داعش چند جنگجو دارد؟ نیروهای خود را عموما از کدام کشورها تأمین میکند؟ آیا امکان ائتلاف "دولت اسلامی" و القاعده وجود دارد؟ نقش کشورهای جنوب و جنوب شرق آسیا در تأمین نیروهای این گروه تروریستی چیست؟
شمار دقیق جنگجویان داعش در عراق و سوریه مشخص نیست. دیدهبان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن برآورد میکند که ۵۰ هزار تن برای این گروه تروریستی در سوریه میجنگند. گفته میشود ۱۵ هزار نیرو هم در عراق دست به سلاح بردهاند.
بنا بر برآورد وزارت خارجه آمریکا، ۱۲ هزار جنگ جو داعش از خارج از دو کشور – بیشتر از کشورهای عربی، اروپا و بهطور فزایندهای از آسیا – به جمع تروریستها پیوستهاند.
افغانستان و پاکستانبه گفته گزارشگر دویچه وله در منطقه، داعش بهویژه در مناطق مرزی بین افغانستان و پاکستان تلاش میکند با پخشکردن تراکت و بروشورهای تبلیغاتی یارگیری کند: «تراکتها به زبان دری، پشتو و اردو پخش میشوند و در آنها آمده که خلافتی اسلامی در منطقه تشکیل میشود و بخشهایی از ایران، افغانستان و پاکستان را هم در بر میگیرد».
بر این اساس، برخی گروههای پراکندهی باقیمانده از طالبان افغانستان و پاکستان به فکر ائتلافی صوری با داعش افتادهاند.
مایکل کوگلمان از مرکز پژوهشی "ویسلون" در واشینگتن با وجود اینکه شباهتهایی بین ایدئولوژی طالبان و داعش میبیند، اما احتمال ائتلاف مؤثر این دو گروه تروریستی را بسیار کمرنگ برمیشمرد. به اعتقاد او، از آنجا که داعش رقیب سرسخت القاعده است، امکان ائتلاف آن با همراهان نزدیک القاعده – طالبان – بسیار کم است.
از سوی دیگر، حمله پهپادهای آمریکایی به مواضع طالبان و عملیات ماههای اخیر ارتش پاکستان در وزیرستان شمالی – هممرز با افغانستان – از قدرت طالبان بهطور محسوسی کاسته و تشکیلات آنان را به گروههای کوچکتر تقسیم کرده است.
افزون بر این، القاعده هم از قدرتگیری داعش احساس خطر میکند و میکوشد در برابر آن مقاومت کند. ایمن الظواهری، رهبر القاعده، هفته گذشته از پایهگذاری شاخهای از تشکیلات متبوع خود در جنوب آسیا خبر داد که هدف آن تأسیس خلافت در میانمار، بنگلادش و بخشهایی از هند است.
تبلیغات در هندزنگ خطر برای نیروهای امنیتی در هند هم به صدا درآمده است. به ویژه در منطقه مورد مناقشه این کشور با پاکستان – کشمیر – نفوذ داعش در حال افزایش است. از اواخر ژوئن ۲۰۱۴ در این منطقه دائم تراکتها و برگههای تبلیغاتی برای "دولت اسلامی" پیدا میشود.
در سرینگر، پایتخت بخش هندی کشمیر، گرافیتیهایی با شعارهای داعش بر روی دیوارها نقش میبندند. اواسط ژوئیه هم نخستین ویدیو تبلیغاتی این گروه تروریستی به زیانهای هندی و تامیلی خطاب به مسلمانان هند منتشر شد. این فعالیتها تا حدودی هم موفقیتآمیز بودهاند: بنا بر آمار رسمی حدود ۳۰۰ هندی در عراق و سوریه به صف تروریست ها پیوستهاند.
البته در هند حمله تروریستی با پیشزمینههای بنیادگرایانه سابقه داشته است، اما اینکه تندروهای هندی در خارج از مرزهای این کشور به سود گروه تروریستی دیگری دست به سلاح ببرند، پدیده تازهای است.
در هند از سال ۱۹۴۷ بین هندوها و مسلمانان تنش وجود دارد. حال که در این کشور نارندرا مودی، نخستوزیری هندو-ملیگرا، بر سر کار آمده، میتواند مواضع مسلمانان معترض را رادیکالتر کند. این فرصتی مناسب برای شاخه القاعده در شبه قاره هند است.
اندونزی و مالزیبنا بر آمار حدود ۵۰ تا ۶۰ اسلامگرا از اندونزی به تروریستهای داعش پیوستهاند. کارشناسان برآورد میکنند این شمار در واقعیت بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ نفر باشد. تعداد این افراد مرتب افزایش مییابد.
با وجود اینکه اعداد و ارقام یادشده در مقایسه با جمعیت ۲۴۰ میلیونی این کشور مسلماننشین چندان چشمگیر به نظر نمیرسند، اما نهادهای امنیتی دست به کار شدهاند. در اوت ۲۰۱۴ ابوبکر بشیر، رهبر ۷۵ ساله گروه تروریستی "جهاد اسلامی"، به همراه ۱۴ زندانی دیگر در زندان، همراهی خود با داعش را اعلام کردند. بشیر مرد پشت صحنهی انفجار تروریستی سال ۲۰۰۲ در یک کلوب شبانه در جزیره بالی است. در این حمله بیش از ۲۰۰ نفر از جمله چندین گردشگر خارجی کشته شدند.
گذشته از این، در ماههای اخیر یک جهادگرای اندونزیایی در پیامی ویدیویی در یوتیوب هموطنان خود را به پیوستن به اسلامگرایان افراطی در سوریه و عراق فراخواند.
در ادامه و به پیشنهاد صدها روحانی این کشور، دولت هرگونه همراهی و پشتیبانی از "دولت اسلامی" را ممنوع و دسترسی به منابع تبلیغاتی این گروه در اینترنت را مسدود کرد.
اندونزی در سالهای اخیر در مبارزه با تروریسم موفق بوده است. تشکیلات "جماعت اسلامی" عملا شکست خورده است. نهادهای امنیتی این کشور اما هشدار میدهند که نیروهای ورزیدهی بازگشته از مناطق ناآرام خاورمیانه میتوانند خون تازهای در رگهای این تشکیلات باشند. اسلامگرایان هوادار داعش تا کنون یک بار به حمله به بزرگترین معبد هندوهای اندونزی هم تهدید کردهاند.
نهادهای مالزیایی میگویند در ماه اوت حملهای مشابه را ناکام گذاشتهاند. بنا بر اعلام منابع سوری، تا کنون دستکم ۱۵ شهروند مالزیایی در جنگ در عراق و سوریه کشته شدهاند؛ ۲۰ تا ۲۵ شهروند دیگر هم در حال حاضر برای "دولت اسلامی" میجنگند.
علاوه بر این، پلیس مالزی تا کنون ۲۰ جوان مسلمان این کشور را، که قصد سفر به مناطق بحرانزده داشتهاند، برای اطمینان بازداشت کرده است.
منبع: دویچه وله