فرارو- این هفته، هفته مذاکره است. از تهران تا ژنو، در سطح وزرای خارجه و معاونان، مذاکرات هستهای ایران و گروه ۱+۵ به منظور دستیابی به توافق سیاسی به عنوان مقدمه حصول توافق جامع هستهای پیگیری میشود.
به گزارش فرارو، دور تازه مذاکرات هستهای ایران و گروه ۱+۵ با دستور کار اصلی دستیابی به توافق سیاسی به منظور فراهم کردن زمینه توافق جامع هستهای با دیدارهای مقدماتی از روز دوشنبه با مذاکره ایران و روسیه در تهران آغاز میشود.
دور تازه مذاکرات هستهای یکشنبه هفته آینده ۱۸ ژانویه (۲۸ دی ماه) در شهر ژنو سوئیس و در سطح معاونان وزرای خارجه برگزار شود.
این مذاکرات دومین دور از مذاکرات هستهای ایران و گروه ۱+۵ پس از تمدید ۷ ماهه گفتوگوها به منظور دستیابی به توافق جامع و نهایی محسوب میشود.
این دور از مذاکرات قرار است همچون دور قبلی که در هفته پایانی آذرماه در شهر ژنو برگزار شد، بر پایه آخرین توافق دو طرف قرار است بر دستیابی به توافق سیاسی متمرکز باشد؛ توافقی که ایران و ۱+۵ تاکید داشتند که ظرف کمتر از ۴ ماه به آن دست پیدا کنند.
عدم حصول توافق جامع و نهایی تا پیش از پایان ضرب الاجل تعیین شده پیشین یعنی سوم آذر ماه، به دلیل چارچوب پیچیده چندجانبه مذاکرات و تصمیم نادرست برای از بین بردن همزمان مسائل فنی و سیاسی، ایران و گروه ۱+۵ تصمیم گرفتند که برپایه چارچوب جدی یعنی جدا کردن مذاکرات سیاسی از مذاکرات فنی با یکدیگر گفتوگو کنند.
در دوره جدید مذاکرات ایران و گروه ۱+۵، به منظور دستیابی به توافق سیاسی، ابتدا بایدها و نبایدهای اساسی سیاسی خود را برای دستیابی به توافق، واضحتر از هر زمان دیگری اعلام کنند تا پس از حصول توافق سیاسی، گفتگوها درباره توافق جامع و نهایی که شامل توافق فنی میشود را آغاز کنند.
ایران و روسیه آغازگر مذاکرات
از این رو بر اساس اعلام وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، هفته مذاکرات هستهای، با هدف دستیابی به توافق سیاسی، با سفر سرگئی ریابکف، معاون وزیر خارجه روسیه و نماینده این کشور در گروه ۱+۵ آغاز میشود.
گفتوگوها و رایزنیهای دوجانبه از جمله راهکارهایی است که میتواند منجر به کاهش اختلافات طرفین مذاکره و تسریع در روند مذاکرات چند جانبه و همزمان میان ۷ کشور شود.
ایران و روسیه در حالی مذاکرات دوجانبه را این هفته در تهران آغاز میکنند که به نظر میرسد که از میان ۶ کشور ایران با روسیه و البته چین اختلاف نظر کمتری را داشته باشد.
هر چند مواضع روسها نسبت به برخی موضوعات به مواضع ایران نزدیک است اما به نظر میرسد که آنها نیز برای رسیدن به توافق جامع هستهای اختلافاتی با ایران دارند.
چندی پیش در حالی که به نظر میرسید که عمده تمرکز ایران و گروه ۱+۵ و به طور ویژه ایران و آمریکا دستیابی به راه حلی به منظور غلبه بر دو اختلاف ظرفیت غنی سازی ایران و تعیین سرنوشت درباره تحریمهای اعمالی علیه ایران باشد، سرگئی ریابکف، معاون وزیر خارجه روسیه در گفتگویی اعلام کرد که رآکتور آب سنگین اراک یکی از اختلافات اساسی دو طرف است.
این در حالی است که با اعلام رییس سازمان انرژی اتمی مبنی بر آمادگی ایران برای تغییر کاربری راکتور آب سنگین اراک و کاهش تولید پلوتونیوم این راکتور و عدم ساخت تاسیسات برای بازفرآوری پلوتونیوم تولیدی، به نظر میرسید که این اختلاف تا حدود زیادی مرتفع شده است.
دیروز هم علی اکبر صالحی بار دیگر در رابطه با این اختلاف به ایسنا گفته بود: «در بحث آب سنگین ابراز نگرانی کردند و ما گفتیم آمادگی داریم راکتور آب سنگین را باز طراحی کنیم که میزان تولید پلوتونیم آن در سال را که بیش از ده کیلو است به کمتر از یک کیلو کاهش دهیم و همچنین در مواردی دیگر از جمله غنی سازی بهانههای آنها را برطرف کردیم تا هم نگرانی آنها رفع شود و هم خواسته ما تامین شود و یک تعامل برد- برد داشته باشیم.»
بر این اساس با قدمی بزرگی که ایران برداشته است به نظر میرسد که در صورت وجود اختلاف در رابطه با راکتور آب سنگین اراک این مانع را باید کنار رفته قلمداد کرد. مگر آنکه روسها و یا سایر کشورهای عضو گروه ۱+۵ نقطه نظر دیگری در رابطه با راکتور آب سنگین اراک داشته باشند.
مذاکرات سنتی ایران و آمریکا
پس از رایزنی معاون وزیر خارجه روسیه در تهران، محمد جواد ظریف راهی ژنو میشود تا با جان کری همتای آمریکایی خود پیش از آغاز مذاکرات دوجانبه دو کشور که در سطح معاونان برگزار میشود با یکدیگر دیدار و گفتوگو کنند.
بر اساس اعلام وزرای خارجه ایران و آمریکا، ظریف و کری با هدف فراهم آوردن راهنمایی برای تیمهای مذاکره کننده پیش از دور تازه گفتگوها با یکدیگر دیدار میکنند تا به نوعی نقشه راه مذاکرات را ترسیم کنند.
مذاکرات ایران و آمریکا همچون تمام دیدارهای که این دو کشور در طول نزدیک به یکسال گذشته داشتهاند معطوف به دو اختلاف اصلی یعنی ظرفیت غنی سازی ایران و تعیین سرنوشت تحریمهای اعمالی خواهد بود.
به دلیل آنکه عمده تحریمها علیه ایران توسط آمریکاییها اعمال شده است هیات مذاکره کننده هستهای ایران در طول یکسال گذشته بیش از پیش با هیات آمریکایی وارد مذاکره شد تا با رفع ابهامات و سوتفاهمات فی مابین زمینه رفع تحریمها را فراهم کند. بر همین اساس در یکسال گذشته بیش از آنکه ایران و گروه ۱+۵ با یکدیگر مذاکره داشته باشند ایران و آمریکا مذاکره کردهاند.
در همین راستا روز چهارشنبه ۲۴ دی ماه، ظریف و کری در ژنو با یکدیگر دیدار میکنند و از روز پنجشنبه ۲۴ دی به مدت دو روز هیاتهای مذاکره کننده هستهای ایران و آمریکا و در سطح معاونان وزرای خارجه مذاکرات دوجانبه خود را آغاز میکنند.
با پایان یافتن این دیدارهای مقدماتی، ایران و گروه ۱+۵ یکشنبه آینده ۲۸ دی ماه دور دوم مذاکرات خود پس از تمدید ۷ ماهه را آغاز میکنند. مذاکراتی که نه در این دور، احتمالا در دور بعدی گفتوگو توافق سیاسی میان ایران و گروه ۱+۵ را امکان پذیر میکند.