تغییر زمین بازی در دو بازار

خوش‌بینی به موفقیت مذاکرات هسته‌ای در حالی همچنان بر تقویت شاخص کل بازار سرمایه موثر است که در کنار سیل خبرهای مثبت از گزارش‌های 6 ماهه باعث شد شاخص کل این بازار که بیش از یک ماه در کانال 71 هزار واحدی درجا زده بود این بار کانال 74 هزار واحد را برای افت و خیزهای محدود خود انتخاب کند.

تحلیلگران بازار معتقدند اغلب گزارش‌های منتشر شده 6 ماهه نشان از بهبود چشم‌انداز درآمد سهام دارد و با اینکه در برخی شرکت‌ها میزان درصد پوشش درآمد سهام پایین‌تر است، اما اغلب فعالان بازار نگاه مثبتی به آن دارند. بازار سرمایه در اولین روز کاری این هفته باز هم شاهد مسیر افزایشی محدود به اندازه 19 واحد بود. این در حالی است که شاخص کل بورس در ساعات اولیه معاملات با یک جهش تقریبا 150 واحدی تا 74 هزار و 282 واحد بالا رفت. این اتفاق عمدتا حاصل تاثیر‌گذاری نمادهای فملی با تاثیر مثبت 75 واحدی،نماد وپاسار با تاثیر 25 واحدی، وبصادر با تاثیر 18 واحدی و رانفور با تاثیر 16 واحدی مثبت بر شاخص بوده است.

در همین حال از حدود ساعت 10 صبح منحنی شاخص عمدتا تحت تاثیر منفی نمادهای شاراک، وغدیر و کچاد رو به کاهش نهاد و تا پایان زمان معاملات به رقم 74 هزار و 152 واحد رسید. در این سطح منحنی شاخص البته نسبت به روز چهارشنبه باز هم حدود 19 واحد افزایش ثبت کرد تا روند مثبت بورس همچنان حفظ شود. در مجموع معاملات غیر‌بلوکی بازار دیروز بیش از 623 میلیون سهم به ارزش 1591 میلیارد ریال داد و ستد شد و 3/0 درصد بر شاخص کل افزود.

افزایش خوش‌بینی‌ها به توافق هسته‌ای در هفته‌های آینده بورس را در حالی همچنان با دریافت نقدینگی‌های بیشتر روبه‌رو‌ کرده که سایر بازارهای رقیب مانند ارز و سکه و مسکن در حالت رکودی به سر می‌برند. در این میان بانک‌ها همچنان با توجه به نرخ سود سپرده‌ها، توفیق بیشتری برای حبس نقدینگی‌های جاری داشته‌اند.

جریان افزایش شاخص بازار سهام از این رهگذر با عوامل دیگری نیز توام شده است؛ تقویت جریان نقدینگی همراه با اعتماد به سیاست‌های اقتصادی دولت و در عین حال عبور بازار سهام از شایعه اخیر تغییر مدیریت فضای باثباتی را همچنان بر بازار حکمفرما کرده است. سیاست‌های اقتصادی دولت نیز درخصوص کاهش تورم همزمان با مسیر خروج از رکود در مقابل جریان ورود نقدینگی بیشتر به بورس در روزهای اخیر با خوش‌بینی نسبت به مذاکرات هسته‌ای گره خورده است.

در این میان اعلام تصمیم کاهش نرخ سپرده قانونی در بانک‌ها از 13 درصد به 10 درصد یکی دیگر از مواردی است که بازار را خوش‌بین کرده است. باز شدن دست بانک‌ها برای پرداخت تسهیلات و هزینه‌های در گردش واحد‌های تولیدی از جمله موضوعاتی است که البته برخی تحلیل‌ها تاثیر‌گذاری آن را چندان قابل توجه نمی‌دانند.

 این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند با کاهش نرخ سپرده قانونی توان اعتباردهی بانک‌ها چندان افزایش نخواهد یافت، زیرا نرخی که عملا از بانک‌ها و موسسات اعتباری دریافت می‌شود، حدود 2/11 درصد از کل سپرده‌ها را تشکیل می‌دهد و کاهش نرخ سپرده قانونی به 10 درصد در واقع تنها 2/1 درصد و اعتباری حدود 10 هزار میلیارد تومان را آزاد می‌کند.

با توجه به برنامه نظام بانکی به منظور پرداخت 280 هزار میلیارد تومان تسهیلات در سال جاری، توزیع این 10 هزار میلیارد تومان در بین همه بانک‌ها و موسسات متناسب با سپرده‌ها، در کوتاه‌مدت قطعا تاثیر چندانی در افزایش محسوس توان اعتباردهی بانک‌ها نخواهد داشت.

افت نرخ بهره بانکی با توجه به نرخ تورم فعلی قابل انتظار است اما بعید به نظر می‌رسد تا دستیابی اقتصاد به نرخ رشد اقتصادی مطمئن، بانک مرکزی برای این اتفاق قانع شود. با این حال خوش‌بینی‌ها به توافق هسته‌ای همچنان محور توفیقات بورس در بازگشت شاخص به ارقام بالاتر از 74 هزارواحد عنوان می‌شود.

در این میان برخی کارشناسان نسبت به وزن شرکت‌ها در محاسبه تپیکس انتقاد دارند. اینکه یک شرکت بزرگ بتواند با سهام آزاد شناور 5درصدی رشد قابل توجهی را در شاخص رقم بزند و همه اتفاقات مثبت را به نام خود تمام کند، مورد انتقاد است.

در این رابطه غلامرضا سلامی، کارشناس ارشد بازار سهام و عضو انجمن حسابداران خبره ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه تحلیل‌های متفاوتی از افزایش بیش از 2 هزار واحدی شاخص کل بازار سرمایه در هفته گذشته ارائه شده است، گفت: نزدیک شدن به زمان توافق در مذاکرات هسته‌ای و انتشار گزارش‌های 6 ماهه شرکت‌ها در کنار عواملی همچون مثبت شدن برخی متغیرهای اقتصادی و خبرهای خروج از رکود و همچنین تلاش برای کاهش نرخ سپرده قانونی بانک‌ها را می‌توان مهم‌ترین‌ مواردی دانست که در هفته‌های اخیر به ثبات بازار منجر شده است. وی افزود: با این حال به عقیده من به غیر از حساسیت‌های موجود درخصوص توافق هسته‌ای که تکان‌های شدیدی به بازار می‌دهد، سایر عوامل نمی‌توانند دلایل اصلی برای افزایش شاخص در بازار سرمایه به حساب بیاید.

به عقیده عضو انجمن حسابداران خبره ایران با تاکید بر اینکه اطلاعات از عدد شاخص و محاسبه آن در بورس ما قابل تحلیل نیست به ذکر مثالی در این رابطه پرداخت و گفت: به‌طور مثال اینکه شرکتی همانند هلدینگ پتروشیمی خلیج‌فارس که به‌تنهایی تقریبا 10 درصد از کل بازار را تشکیل می‌دهد، با داشتن 5 درصد سهام شناور آزاد، با یک نوسان 20 درصدی بتواند 2 درصد شاخص را بالا ببرد، باید مورد ارزیابی جدی قرار گیرد که آیا این افزایش ناشی از ارائه گزارش‌های 6 ماهه است یا اتفاق دیگری افتاده است و در‌نتیجه در چنین شرایطی شاخص قابل تحلیل نیست.

به گفته سلامی، تحلیل واقعی را زمانی می‌توان از عدد شاخص دریافت که نقش فعالان بازار به‌صورت محسوس و طبیعی اثر‌گذار باشد؛ اینکه یک سهم خاص بتواند در کل شاخص اثر عمده‌ای بگذارد رویه‌ای علمی نیست. وی در‌عین‌حال با اشاره به معاملات روزهای اخیر ادامه داد: طی هفته گذشته، 5 سهم کشتیرانی، مخابرات، چادرملو، گل گهر و معادن و فلزات بیش از نیمی ازافزایش 3 درصدی بازار را به خود اختصاص داده‌اند. حال اگر تحلیل کنیم 50 درصد رشد بازار به 5 شرکت وابسته بوده، نمی‌توان گفت شاخص به درستی اطلاعات بورس را نشان داده است، چراکه باید محاسبه شود که واقعیت این 3 درصد افزایش چیست و آیا بورس رفتار هیجانی نداشته است؟

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه سخنان خود پیشنهاد کرد که سهم شاخص‌ها در بازار و شاخص کل مشخص شود و محاسبه شاخص به شیوه درستی انجام شود که در نتیجه آن استقبال مردم از بازار سرمایه را می‌توان به‌صورت بهتری تحلیل کرد. سلامی همچنین با اشاره به اینکه در روزهای اخیر خبرهای مربوط به نزدیک شدن به زمان توافق هسته‌ای حتما اثر داشته است و در عین حال اطلاعات 6 ماهه شرکت‌ها به نسبت تاثیر کمتری داشته است، افزود: پیشنهادی که می‌توان برای بهبود درستی شاخص داشت؛ نیازمند بحث‌های کارشناسی است، اما به‌طور‌کلی می‌توان گفت که معاملات واقعی سهم هر شرکت باید به همان میزان در بالارفتن شاخص دخالت داده شود.

عضو انجمن حسابداران خبره ایران در بخش دیگری از سخنان خود به شرایط فعلی تاثیر توافق هسته‌ای و خروج از رکود که مورد استقبال شدید مردم است اشاره و اعلام کرد: گزارش‌های 6 ماهه و انتظار برای درآمد بیشتر سهام در افزایش هفته گذشته شاخص اثر گذار بوده و این اتفاق در افزایش نسبت خریداران حقیقی به حقوقی تاثیر بالایی داشته است.

به گفته وی در مقابل اینکه اقتصاد کشور به یکسو برود و بورس به سمت دیگری، باید توجه کنیم که اشکالی وجود دارد؛ همانطور که مانند سال 92 بورس دماسنج اقتصاد نبود. با این حال باید گفت بورس زمانی در مسیر درستی حرکت می‌کند که وضع عمومی اقتصاد خوب باشد. در این روزها P/E بورس 6/5 است که در مقایسه با تورم فعلی، خوب نیست. اگر نرخ تورم تا 12 درصد افت کند، این رقم می‌تواند موجب جذب سرمایه‌داران شود؛ اما با نرخ تورم بالای 20 درصد با P/E فعلی نمی‌توان توقع سرمایه‌گذاران را برآورده کرد.

  در بازار دیروز 
اما بیشترین ارزش و حجم معامله به نماد وخارزم اختصاص یافت. دیروز داد‌و‌ستد 62 میلیون سهم به ارزش 15 هزار و 110میلیارد ریال وخارزم را در صدر معاملات دیروز قرار داد. در گروه بیشترین افزایش ارزش معامله رده دوم به حفاری شمال اختصاص یافت که15 هزار و169 میلیارد ریال برای معامله آن رقم خورد. در گروه بیشترین حجم معامله نماد وبصادر با حجم نزدیک به 46 میلیون سهم در رتبه دوم این گروه قرار گرفت. بیشترین تقاضا در بازار سهام دیروز به نماد کهمدا اختصاص یافت و برترین عرضه از آن چکاوه شد.