرام بیضایی، عباس کیارستمی، بهمن فرمان آرا، مسعود کیمیایی، خسرو سینایی، مسعود جعفری جوزانی، فاطمه معتمدآریا، گلاب آدینه و مجید انتظامی مجموعه 24 کتابی شد که وی تالیف و منتشر کرد.
او همچنین در مدتی در دانشگاههای سوره تهران و اصفهان مشغول تدریس بود.
قوکاسیان مدت ها بود که از بیماری سرطان رنج میبرد. در ماههای اخیر هم چند بار در بیمارستان اتریش تحت عمل جراحی قرار گرفت اما هیچ کدام از این درمانها نتوانست او را مداوا کند. سرانجام در اولین روز اسفندماه سال جاری در خانه خودش در اصفهان در گذشت.
کانون تهیهکنندگان فیلم ایران در پیامی که در پی درگذشت او منتشر کرده، خبر داده که او تا مدتی پیش به «ضبط تصویری تاریخ سینمای ایران در موزه سینما» مشغول بوده است.
فرهاد ورهرام مستندساز در این باره به فرارو گفت: «بیان خاطرات و یا تاکید بر خوبیهای زاون قوکاسیان تنها تکرار حرفهایی است که در تمام مدت بیماری وی در رسانهها منتشر شده و همه از آن خبر دارند.
وی ادامه داد: «جامعه سینمایی برای از دست دادن او بسیار ناراحت است و غم بزرگی دارد اما اینها تنها بر پایه احساسات افراد است و بعد از مدتی هم از یادها میرود. مانند تمام هنرمندانی که روزی از دست دادیم و یا از دست خواهیم داد.»
وی با تاکید بر اینکه آثار قوکاسیان او را جاودانه میکند گفت: «مجموعهای از کارهای نیمه تمام و تمام شدهای از او وجود دارد که امیدوارم شرایطی پیش بیاید که بتوان آنان را تمام و منتشر کرد.»
ورهرام افزود: «باید همتی شود و کارهایی که او ساعتها برای آنان وقت گذاشته و یا یادداشتهایی که در حوزه سینما نوشته را جمع آوری کرد و به اتمام رساند.»
به گفته این مستندساز بسیاری از بزرگان از این دنیا رفتهاند و این روزها با کمرنگ شدن نامشان حتی خاطرهای هم از آنان نمانده است اما آثار قوکاسیان نامش را زنده نگاه خواهد داشت.
وی تاکید کرد: «او برای همه ما عزیز بود و خاطرههای خوش از او برای ما به یادگار مانده است. باعث تاسف است اگر کارشهایش نیمه تمام بماند و یا از بین برود.»
در ادامه کتابهای زنده یاد زاون قوکاسیان را میبینیم: